3. Regulacje dotyczące podatku akcyzowego w projekcie ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej ? nowa definicja podatnika
Trwają prace legislacyjne nad projektem ustawy o zarządzie sukcesyjnym
przedsiębiorstwem osoby fizycznej. Wśród zakładanych rozwiązań dotyczących kwestii podatkowych istotne miejsce
zajmują w szczególności regulacje dotyczące podatku akcyzowego.
Z chwilą ustanowienia zarządu sukcesyjnego przedsiębiorstwo w spadku, jako jednostka
organizacyjna niemająca osobowości prawnej, uzyskać ma podmiotowość prawnopodatkową w zakresie podatku akcyzowego i
stanowić niejako „wspólne przedsięwzięcie” następców prawnych przedsiębiorcy oraz jego małżonka, do celów
kontynuacji działalności po zmarłym przedsiębiorcy. Wyraźnie unormowano to w projektowanym nowym art.13 ust. 1 pkt
14 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r., w którym za podatnika akcyzy uznano podmiot ?będący przedsiębiorstwem w spadku
[?] w okresie od chwili śmierci przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną do dnia wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego
albo do dnia upływu terminu na powołanie zarządcy sukcesyjnego, w przypadku gdy nie ustanowiono zarządu
sukcesyjnego, a osoby, o których mowa w art. 14 tej ustawy, dokonały czynności podlegających opodatkowaniu akcyzą
lub zaistniał wobec nich stan faktyczny podlegający opodatkowaniu akcyzą?.
W powyższej definicji przewidziano zatem dwa warianty funkcjonowania przedsiębiorstwa
w spadku jako podatnika akcyzy. W pierwszym – prowadzenie tegoż przedsiębiorstwa przy użyciu przedsiębiorstwa
zmarłego podatnika miałoby należeć do zarządcy sukcesyjnego, który działając w imieniu własnym, ale na rachunek
następców prawnych lub małżonka przedsiębiorcy mógłby prowadzić przedsiębiorstwo do momentu wygaśnięcia zarządu, nie
dłużej jednak niż przez okres dwóch lat od dnia śmierci przedsiębiorcy. Zgodnie z art.20 projektowanej ustawy zarząd
sukcesyjny ma być rozwiązaniem o charakterze tymczasowym stosowanym zasadniczo do czasu działu spadku. Niemniej z
ważnych przyczyn sąd, przed wygaśnięciem owego zarządu, będzie mógł ? na wniosek osoby, na rzecz której działałby
zarządca sukcesyjny, przedłużyć okres zarządu sukcesyjnego o określony czas, nie dłuższy jednak niż pięć lat od dnia
śmierci przedsiębiorcy. Jednocześnie zarząd sukcesyjny może wygasać przed upływem dwóch lat od dnia śmierci
przedsiębiorcy, nawet jeśli nie zostanie dokonany dział spadku, gdyż ? w projekcie przyjęto, że w przypadku gdy
zarządca sukcesyjny zostałby powołany przez przedsiębiorcę za życia ? zarząd sukcesyjny powinien wygasnąć, jeżeli w
okresie dwóch miesięcy od dnia śmierci przedsiębiorcy (otwarcia spadku) żaden ze spadkobierców nie przyjmie spadku,
zapisobierca windykacyjny nie przyjmie zapisu windykacyjnego obejmującego przedsiębiorstwo, a jednocześnie zarządca
sukcesyjny nie będzie działał na rzecz małżonka przedsiębiorcy. Podobnie w przypadku odwołania zarządcy
sukcesyjnego, jego rezygnacji albo śmierci, utraty pełnej zdolności do czynności prawnych albo prawomocnego
orzeczenia zakazu prowadzenia przez niego działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 8 ust. 2 projektowanej
ustawy, przez okres jednego miesiąca od dnia wykreślenia zarządcy sukcesyjnego z CEIDG możliwe ma być powołanie
kolejnego zarządcy sukcesyjnego. Pozwoli to uniknąć wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego z powodu okoliczności
uniemożliwiającej kontynuowanie pełnienia funkcji zarządcy sukcesyjnego i wypełnić założenie, że ustanowienie
zarządu sukcesyjnego zapewni odpowiedzialność co najmniej jednej osoby za zobowiązania związane z prowadzeniem
przedsiębiorstwa w spadku. Zarząd sukcesyjny ma jednak wygasać, jeśli w terminie miesięcznym nie zostanie powołany
kolejny zarządca sukcesyjny.
Wariant drugi prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku jako podatnika akcyzy odnosi się
do przypadku, braku ustanowienia zarządu sukcesyjnego. Wówczas w projektowanej ustawie przyjmuje się, że w okresie
od chwili śmierci przedsiębiorcy do dnia ustanowienia zarządu sukcesyjnego albo wygaśnięcia uprawnienia do powołania
zarządcy sukcesyjnego, osoby uprawnione do powołania zarządcy sukcesyjnego (małżonek lub prawdopodobny spadkobierca
przedsiębiorcy albo zapisobierca windykacyjny nabywający przedsiębiorstwo) będą mogły dokonywać czynności
koniecznych do zachowania odpowiednio – majątku przedsiębiorstwa w spadku lub możliwości prowadzenia tego
przedsiębiorstwa.
Rozwiązanie to ma związek z założeniem, że powołanie pierwszego zarządcy sukcesyjnego
ma być ograniczone w czasie i wygasać z upływem dwóch miesięcy od dnia śmierci przedsiębiorcy. W projekcie ustawy
przewidziano zatem uprawnienie do dokonywania tzw. czynności zachowawczych.
dr Joanna Kiszka
Konsultant
podatkowy
joanna.kiszka@isp-modzelewski.pl
tel.
(32) 259 71 50
