Akcyza i Podatek Akcyzowy – Serwis ISP – Nr. 52/2022

OBRÓT WYROBAMI AKCYZOWYMI

1. Podmioty obowiązane do składania zgłoszeń rejestracyjnych w CRPA.

W Centralnym Rejestrze Podmiotów Akcyzowych (CRPA) dokonuje się zgłoszeń rejestracyjnych, o których mowa w art. 16 ust. 1 i 1a ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r o podatku akcyzowym. W przypadku niektórych podmiotów zgłoszenia te mają charakter obligatoryjny: dotyczy to przypadków w których podmiot prowadzi działalność gospodarczą w zakresie wyrobów akcyzowych lub jest podmiotem, który nie prowadzi działalności gospodarczej i zużywa wyroby akcyzowe zwolnione od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie. Niniejszy tekst omawia podstawowe regulacje dotyczące CRPA.

Zgłoszenie rejestracyjne jest składane właściwemu dyrektorowi izby administracji skarbowej za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych, w skrócie PUESC. Rejestracja w CRPA następuje po dokonaniu zgłoszenia rejestracyjnego spełniającego warunki, o których mowa w art. 16 ust. 2-2c oraz przepisach wydanych na podstawie art. 20 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. Warunki te dotyczą przede wszystkim danych, które muszą znaleźć się w zgłoszeniu jak również wymaganej formy podpisu. Ustawodawca określa także obowiązek dokonywania zgłoszenia aktualizującego w przypadku zmiany danych zawartych w zgłoszeniu rejestracyjnym. Podobnie obowiązek zgłoszenia zmiany wystąpi w przypadku, gdy podmiot zarejestrowany w CRPA zaprzestał wykonywania działalności lub czynności uzasadniających jego obecność w rejestrze.

W przypadku niektórych podmiotów zgłoszenie rejestracyjne jest czynnością obligatoryjną. Ustawodawca w art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. wymienia podmioty, które są obowiązane dokonać zgłoszenia rejestracyjnego. Oprócz tego nieobowiązkowego zgłoszenia rejestracyjnego do CRPA może także dokonać osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej i zużywająca wyroby akcyzowe objęte zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie, określone w art. 32 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r., czyli zużywająca gaz LPG zwolniony od akcyzy do celów opałowych. W dalszej części tekstu zostaną omówione jedynie te podmioty, w przypadku których zgłoszenie do CRPA jest obligatoryjne.

Ustawodawca wyróżnia zasadniczo pięć rodzajów podmiotów obowiązanych do dokonania zgłoszenia rejestracyjnego do CRPA:

• podmiot prowadzący działalność gospodarczą zamierzający wykonywać niektóre czynności (czynności wymienione w art. 16 ust. 1 pkt 1 lit. a-d ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r.);
• podmiot zużywający nieprowadzący działalności gospodarczej, niebędący osobą fizyczną, zamierzający zużywać niektóre wyroby akcyzowe (wyroby o których mowa w art. 32 ust. 1 pkt 1-3 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r.);
• podmiot, który w ramach prowadzonej działalności gospodarczej prowadzi miejsce niszczenia wyrobów akcyzowych spełniające warunki niszczenia wyrobów na podstawie przepisów odrębnych, do którego są wysyłane poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy wyroby akcyzowe objęte zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie do zniszczenia (przypadek o którym mowa w art. 32 ust. 4 pkt 1a ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r.);
• podmiot, który zamierza prowadzić działalność gospodarczą jako pośredniczący podmiot węglowy lub pośredniczący podmiot gazowy;
• podmiot, który został wyznaczony jako podmiot reprezentujący, o którym mowa w art. 13 ust. 5 lub ust. 5a ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r.

