OBRÓT WYROBAMI AKCYZOWYMI
1. Uprawniony wysyłający i uprawniony odbiorca – nowe instytucje w regulacji podatku akcyzowego.
Na mocy ustawy z dnia 9 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (dalej: „ustawa zmieniająca”) dodano do ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (dalej: „ustawa z dnia 6 grudnia 2008 r.”) przepisy dotyczące dwóch nowych kategorii podmiotów gospodarczych, a mianowicie uprawnionego odbiorcy i uprawnionego wysyłającego. Zawarte w art.2 ust.1 pkt 16c i 16d ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. definicje uprawnionego wysyłającego i uprawnionego odbiorcy, podobnie jak istotne dla funkcjonowania tych rodzajów podmiotów regulacje dotyczące m.in. nadawania im numeru akcyzowego obowiązują od 1 stycznia 2023r., natomiast inne związane z tymi podmiotami regulacje – od 13 lutego 2023r. Od tego dnia (tj. od 13 lutego 2023r.) od stosuje się bowiem przepisy Dyrektywy Rady (UE) 2020/262 z dnia 19 grudnia 2019 r. ustanawiającej ogólne zasady dotyczące podatku akcyzowego (przekształcenie), dalej określanej jako: „Dyrektywa 2020/262”, której implementacji służy ustawa zmieniająca.
Stosownie do art.2 ust.1 pkt16c ustawy z dnia 9 grudnia 2021 r. uprawnionym wysyłającym jest podmiot posiadający numer akcyzowy, który wysyła w ramach dostawy wewnątrzwspólnotowej wyroby akcyzowe poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy na podstawie e-SAD albo dokumentu zastępującego e-SAD, w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, w tym podmiot prowadzący skład podatkowy lub zarejestrowany wysyłający.
Natomiast jako uprawnionego odbiorcę w art.2 ust.1 pkt16d powołanej ustawy definiuje się podmiot posiadający numer akcyzowy, który odbiera w ramach nabycia wewnątrzwspólnotowego wyroby akcyzowe poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy na podstawie e-SAD albo dokumentu zastępującego e-SAD, w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, w tym podmiot prowadzący skład podatkowy lub zarejestrowany odbiorca.
Immanentnym warunkiem uzyskania i zachowania statusu uprawnionego odbiorcy i uprawnionego wysyłającego jest zatem m.in. posiadanie numeru akcyzowego, który na wniosek zainteresowanego, złożony przez portal PUESC, wydaje Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Poznaniu.
W przypadku ubiegania się o nadanie numeru akcyzowego uprawnionego odbiorcy wniosek, obok danych dotyczących podmiotu, musi określać rodzaj wyrobów akcyzowych, które będą nabywane wewnątrzwspólnotowo, a w przypadku wniosku o nadanie numeru akcyzowego na potrzeby jednorazowego nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych wskazywać także ilość wyrobów, które zostaną nabyte wewnątrzwspólnotowo, oraz dane podmiotu, od którego zostaną one nabyte.
Odpowiednio ubiegający się o nadanie numeru akcyzowego uprawnionego wysyłającego we wniosku powinien podać rodzaj wyrobów akcyzowych, które będą wysyłane wewnątrzwspólnotowo, zaś gdy numer ma być nadany na potrzeby jednorazowej dostawy wewnątrzwspólnotowej wyrobów akcyzowych – ilość wysyłanych wewnątrzwspólnotowo wyrobów akcyzowych oraz dane podmiotu, do którego zostaną one wysłane.
W każdym przypadku wniosek taki powinien ponadto wskazywać właściwego dla wnioskodawcy Naczelnika Urzędu Skarbowego w zakresie akcyzy i zostać podpisany przez reprezentanta danego podmiotu na PUESC posiadającego na tym portalu uprawnienia do składania wniosków w zakresie akcyzy lub aktualizacji danych podmiotu.
Uzyskanie numeru akcyzowego jest czynnością materialno-techniczną, co oznacza, że już samo złożenie kompletnego wniosku na PUESC powinno spowodować automatyczne nadanie numeru akcyzowego. Niemniej – zgodnie z art.20k ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r., – Dyrektor IAS w Poznaniu ma obowiązek poinformować wnioskodawcę o nadaniu numeru akcyzowego uprawnionego odbiorcy lub numeru akcyzowego uprawnionego wysyłającego; powinien to uczynić bez zbędnej zwłoki, nie później niż w ciągu siedmiu dni od dnia otrzymania wniosku.
W przypadku uzyskania numeru na potrzeby jednorazowej dostawy wewnątrzwspólnotowej wyrobów akcyzowych lub odpowiednio jednorazowego nabycia wewnątrzwspólnotowego takich wyrobów – danej czynności, a więc dostawy lub nabycia, należy dokonać w terminie 3 miesięcy od dnia nadania stosownego numeru akcyzowego, ponieważ w przeciwnym razie – zgodnie z art.20l ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r., dodanym na mocy ustawy zmieniającej – numer akcyzowy wygasa.
W stanie prawnym obowiązującym do 12 lutego 2023 r., transakcje polegające na nabyciu wewnątrzwspólnotowym lub dostawie wewnątrzwspólnotowej wyrobów akcyzowych wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r.znajdujących się poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy, które realizowane są na potrzeby wykonywanej na terytorium kraju działalności gospodarczej, dokonywane są na podstawie uproszczonego dokumenty towarzyszącego (tzw. UDT).
Natomiast począwszy od 13 lutego 2023 r. przemieszczanie wyrobów akcyzowych z załącznika nr 2 do ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. (oraz całkowicie skażonego alkoholu etylowego) przemieszczanych pomiędzy państwami Unii Europejskiej odbywać będzie się na podstawie elektronicznego uproszczonego dokumentu administracyjnego (e-SAD) za pośrednictwem systemu EMCS lub dokumentu zastępującego e-SAD, który będzie sporządzany w formie papierowej w razie niedostępności tego systemu, w miejsce dokumentu e-SAD.
Po otrzymaniu wyrobów akcyzowych przemieszczanych na podstawie e-SAD, uprawniony odbiorca będzie sporządzać i przesyłać do Systemu projekt raportu odbioru, a w razie niedostępności systemu EMCS – sporządzi dokument zastępujący raport odbioru. Z kolei w przypadku nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych z załącznika nr 2 do ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. przemieszczanych poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy od 13 lutego 2023 r. nie będzie się już składać zgłoszenia o planowanym nabyciu wewnątrzwspólnotowym.
Szczegółowe zasady wewnątrzwspólnotowego przemieszczania wyrobów akcyzowych poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy z użyciem Systemu określają przepisy obowiązującego od 13 lutego 2023r. rozdziału 1aa ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r.
dr Joanna Kiszka
joanna.kiszka@isp-modzelewski.pl
tel. (32) 259 71 50
