2. Odmowa zwrotu podatku akcyzowego
Istota sporu w rozpoznawanej sprawie sprowadza się do dwóch kwestii. Po pierwsze, czy w sprawie mamy do czynienia z wewnątrzwspólnotową dostawą samochodów osobowych i przez kogo dokonaną. Po drugie, czy pojazd został zarejestrowany w sposób przesądzający o jego konsumpcji na terenie kraju (rejestracja celem wykorzystania i dokonania czynności na terenie RP).
Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym, zwana dalej ‘’u.p.a.’’ użyte w tej ustawie pojęcie dostawa wewnątrzwspólnotowa oznacza przemieszczanie wyrobów akcyzowych lub samochodów osobowych z terytorium kraju na terytorium państwa członkowskiego. Uprawnienie do żądania zwrotu akcyzy od samochodu osobowego przy dostawie wewnątrzwspólnotowej nie jest związane tylko z samym przemieszczeniem pojazdu. Ustawodawca przewidział bowiem jeszcze szereg dodatkowych warunków, które muszą zostać spełnione łącznie.
Stosownie do treści art. 107 ust. 1 u.p.a. uprawnionym do żądania zwrotu akcyzy od samochodu osobowego przy dostawie wewnątrzwspólnotowej albo eksporcie jest podmiot, który:
- nabył prawo rozporządzania samochodem jak właściciel;
- dokonał dostawy wewnątrzwspólnotowej albo eksportu tego samochodu osobowego, lub jeżeli w jego imieniu ta dostawa albo eksport były realizowane;
- nie dokonał wcześniej rejestracji samochodu osobowego na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym;
- wykazał, że akcyza od samochodu została w kraju zapłacona;
- złożył wniosek właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego;
- zachował jednoroczny termin liczony od dnia dokonania dostawy wewnątrzwspólnotowej albo eksportu samochodu osobowego przy złożeniu wniosku.
Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 7 lutego 2024 r., sygn. Akt I GSK 1302/20 uznał, że skoro wskazane wyżej warunki muszą zostać spełnione łącznie, to w pierwszej kolejności zostanie rozpoznany najdalej idący zarzut skargi kasacyjnej – tj. kwestia tego, czy w sprawie doszło do wewnątrzwspólnotowej dostawy samochodu osobowego.
W stanie faktycznym sprawy, jak ustaliły organy i co zostało zaakceptowane przez Sąd I instancji, wnosząca skargę kasacyjną nie spełniła łącznie wszystkich przesłanek warunkujących zwrot akcyzy, a mianowicie nie wykazała, że dokonała dostawy wewnątrzwspólnotowej samochodów osobowych we własnym imieniu, jak również, że rozporządzała tymi pojazdami jak właściciel w trakcie jej realizacji. Z dokonanych przez organ ustaleń wynika, że transport przedmiotowych pojazdów odbył się na koszt i zlecenie nabywcy tych pojazdów, przez wynajętą firmę transportową. Czynności organizowania transportu na zlecenie nabywcy, który również ponosi koszty określone przez przewoźnika w wystawionej fakturze za wykonanie usługi przewozu nie mogą być uznane za dokonywanie dostawy we własnym imieniu lub zlecane we własnym imieniu. Natomiast ze stanu faktycznego rozpoznawanej sprawy wynika, że więź skarżącej z towarem ustała wraz z wydaniem go kupującemu w R. do przetransportowania go przez kupującego na własny koszt na terytorium innego państwa członkowskiego (Niemiec), co jednoznacznie świadczy o tym, że dostawa wewnątrzwspólnotowa została dokonana przez działającego we własnym imieniu nabywcę firmę A., nie zaś przez skarżącego osobiście, czy przez nabywcę w imieniu skarżącego. To nabywca pojazdów po przejęciu ich od zbywcy (skarżącego) i objęciu ich w posiadanie, rozporządzał nimi jak właściciel w rozumieniu art. 107 ust. 1 u.p.a., dokonując następnie we własnym imieniu ich dostawy wewnątrzwspólnotowej. Okoliczność, że w chwili przekazania samochodów przewoźnikowi na nabywcę przeszło prawo do rozporządzania samochodami jak właściciel a zbywca utracił na terenie kraju więź z pojazdem potwierdza sama skarżąca kasacyjnie na stronie 7 uzasadnienia skargi kasacyjnej.
NSA wskazał, że nie sposób pominąć, że stanowisko to w istocie akceptuje również autor skargi kasacyjnej na stronach 6 i 7 skargi kasacyjnej. Wskazano tam mianowicie, że w rozpatrywanej sprawie w chwili przekazania samochodów przewoźnikowi na nabywcę przeszło prawo do rozporządzania samochodami jak właściciel. Stanowisko autora skargi kasacyjnej jest zatem zbieżne ze stanowiskiem organów administracyjnych oraz Sądu I instancji.
Z tego względu za niezasadny należało uznać zarzuty błędnej wykładni i niewłaściwego zastosowania art. 2 ust. 1 pkt 8 u.p.a. oraz art. 107 ust. 1 u.p.a. W związku z tym, że zarzut naruszenia prawa materialnego nie może być skutecznie uzasadniony próbą zwalczania ustaleń faktycznych, która mogłaby ewentualnie odnieść zamierzony skutek wyłącznie w ramach podstawy kasacyjnej określonej w art. 174 pkt 2 p.p.s.a., a ocena zasadności zarzutu naruszenia prawa materialnego może być dokonywana wyłącznie na podstawie stanu faktycznego, którego ustalenia nie są kwestionowane lub nie zostały skutecznie podważone, nie zaś, na podstawie stanu faktycznego, który sama strona skarżąca kasacyjnie uznaje za prawidłowy, omawiany zarzut w tym zakresie uznać należało za nieusprawiedliwiony. Skoro więc skarżąca kasacyjnie nie zakwestionowała skutecznie ustaleń stanu faktycznego, na których oparto skarżone rozstrzygnięcie, obecnie nie ma możliwości powoływania się na zarzut wadliwego zastosowania prawa materialnego. Jest to konsekwencją faktu, że błędne zastosowanie bądź niezastosowanie przepisów materialnoprawnych zasadniczo każdorazowo pozostaje w ścisłym związku z ustaleniami stanu faktycznego sprawy i może być wykazane pod warunkiem wcześniejszego obalenia tych ustaleń czy też szerzej – dowiedzenia ich wadliwości (patrz: wyrok NSA z dnia 1 lutego 2022 r., sygn. akt I GSK 2505/18).
Skoro zakwestionowano dokonanie przez skarżącą wewnątrzwspólnotowej dostawy samochodu osobowego, a więc zaistnienie jednego z warunków określonych w art. 107 ust. 1 u.p.a., które trzeba spełnić łącznie, to bezprzedmiotowe było rozważanie przez Naczelny Sąd Administracyjny kwestii rejestracji pojazdu w sposób świadczący o wykorzystaniu (konsumpcji) pojazdu na terytorium RP. Marginalnie jedynie Sąd zauważa, że pojazd wyprodukowany w Polsce mógł zostać zbyty jako niezarejestrowany.
Malwina Sik
Adwokat
malwina.sik@isp-modzelewski.pl
tel. 22 517 30 93
