8. Jednofazowość podatku akcyzowego
Przepis art. 4 ust. 3 ustawy o podatku akcyzowym statuuje zasadę jednofazowości
podatku akcyzowego, która jest cechą odróżniającą ten podatek od innych podatków pośrednich i oznacza, że akcyza
powinna być zapłacona na pierwszym etapie obrotu.
W wyroku z dnia 25 maja 2017 r. (sygn. I GSK 1100/15) NSA podkreślił, że jeżeli
podatek akcyzowy od danego wyrobu akcyzowego nie został zapłacony na wcześniejszym etapie obrotu, jak również nie
został zadeklarowany lub nie określono decyzją jego wysokości, to zgodnie z art. 11 ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku
akcyzowym nabywca lub posiadacz tego wyrobu akcyzowego jest zobowiązany do zapłaty tego podatku. Obowiązek ten
usprawiedliwiony jest konstrukcją systemu podatku akcyzowego, którego celem jest m.in. zapewnienie zapłaty podatku
akcyzowego. W uzasadnieniu wyroku wskazano, że zwolnienie od obowiązku podatkowego czynności nabycia lub samego
posiadania wyrobów akcyzowych uzależnione jest od wykazania faktu uprzedniego zapłacenia tego podatku, tj. nie ma
obowiązku zapłaty tego podatku, jeżeli od wyrobu akcyzowego została już zapłacona akcyza. Natomiast w przypadku, gdy
podatek na wcześniejszym etapie obrotu nie został zapłacony, to obowiązek jego zapłaty będzie spoczywał na nabywcy
lub posiadaczu wyrobów akcyzowych, od których akcyza nie została zapłacona w należnej wysokości. Podatnik nabywający
lub posiadający wyroby akcyzowe, aby uwolnić się od obowiązku w podatku akcyzowym, zobowiązany jest samodzielnie
ustalić, czy akcyza od tego wyrobu została zapłacona, względnie zadeklarowana lub określona decyzją. NSA podkreślił,
że to na nabywcy wyrobów akcyzowych spoczywa ciężar prezentacji dowodów, które pozwoliłyby na ustalenie przez organ
podatkowy, że akcyza została już zapłacona na wcześniejszym etapie obrotu. Nie jest wystarczającym wskazanie
podmiotów, które wcześniej dokonały obrotu określonym wyrobem.
W sprawie będącej przedmiotem powołanego rozstrzygnięcia NSA, stwierdzono, że
nabywany przez spółkę akcyjną olej napędowy od innego podmiotu niż wskazany na fakturach zakupowych. Przyjęto zatem,
że spółka nabywała i posiadała olej niewiadomego pochodzenia. Spółka nie była również w stanie wskazać faktycznego
źródła pochodzenia oleju i w konsekwencji nie potrafiła ustalić faktu zadeklarowania lub określenia zobowiązania w
podatku akcyzowym na wcześniejszym etapie obrotu tym olejem. Tym samym uznano, że to spółka powinna dokonać zapłaty
podatku akcyzowego.
Agata Strocka
Konsultant podatkowy
Główny
specjalista w Dziale Audytu
Podatkowego
agata.strocka@isp-modzelewski.pl
tel.:
(22) 517 30 69 30 77
