4. Co należy rozumieć przez podtrzymywanie procesów produkcji energii elektrycznej?
Zgodnie z art. 30 ust. 6 ustawy o podatku akcyzowym zwalnia się od akcyzy zużycie
energii elektrycznej w procesie produkcji energii elektrycznej, jak również zużycie tej energii w celu
podtrzymywania tych procesów produkcyjnych. Co należy rozumieć przez podtrzymywanie procesów produkcji energii
elektrycznej?
W kwestii tej wypowiedział się Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji
indywidualnej z dnia 1 czerwca 2018 r. (0111-KDIB3-3.4013.77.2018.1.JS), stwierdzając, że: ?(?) ani ustawa o podatku
akcyzowym, ani przepisy wspólnotowe nie zawierają definicji procesu produkcji energii elektrycznej, podtrzymywania
tych procesów produkcyjnych ani też definicji procesu produkcji energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu. Z tego
też względu zasadne jest odwołanie się do znaczenia tych pojęć w literaturze i orzecznictwie.
Zgodnie z internetowym słownikiem języka polskiego, produkcja to zorganizowana
działalność mająca na celu wytwarzanie jakichś towarów, usług lub dóbr kultury; też: to, co zostało wytworzone
(http://sjp.pwn.pl/slowniki/produkcja). Efektem produkcji zawsze jest wytworzenie czegoś (jakiegoś produktu).
Natomiast proces jest to ciąg następujących po sobie zmian powiązanych przyczynowo i
stanowiących kolejne etapy rozwoju czegoś lub celowego działania. Zgodnie z Małym Słownikiem języka polskiego
(Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993 r. str. 708) „proces” to przykładowo: przebieg regularnie następujących po
sobie zjawisk, pozostających między sobą w związku przyczynowym; kolejno następujące po sobie zmiany
fizykochemiczne: p. technologiczny, p. fermentacyjny, p. zapalny, p. gnilny.
Z kolei podtrzymać, podtrzymywać oznacza nie dopuścić do przerwania ciągłości czegoś;
zaś według Słownika języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego ?nie dopuszczać do ustania, przerwania, osłabienia
lub naruszenia czego, stosując odpowiednie do tego środki, sposoby? (za: https://sjp.pwn.pl/doroszewski).
Zauważyć należy, że pojęcie procesu ma węższy zakres niż produkcja, która może
składać się po prostu z procesu, lecz może być też efektem kilku procesów lub też kompilacją procesów oraz czynności
nie stanowiących procesu, jak i też w ramach produkcji może nie zachodzić żaden proces.
Zgodnie zaś z
definicjami zaczerpniętymi z Leksykonu Naukowo Technicznego Wydawnictwa Naukowo-Technicznego WNT, Warszawa 1984,
„proces produkcji” oznacza ?zespół czynności przetwarzania surowców, materiałów i półwyrobów w wyroby; proces
produkcyjny zawsze dotyczy określonego wyrobu i przebiega w określonych w komórkach produkcyjnych; podstawową
częścią procesu produkcji jest proces technologiczny; ponadto w jego skład wchodzą procesy pomocnicze
(magazynowanie; transport, kontrola itd.)?. Ten sam leksykon podaje również definicję procesu technologicznego,
zgodnie z którą jest to podstawowa część procesu produkcyjnego, podczas której następuje zmiana kształtu przedmiotu
i jego własności fizycznych, chemicznych i innych.
„Podtrzymywanie procesów produkcyjnych” należy zatem rozumieć jako niedopuszczenie do
ich osłabienia, przerwania, czy ustania; działanie, dzięki któremu mogą być dalej kontynuowane.
Czynności podtrzymujące proces produkcji odnoszą się więc do okresów przerw w samej
produkcji (technicznych lub też o charakterze incydentalnym), kiedy to maszyny oraz inne urządzenia produkcyjne nie
produkują (w tym wypadku – energii elektrycznej), ale pozostają w gotowości do takiej produkcji.
Podnieść w tym miejscu należy, że na gruncie Dyrektywy energetycznej, w zakresie
zwolnienia z opodatkowania wyrobów energetycznych (produktów energetycznych) i energii elektrycznej istnieją
wskazówki wg. których kierować się należy rozstrzygając „granice” stosowania zwolnień. Tymi wskazówkami
prezentowanymi zarówno przez m.in. TSUE (sprawa C-426/12), jak i w opinii rzecznika generalnego do sprawy C-465/15
są zasada ścisłej interpretacji oraz zasada „bezpośredniości” i „natychmiastowości” wykorzystania produktu
energetycznego do określonego procesu podlegającemu zwolnieniu. Oznacza to, że zwolnieniu podlegać może wyrób, który
zużywany jest bezpośrednio i natychmiastowo do określonego procesu, którego wynikiem jest określony produkt. Tak jak
wynikiem np. procesu metalurgicznego jest stop metalu, uzyskany przez spalenie nośnika uwalniającego energię
umożliwiającą tę przemianę, tak wynikiem procesu produkcji energii elektrycznej jest wytworzona energia elektryczna,
uzyskana poprzez spalenie nośnika uwalniającego energię cieplną, która to energia posłuży wytworzeniu energii
mechanicznej. W takim bowiem przypadku występuje „bezpośredniość” i „natychmiastowość”.
Równocześnie, w orzecznictwie sądów administracyjnych wskazuje się, że proces
produkcji energii elektrycznej ma na celu bezpośrednie wykonanie produktu (energii elektrycznej). Do procesu tego
nie można zaliczyć m.in. etapów pozyskania nośników energii, etapów transportu, wyładunku i składowania nośnika
energii, przetwarzania oraz składowania odpadów z produkcji, jako związanych jedynie pośrednio z produkcją energii
elektrycznej.
Proces produkcji energii elektrycznej sprowadza się z kolei do pewnej przemiany
fizyko-chemicznej nośnika energii w energię elektryczną i nie ma dostatecznego uzasadnienia, by językowe znaczenie
pojęcia proces produkcji energii elektrycznej rozszerzać na inne jeszcze pojęcia, mające swoje odrębne i czytelne
znacznie (jak wydobycie, transport, magazynowanie surowca lub odpadów produkcyjnych) – por. m.in. wyrok NSA z 21
maja 2013 r. sygn. akt I FSK 428/13 i I FSK 425/13 oraz WSA w Gliwicach z 19 września 2011 r. sygn. akt III SA/Gl
2477/10).
Podtrzymywanie procesów produkcyjnych energii elektrycznej to z kolei utrzymywanie
urządzeń i instalacji wykorzystywanych w procesie produkcji energii elektrycznej w stanie umożliwiającym podjęcie
produkcji energii elektrycznej po zakończeniu przerwy wynikającej np. z konieczności konserwacji lub naprawy danego
urządzenia (por. wyrok WSA w Warszawie z 1 lutego 2013 r., sygn. akt V SA/Wa 2128/12 oraz NSA z 1 lipca 2014 r.,
sygn. akt I FSK 1170/13)?.
Zatem, aby podatnik mógł korzystać z przedmiotowego zwolnienia od podatku akcyzowego,
wykorzystywana przez niego energia elektryczna musi być wykorzystywana do podtrzymania produkcji wyrobów
energetycznych w powyższym rozumieniu.
Maciej Jendraszczyk
Doradca
podatkowy
Nr wpisu 12 238
Konsultant
Podatkowy
w Oddziale Wielkopolskim
maciej.jendraszczyk@isp-modzelewski.pl
tel.
618483348
