5. Definicja suszu tytoniowego
Zgodnie z art. 99a ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym za susz
tytoniowy uznaje się, bez względu na wilgotność, tytoń, który nie jest połączony z żywą rośliną i nie jest jeszcze
wyrobem tytoniowym.
Definicja zawarta w tym przepisie obejmuje swym zakresem wszystkie stany w jakich
znajduje się tytoń od momentu jego zbioru do momentu, gdy w wyniku przetworzenia przemysłowego, uzyska on cechy
pozwalające na uznanie go za wyrób tytoniowy w rozumieniu art. 98 ustawy. Jednak aby surowiec roślinny został uznany
za susz tytoniowy musi się on nadawać do przetworzenia na wyroby tytoniowe. Odpady tytoniowe, które zostały
przeznaczone do dalszej obróbki przemysłowej, mogą zostać uznane za susz tytoniowy tylko wówczas, gdy nadal możliwe
jest ich użycie do wytworzenia wyrobów tytoniowych. Taką interpretację art. 99a ust. 1 ustawy uzasadnia zwrot „i nie
jest jeszcze wyrobem tytoniowym”, który wskazuje iż susz tytoniowy to tytoń będący w takim stanie, który pozwala na
uzyskanie z niego w przyszłości wyrobu tytoniowego. Odpad tytoniowy nie nadający się do dalszego przemysłowego
przetworzenia na wyroby tytoniowe, nie mieści się już w definicji suszu tytoniowego zawartej art. 99a ust. 1 ustawy.
Susz tytoniowy został objęty podatkiem akcyzowym 1 stycznia 2013 r. w związku z
szerokim wykorzystywaniem tego towaru do celów konsumpcji jako wyrobu tytoniowego czy też do prostego,
nieprzemysłowego przetwarzania tego wyrobu do celów konsumpcji jako substytutu wyrobów tytoniowych obłożonych
akcyzą. W efekcie szerokiego wykorzystywania suszu tytoniowego bez akcyzy podmioty produkujące i dystrybuujące
wyroby tytoniowe opodatkowane akcyzą nie były w stanie konkurować z suszem i produktami z niego wytworzonymi.
Szerokie wykorzystanie nieoakcyzowanego suszu spowodowało, że również Skarb Państwa tracił wpływy akcyzowe z akcyzy
tytoniowej. W rezultacie Ministerstwo Finansów zaproponowało, aby susz tytoniowy obłożyć akcyzą i uznać go za wyrób
akcyzowy. Ustawodawca zdecydował się zaakceptować propozycję Ministerstwa Finansów, uchwalając odpowiednie zmiany do
ustawy akcyzowej. Zmiany te weszły w życie 1 stycznia 2013 r. Do ustawy dodano również art. 9b, art. 11a oraz art.
24a.
Początkowo, tj. 1 stycznia 2013 r., susz tytoniowy został zdefiniowany jako suchy
tytoń niebędący jeszcze wyrobem tytoniowym. W związku z tak nieprecyzyjną definicją ustawową niektóre podmioty
zajmujące się produkcją i dystrybucją suszu do celów konsumpcyjnych stworzyły koncepcję „wilgotnego” czy też
„mokrego” suszu tytoniowego, który nie spełniał Polskiej Normy ze względu na wyższą wilgotność. Na tej podstawie
podmioty starały się dowodzić, że taki mokry tytoń nie stanowi suszu tytoniowego . W związku z powyższym od 1
stycznia 2014 r. ustawa została zmieniona i za susz tytoniowy uznaje się tytoń, który nie jest połączony z żywą
rośliną i nie jest jeszcze wyrobem tytoniowym. Aby wyeliminować nawet najdalej idące próby omijania tego przepisu,
ustawodawca jasno wskazał, że tego rodzaju tytoń stanowi susz tytoniowy bez względu na wilgotność. W praktyce tak
brzmiąca definicja suszu tytoniowego zablokowała jakiekolwiek dalsze próby obejścia tego przepisu.
Na gruncie ustawy o podatku akcyzowym określenie „susz tytoniowy” przyjęto na
potrzeby opodatkowania akcyzą tytoniu w celu wyraźnego rozróżnienia etapu uprawy tytoniu i etapu rozpoczęcia jego
przerobu. Z suszem tytoniowym mamy w związku z tym do czynienia od momentu zakończenia uprawy tytoniu. Oznacza to,
że za susz tytoniowy należy uznać każdą część tytoniu, która nie jest połączona z żywą rośliną, niezależnie od
stopnia jej przetworzenia i wilgotności.
Warto zwrócić uwagę na orzecznictwo sądów administracyjnych. W wyroku WSA w Lublinie
z dnia 8 października 2014 r. sygn. akt I SA/Lu 328/14 sąd uznał, że podziela stanowisko organu, iż „określenia susz
tytoniowy i suchy tytoń przyjęto na potrzeby ustawy dla potrzeb wyraźnego rozróżnienia pewnego etapu przerobu
tytoniu. Nie jest to już tytoń na etapie uprawy, lecz suchy tytoń, który nie jest jeszcze wyrobem tytoniowym. Słowo
jeszcze nie oznacza, że ten suchy tytoń musi w przyszłości stać się wyrobem tytoniowym, podlegającym akcyzie. Może
zostać sprzedany na wcześniejszym etapie przerobu, co rodzi powstanie obowiązku podatkowego w akcyzie”.
W wyroku NSA z dnia 18 sierpnia 2015 r. sygn. akt I GSK 2040/13 wskazano natomiast,
że „zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, „przeznaczenie” suchego tytoniu na wyrób tytoniowy, możliwość, by
stał się on wyrobem tytoniowym musi mieć charakter obiektywny. Dla celów uznania suchego tytoniu za susz tytoniowy
nie jest zatem przesądzająca ani istotna świadomość, wola czy też deklaracja sprzedawcy suchych liści tytoniu lecz
ich obiektywne cechy i obiektywna możliwość stania się wyrobem tytoniowym”.
W związku z powyższym należy przyjąć, że za susz tytoniowy uznaje się każdą część
tytoniu, która nie jest połączona z żywą rośliną bez względu na stopień jej przetworzenia i wilgotności. Zatem
zarówno odpady z procesu przetworzenia tytoniu w postaci: żyły tytoniowej, łodygi i pyłu tytoniowego – będące
częściami tytoniu, które nie są połączone z żywą rośliną, a także zainfekowane lub zgniłe liście tytoniu stanowią w
rozumieniu art. 99a ust. 1 ustawy susz tytoniowy podlegający opodatkowaniu.
Malwina Sik
konsultant prawny
aplikant
adwokacki
malwina.sik@isp-modzelewski.pl
tel.
(22) 517 30 67
