6. Ciężar prezentacji dowodów co do uiszczenia akcyzy
W wyroku z dnia 24 sierpnia 2016 r. (I GSK 1659/14) NSA wskazał, że na podatniku
zbywającym wyroby akcyzowe, który wcześniej wyroby te nabył i je posiada, spoczywa ciężar prezentacji dowodów w
zakresie wykazania, że od tych wyrobów akcyza została już uiszczona.
W uzasadnieniu Sąd podkreślił, że chociaż podatek akcyzowy jest podatkiem pośrednim,
tak jak podatek od towarów i usług, to jednak jest odrębną daniną publicznoprawną rządzącą się własnymi regułami –
stanowiącymi system podatku akcyzowego. W ramach tego podatku nie funkcjonuje instytucja dobrej wiary nabywcy
towaru. Przy podatku od towarów i usług uprawnienie podatnika (nabywcy towaru) w postaci odliczenia podatku
naliczonego jest niezależne od zapłaty podatku przez zbywcę tego towaru, uzależnione jest bowiem od posiadania
faktury odzwierciedlającej rzeczywistą transakcję. Z systemu podatku akcyzowego natomiast wprost wynika, że podatek
ten podlega zapłacie, jeśli wcześniej od nabytego wyrobu akcyzowego danina ta nie została uiszczona. Zgodnie bowiem
z art. 4 ust. 3 ustawy o podatku akcyzowym, opodatkowaniu akcyzą podlega także nabycie lub posiadanie przez
podatnika wyrobów akcyzowych, jeżeli od tych wyrobów nie została zapłacona akcyza w należnej wysokości, natomiast z
art. 11 ust. 2 pkt 1 ustawy wynika, że podatnikami są również podmioty nabywające lub posiadające wyroby akcyzowe,
jeżeli od wyrobów tych nie została zapłacona akcyza w należnej wysokości. Powołane regulacje statuują zasadę
jednofazowości podatku akcyzowego: jeśli podatek akcyzowy od danego wyrobu akcyzowego nie został zapłacony na
wcześniejszym etapie obrotu, jak również nie został zadeklarowany lub nie określono decyzją jego wysokości, to
nabywca, posiadacz lub zbywca takiego wyrobu akcyzowego jest zobowiązany do zapłaty tego podatku od konkretnego
wyrobu.
W ocenie Sądu zwolnienie od obowiązku podatkowego czynności nabycia lub samego
posiadania wyrobów akcyzowych uzależnione jest zatem od wykazania faktu uprzedniego zapłacenia tego podatku. Oznacza
to, że to na podatniku zbywającym wyroby akcyzowe, który wcześniej wyroby te nabył i je posiada, spoczywa ciężar
prezentacji dowodów w zakresie wykazania, że od tych wyrobów akcyza została już uiszczona. Nabywca lub posiadacz
takiego wyrobu zobowiązany jest zatem do samodzielnego ustalenia, czy akcyza od tego wyrobu została zapłacona,
względnie zadeklarowana, lub określona decyzją. Jeśli akcyza nie została zapłacona, zadeklarowana lub określona
decyzją, to on jako nabywca lub posiadacz tego wyrobu jest zobowiązany do jej zapłaty.
Agata Strocka
Konsultant podatkowy
Główny
specjalista w Dziale Audytu
Podatkowego
agata.strocka@isp-modzelewski.pl
tel.:
(22) 517 30 69 30 77
