OPODATKOWANIE AKCYZĄ SAMOCHODÓW OSOBOWYCH
1. Autonomiczność klasyfikacji samochodu dla potrzeb akcyzy
Dnia 22 marca 2018 r. Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie wydał wyrok, w którym
stwierdził, że uznanie pojazdu za ciężarowy na podstawie przepisów o ruchu drogowym nie przesądza o jego
klasyfikacji w świetle przepisów u.p.a.
W stanie prawnym sprawy akcyzie podlegało nabycie wewnątrzwspólnotowe pojazdów
samochodowych i pozostałych pojazdów mechanicznych objętych pozycją CN 8703 przeznaczonych zasadniczo do przewozu
osób, innych niż objętych pozycją 8702, włącznie z samochodami osobowo-towarowymi (kombi) oraz samochodami
wyścigowymi, z wyłączeniem pojazdów samochodowych i pozostałych pojazdów, które nie wymagają rejestracji zgodnie z
przepisami o ruchu drogowym (art. 100 ust. 1 pkt 2 i ust. 4 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym –
Dz. U. z 2009 r. Nr 3, poz. 11 z późn. zm. – dalej: u.p.a.). Za nabycie wewnątrzwspólnotowe ustawodawca uznał
przemieszczenie wyrobów akcyzowych lub samochodów osobowych z terytorium państwa członkowskiego na terytorium kraju
(art. 2 pkt 9 u.p.a.).
Obowiązek podatkowy w podatku akcyzowym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego
samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym
powstawał z dniem przemieszczenia samochodu osobowego z terytorium państwa członkowskiego na terytorium kraju –
jeżeli nabycie prawa rozporządzania samochodem osobowym jak właściciel nastąpiło przed przemieszczeniem samochodu na
terytorium kraju (art. 101 ust. 2 pkt 1 u.p.a.).
Zgodnie z art. 3 ust. 1 u.p.a. do celów poboru akcyzy w imporcie oraz w dostawie i
nabyciu wewnątrzwspólnotowym pojazdów miała zastosowanie klasyfikacja wyrobów akcyzowych w układzie odpowiadającym
Scalonej Nomenklaturze (CN), w konsekwencji, uzupełniająco Not wyjaśniających do HS i CN.
W myśl reguły 1. Ogólnych Reguł Interpretacji Nomenklatury Scalonej (ORINS), będących
elementem załącznika do rozporządzenia Komisji (WE), zmieniającego corocznie załącznik I do rozporządzenia Rady
(EWG) nr 2658/87, dla celów prawnych klasyfikację towarów ustala się zgodnie z brzmieniem pozycji i uwag do sekcji
lub działów oraz, o ile nie są one sprzeczne z treścią powyższych pozycji i uwag, zgodnie z regułami od 2. do 6.,
według kolejności ich występowania.
Rozpoznanie tej sprawy wymagało odniesienia się do dwóch pozycji CN, tj.:
– 8703,
obejmującej pojazdy samochodowe i pozostałe pojazdy mechaniczne przeznaczone zasadniczo do przewozu osób (inne niż
te objęte pozycją 8702), włącznie z samochodami osobowo-towarowymi (kombi) oraz samochodami wyścigowymi i – 8704,
obejmującej pojazdy mechaniczne do transportu towarów.
Klasyfikacja do tych pozycji została oparta na kryterium zasadniczego przeznaczenia
pojazdu, tj. albo do przewozu osób (pozycja CN 8703), albo do transportu towaru (pozycja CN 8704), co wymagało
ustalenia zasadniczego przeznaczenia pojazdu. Z tego też względu konieczne było porównanie cech projektowych pojazdu
nadanych przez producenta z cechami, jakimi charakteryzował się ten pojazd na moment nabycia wewnątrzwspólnotowego i
uwzględnienia ewentualnych zmian, jakie zostały dokonane w tym pojeździe. Dodatkowo, z uwagi na fakt, że każdy towar
może być zaklasyfikowany tylko do jednej pozycji CN, należało ustalić, która z funkcji przypisywanych pojazdowi ma
charakter dominujący.
Z ustaleń organu podatkowego wynika, że przedmiotowy pojazd został zaprojektowany przez
producenta jako samochód osobowy, z pięcioma miejscami do siedzenia. W takim stanie pojazd ten był do dnia
wyrejestrowania w Niemczech, w maju 2010 r.
Organ ustalił również, że dokonane w pojeździe zmiany (wymontowanie drugiego rzędu
siedzeń, zamontowanie panelu dzielącego przednią część auta od tylnej, zaciemnienie tylnych szyb, odłączenie
zasilania sterowania tylnych szyb) miały jedynie przejściowy charakter. Potwierdza to ogólny wygląd i wyposażenie
pojazdu, a także zeznania świadka (nabywcy krajowego tego pojazdu), z których wynika m.in., że po demontażu blachy
podłogowej w pojeździe znajdowały się punkty kotwienia do zainstalowania tylnych siedzeń oraz pasów bezpieczeństwa.
Pojazd był też całkowicie przeszklony. Należało więc przyjąć, że zarówno organ podatkowy, jak i sąd I instancji
prawidłowo uznały, że dokonane wcześniej zmiany, z uwagi na ich zakres i charakter, miały charakter przejściowy,
dostosowujący pojazd do indywidualnych potrzeb kolejnych jego użytkowników i nie mogły wpłynąć na jego klasyfikację,
która ma charakter obiektywny i niezależny od woli użytkowników.
Podsumowując, prawidłowo sąd I instancji uznał, że zaskarżona decyzja została wydana
zgodnie z prawem, skoro przedmiotem nabycia wewnątrzwspólnotowego był samochód osobowy, a nie – samochód ciężarowy.
W konsekwencji nie doszło więc do naruszenia art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a. Uznanie samochodu za osobowy na
moment przemieszczenia do kraju, do którego to ustalenia organ podatkowy doszedł po przeprowadzeniu postępowania
dowodowego nie narusza przepisów O.p. Należy bowiem wyraźnie stwierdzić, że dla potrzeb podatku akcyzowego
kategoryzacja pojazdu dokonana na podstawie przepisów o ruchu drogowym, a także dokumenty wydawane na podstawie tych
przepisów (dowód rejestracyjny, świadectwo homologacji) nie mają przesądzającego charakteru i podlegają ocenie
wespół z pozostałymi dowodami zgromadzonymi w sprawie. Jak podnosi się w orzecznictwie sądów administracyjnych prawo
podatkowe wykazuje dużą autonomię względem innych dziedzin prawa, a dodatkowo ustawodawca podatkowy skorzystał z
możliwości stworzenia na potrzeby podatku akcyzowego własnej definicji „samochodu osobowego”. Oznacza to, że uznanie
pojazdu za ciężarowy na podstawie przepisów o ruchu drogowym nie przesądza o jego klasyfikacji w świetle przepisów
u.p.a., ponieważ jak wcześniej zostało wywiedzione, klasyfikacja dla celów podatku akcyzowego jest dokonywana na
podstawie CN.
Kacper Wolak
Młodszy konsultant
podatkowy
Kacper.wolak@isp-modzelewski.pl
Telefon:
22 517 30 77
