2. Oprocentowanie zwrotu akcyzy.
W dniu 21 stycznia 2016 r., Naczelny Sąd Administracyjny wydał wyrok w sprawie I GSK 1929/14 w przedmiocie złożenia wniosku o zwrot akcyzy i oprocentowania zwrotu akcyzy.
Stosownie do stanowiska prezentowanego w judykaturze (zob. wyrok NSA z dnia 21 stycznia 2016 r., I GSK 1929/14) przy uwzględnieniu treści art. 3 pkt 7 Ordynacji podatkowej, ilekroć w ustawie jest mowa o zwrocie podatku – rozumie się przez to zwrot różnicy podatku lub zwrot podatku naliczonego w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług, a także inne formy zwrotu podatku przewidziane w przepisach prawa podatkowego. Z kolei, według art. 76b § 1 O.p., przepisy art. 76, art. 76a, art. 77b i art. 80 stosuje się odpowiednio do zwrotu podatku. Zaliczenie, o którym mowa w art. 76a § 2 pkt 1, następuje z dniem złożenia deklaracji wykazującej zwrot podatku. Odpowiednie stosowanie przepisów polega na tym, że niektóre z nich stosowane są wprost, inne ulegają modyfikacji, a jeszcze inne w ogóle nie mogą być stosowane. Do zwrotu podatku stosuje się zatem odpowiednio przepisy regulujące następujące zagadnienia w nadpłacie: zaliczenie z urzędu nadpłaty wraz z oprocentowaniem na poczet zaległych oraz bieżących zobowiązań podatkowych; forma zaliczenia nadpłaty oraz dzień zaliczenia nadpłaty; zwrot nadpłaty na rachunek bankowy podatnika lub w gotówce; wygaśnięcie prawa do zwrotu nadpłaty z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin jej zwrotu.
Przepis art. 80 O.p. określa termin, z upływem którego wygasa przysługujące podatnikowi i innym podmiotom uprawnionym prawo do zwrotu nadpłaty. Nadpłata najpierw musi powstać, następnie musi upłynąć termin jej zwrotu i następnie, licząc od końca roku, w którym upłynął termin jej zwrotu, rozpoczyna bieg omawiany 5-letni termin, po upływie którego wygasa prawo do zwrotu nadpłaty. Jego upływ skutkuje tym, że nadpłata nie tylko nie może być zwrócona podatnikowi, ale też zaliczona na poczet zaległości oraz bieżących i przyszłych zobowiązań podatkowych. W istocie rzeczy, skutki wygaśnięcia prawa do zwrotu nadpłaty są takie same jak w przypadku przedawnienia zobowiązania podatkowego, z tym że uprawnionym w tym przypadku jest podatnik. Jest to termin materialnoprawny, który nie może być odroczony ani też przedłużony (tak: Leonard Etel, Komentarz do art. 80 O.p., LEX 2013).
Należy podkreślić, że przepis art. 76b § 1 O.p. nie odsyła do odpowiedniego stosowania art. 79 § 2 O.p., co nie oznacza jednak, że prawo do złożenia wniosku o zwrot akcyzy nie wygasa z powodu upływu terminu przedawnienia.
Sytuację podatników, których zastała w trakcie realizacji prawa do zwrotu akcyzy zmiana przepisów w zakresie podatku akcyzowego, została uregulowana w art. 158 u.p.a. z 2008 r., w myśl którego postępowania w sprawach zwrotu akcyzy należnego na podstawie przepisów ustawy, o której mowa w art. 168, i niedokonanego przed dniem wejścia w życie ustawy prowadzone są na podstawie przepisów dotychczasowych.
Z tego przepisu wynika, że podstawowa zasada, że prawa nabyte na podstawie u.p.a. z 2004 r. winny być realizowane według przepisów tej ustawy. Ustawodawca zastrzegł przy tym, że warunkiem skorzystania z prawa do zwrotu na dotychczasowych warunkach jest spełnienie przez podatnika łącznie dwóch przesłanek: zwrot akcyzy powinien być należny na podstawie przepisów u.p.a. z 2004 r.; zwrot akcyzynie został dokonany przed dniem 1 marca 2009 r., a więc do czasu wejścia w życie u.p.a. z 2008 r. Wskazane przesłanki stanowią zarazem decydujące i jedyne kryterium przy ustalaniu przepisów mających zastosowanie w sprawie zwrotu akcyzy, a nie data złożenia wniosku o zwrot akcyzy. Samo złożenie przez podatnika wniosku o zwrot akcyzy stanowi jedynie uzewnętrznienie chęci zrealizowania przysługującego mu uprawnienia z tytułu dostawy wewnątrzwspólnotowej dokonanej pod rządami u.p.a. z 2004 r. Ustalenie, że dostawa nastąpiła pod rządami u.p.a. z 2004 r. i podatnik nie otrzymał zwrotu akcyzy przed dniem 1 marca 2009 r., prowadzi do jednoznacznego wniosku, że w postępowaniu powinny mieć zastosowanie w całej rozciągłości przepisy u.p.a. z 2004 r. Natomiast obowiązująca od 1 marca 2009 r.u.p.a. z 2008 r. w zakresie zwrotu akcyzy w przypadku dostawy wewnątrzwspólnotowej wyrobów akcyzowych, od których akcyza została zapłacona na terytorium kraju ma zastosowanie do czynności opodatkowanych akcyzą (w tym do produkcji wyrobów akcyzowych) dokonanych począwszy od 1 marca 2009 r., kiedy powstał obowiązek podatkowy z dniem wykonania tych czynności, a potem dokonano dostawy wewnątrzwspólnotowej wyrobów akcyzowych, od których akcyza została zapłacona na terytorium kraju. Dopiero od 1 stycznia 2013 r., w przypadku niedokonania przez właściwego naczelnika urzędu celnego zwrotu akcyzy w terminie 30 (lub 90) dniowym zwrot ten traktuje się jako nadpłatę podlegającą oprocentowaniu w rozumieniu przepisów O.p. Zwrot akcyzy określony w u.p.a. z 2008 r. i niedokonany przed 1 stycznia 2013 r. następuje wraz z odsetkami.
Oprocentowanie zwrotu akcyzy, podobnie jak kwota odsetek od zaległości podatkowych, powstaje z mocy prawa w przypadku wskazanym w art. 82 ust. 6a u.p.a. z 2008 r. i jest niezależne od wydania decyzji. Dokonanie wypłaty należnych podatnikowi odsetek od nieterminowego zwrotu akcyzy jest czynnością materialno-techniczną, która nie wymaga wydania decyzji podatkowej. Odsetki za zwłokę winny zostać wypłacone bez wezwania podatnika, który uzyskał zwrot akcyzy. Oprocentowanie zwrotu akcyzy jest rodzajem rekompensaty za niedokonanie zwrotu akcyzy w terminie, przysługuje z mocy prawa, niezależnie od zachowania się podatnika oraz naczelnika urzędu celnego. Oprocentowanie zwrotu akcyzy naliczane jest w wysokości odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych, za okres przysługiwania tego oprocentowania.
Marek Zagórski
Adwokat
marek.zagorski@isp-modzelewski.pl
