OPODATKOWANIE AKCYZĄ WYROBÓW TYTONIOWYCH
1. Straty wyrobów tytoniowych powstałe w wyniku kradzieży
Jak wskazał WSA w Warszawie w wyroku z dnia 11 października 2017 r. (V SA/Wa
2781/16): 1. Treść art. 30 ust. 5 u.p.a. potwierdza, że straty wyrobów tytoniowych powstałe w wyniku przestępstwa
przeciwko mieniu (kradzieży) podlegają opodatkowaniu akcyzą.
2. Kradzież wyrobów akcyzowych co do zasady może
się zawierać w katalogu „nieprzewidzianych okoliczności”, „zdarzenia losowego” a nie działania „siły wyższej”.
Jak wskazał WSA w przedmiotowym wyroku: ?Należy nadto zwrócić uwagę na unormowania
dotyczące zwolnienia od akcyzy ubytków wyrobów akcyzowych. Na podstawie art. 30 ust. 3 ustawy zwalnia się od akcyzy
ubytki wyrobów akcyzowych lub całkowite zniszczenie wyrobów akcyzowych, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 20,
powstałe wskutek zdarzenia losowego lub siły wyższej, pod warunkiem że podatnik wykaże zaistnienie okoliczności
uprawniających do zwolnienia. Wprowadzając do ustawy niniejsze regulacje ustawodawca zwolnił od akcyzy ubytki
wyrobów akcyzowych (podlegające co do zasady opodatkowaniu akcyzą zgodnie z art. 8 ust. 3 ustawy) powstałe w
szczególnych okolicznościach tj. wskutek działania losowego lub siły wyższej. Przedmiotowe zwolnienie od akcyzy nie
ma jednak zastosowania w przypadku ubytków wyrobów akcyzowych wynikających z popełnienia przestępstwa przeciwko
mieniu (art. 30 ust. 5 ustawy). Z powyższego wynika więc, że podmiot u którego powstają ubytki wyrobów akcyzowych
jest zobowiązany do zapłaty podatku akcyzowego z wyjątkiem sytuacji, w której korzysta ze zwolnienia od akcyzy na
podstawie art. 30 ust. 3 ustawy. Po raz kolejny należy podkreślić, że opodatkowaniu akcyzą zgodnie z art. 8 ust. 3
ustawy podlegają ubytki wyrobów akcyzowych, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 20 ustawy. Ubytkami w rozumieniu tego
przepisu są zaś wszelkie straty wyrobów akcyzowych, określonych w załączniku nr 2 do ustawy, objętych stawką akcyzy
inną niż stawka zerowa, powstałe podczas stosowania procedury zawieszenia poboru akcyzy, z wyłączeniem strat
powstałych podczas produkcji wyrobów energetycznych lub wyrobów tytoniowych. Powstałe u Wnioskodawcy straty wyrobów
tytoniowych powstałe w wyniku kradzieży stanowią zatem ubytki podlegające opodatkowaniu podatkiem akcyzowym. W
analizowanej sprawie nie znajduje zastosowania zwolnienie od akcyzy określone w art. 30 ust. 3 ustawy z uwagi na
art. 30 ust. 5 ustawy. Treść art. 30 ust. 5 ustawy potwierdza, że straty wyrobów tytoniowych powstałe w wyniku
przestępstwa przeciwko mieniu (kradzieży) podlegają opodatkowaniu akcyzą. Wskazać należy, że gdyby intencją
ustawodawcy było zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku akcyzowego podmiotu, u którego powstały ubytki wyrobów
akcyzowych wskutek przestępstwa przeciwko mieniu (kradzieży), ustawodawca uczyniłby to wprost, wprowadzając do
ustawy stosowane regulacje w tym zakresie (analogicznie jak w przypadku ubytków wyrobów akcyzowych powstałych
wskutek innych zdarzeń losowych lub siły wyższej). Co więcej, podnieść należy, że wyłączenie spod zwolnienia od
akcyzy, o którym mowa w art. 30 ust. 3 ustawy ubytków wyrobów akcyzowych wynikających z popełnienia przestępstwa
przeciwko mieniu (art. 30 ust. 5 ustawy) w sposób dobitny przesądza o tym, że wolą ustawodawcy było opodatkowanie
przedmiotowych ubytków wyrobów akcyzowych podatkiem akcyzowym.
Prawodawstwo krajowe w tym zakresie nie stoi przy tym w sprzeczności z art. 7
Dyrektywy Rady 2008/118/WE, stanowiącym o momencie „dopuszczenia do konsumpcji”. Zgodnie z art. 7 ust. 5 Dyrektywy
Rady 2008/118/WE każde państwo członkowskie ustanawia bowiem własne zasady i warunki ustalania strat, o których mowa
w ust. 4. Polski ustawodawca uczynił to m.in. właśnie w przywoływanym wcześniej art. 30 ust. 5 ustawy. Tym samym
zarzut naruszenia art. 8 ust. 3 oraz art. 13 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku akcyzowym w zw. z art. 7 ust. 4 Dyrektywy
Rady 2008/118/WE poprzez uznanie Spółki za podatnika akcyzy w przypadku kradzieży na terytorium kraju wyrobów
tytoniowych znajdujących się w procedurze zawieszenia poboru akcyzy, pomimo że Spółka przedsięwzięła wszystkie
dostępne środki, aby do kradzieży nie doszło, jest bezpodstawny.
Kradzież wyrobów akcyzowych co do zasady może
się przy tym zawierać w katalogu „nieprzewidzianych okoliczności”, „zdarzenia losowego” a nie działania „siły
wyższej”. Siła wyższa (łac. vis maior) nie jest pojęciem zdefiniowanym w prawie. W nauce ugruntowane jest jednak
stanowisko, że siła wyższa jest zdarzeniem o charakterze przypadkowym lub naturalnym (żywiołowym), nie do
uniknięcia, takim, nad którym człowiek nie panuje (vis maior, quae humana infirmitas resistere non potest). Należą
do nich zwłaszcza zdarzenia o charakterze katastrofalnych działań przyrody i zdarzenia nadzwyczajne w postaci
zaburzeń życia zbiorowego, jak wojna, zamieszki krajowe. Skuteczne ochronienie mienia przed kradzieżą w takiej
kategorii się nie mieści.
Kacper Wolak
Młodszy konsultant
podatkowy
kacper.wolak@isp-modzelewski.pl
Telefon:
22 517 30 77