Podmioty prowadzące działalność gospodarczą w związku z wyrobami akcyzowymi. Podmiotem zobowiązanym do dokonania zgłoszenia w CRPA jest m.in. podmiot prowadzący działalność gospodarczą. Podmiot taki jest objęty obowiązkiem rejestracyjnym w przypadku gdy zamierza:

1. wykonywać czynności podlegające opodatkowaniu akcyzą lub
2. wykonywać czynności z wykorzystaniem wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie lub
3. wykonywać czynności z wykorzystaniem wyrobów akcyzowych wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy opodatkowanych zerową stawką akcyzy ze względu na ich przeznaczenie lub
4. dokonywać nabycia wewnątrzwspólnotowego alkoholu etylowego całkowicie skażonego.

Podmiot zużywający niektóre wyroby akcyzowe objęte zwolnieniem od akcyzy. Do dokonania obligatoryjnego zgłoszenia rejestracyjnego w CRPA zobowiązany jest także „podmiot zużywający” nieprowadzący działalności gospodarczej, zamierzający zużywać wyroby akcyzowe, o których mowa w art. 32 ust. 1 pkt 1-3 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. Obowiązek ten dotyczy wyłącznie takiego podmiotu zużywającego, który nie jest osobą fizyczną. Przez podmiot zużywający rozumie się:

1. podmiot mający miejsce zamieszkania, siedzibę lub miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, który wyroby akcyzowe objęte zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie zużywa na cele uprawniające do zwolnienia;
2. podmiot niemający miejsca zamieszkania, siedziby lub miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, który odbiera nabyte wyroby energetyczne objęte zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie, określone w:
   1. 32 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r., bezpośrednio do zbiornika na stałe zamontowanego na statku powietrznym lub jednostce pływającej,
   2. 32 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r.

Podmiot prowadzący miejsce zniszczenia wyrobów akcyzowych. Obowiązkiem dokonania zgłoszenia rejestracyjnego objęty jest także podmiot, który w ramach prowadzonej działalności gospodarczej prowadzi miejsce niszczenia wyrobów akcyzowych. Chodzi tu o niszczenie wyrobów akcyzowych, które stały się nieprzydatne do spożycia, dalszego przerobu lub zużycia.

Pośredniczący podmiot węglowy i pośredniczący podmiot gazowy. Kolejnymi podmiotami obowiązanymi do rejestracji w CRPA są pośredniczące podmioty węglowe i pośredniczące podmioty gazowe. Rozbudowane definicje obu tych podmiotów określa odpowiednio art. 2 ust. 1 pkt 23a i 23d ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r.

Podmiot reprezentujący. Zgłoszenia rejestracyjnego w CRPA dokonuje obligatoryjnie również podmiot, który został wyznaczony jako podmiot reprezentujący, o którym mowa w art. 13 ust. 5 lub art. 13 ust. 5a ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. Przypadki te dotyczą nabywania od podmiotów zagranicznych wyrobów energii elektrycznej i wyrobów gazowych, jak również czynności suszu tytoniowego.

Wyłączenia z obowiązku rejestracyjnego w CRPA. Wyłączenia w zakresie obowiązku dokonania zgłoszenia rejestracyjnego określa art. 16 ust. 7a. ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. Obowiązek dokonania zgłoszenia rejestracyjnego nie ma zastosowania do:

1. podmiotów produkujących energię elektryczną z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW, która jest zużywana przez te podmioty (pod warunkiem że od wyrobów energetycznych wykorzystywanych do produkcji tej energii elektrycznej została zapłacona akcyza w należnej wysokości);
2. podmiotów zużywających, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 22 lit. a ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r., które nabyte wyroby akcyzowe objęte zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie, określone w art. 32 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r., odbierają wyłącznie odpowiednio na płycie lotniska bezpośrednio do zbiornika na stałe zamontowanego na statku powietrznym albo ze zbiornika zamontowanego na stałe w porcie bezpośrednio do zbiornika na stałe zamontowanego na jednostce pływającej;
3. podmiotów zużywających, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 22 lit. b ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r.;
4. podmiotów zużywających wyroby akcyzowe, o których mowa w art. 32 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r., ze zbiornika zasilającego zbiorcze instalacje licznikowe.

Rafał Johaniuk

młodszy konsultant podatkowy

rafal.johaniuk@isp-modzelewski.pl