5. Powinności ewidencyjne podmiotów prowadzących składy podatkowe
Wśród rozlicznych obowiązków podmiotu o statusie składu podatkowego w ustawie z dnia
6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (dalej określanej jako: „ustawa”) przewidziane zostały m.in. zadania związane
z prowadzeniem kilku rodzajów ewidencji. Część z nich dotyczy samych wyrobów akcyzowych, inne pozostają w związku z
zadaniami o charakterze administracyjnym wykonywanymi przez prowadzących składy podatkowe.
W obecnym stanie
prawnym zadania ewidencyjne prowadzących składy podatkowe, poza przepisami ustawy, reguluje obowiązujące od 1
stycznia 2017 r. rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 21 grudnia 2016 r. w sprawie ewidencji i innych
dokumentacji dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy (dalej: ?rozporządzenie w sprawie ewidencji
akcyzowych?).
Podstawowym obowiązkiem pozostaje prowadzenie przewidzianej w art.138a ustawy
ilościowej lub ilościowo-wartościowej ewidencji i umożliwiającej w szczególności: ustalenie ilości, rodzajów oraz
miejsca magazynowania w składzie podatkowym wyrobów akcyzowych objętych i nieobjętych procedurą zawieszenia poboru
akcyzy, w tym wyrobów zwolnionych od akcyzy oraz zwolnionych ze względu na ich przeznaczenie, jak i opodatkowanych
zerową stawką akcyzy ze względu na ich przeznaczenie, ponadto zaś zapewniającej ustalenie ilości i rodzajów wyrobów,
od których została zapłacona akcyza, ilości i rodzajów magazynowanych w jednym zbiorniku wyrobów energetycznych
odpowiednio objętych procedurą zawieszenia poboru akcyzy, od których została zapłacona akcyza, zwolnionych od akcyzy
ze względu na ich przeznaczenie, bądź opodatkowanych zerową stawką akcyzy ze względu na ich przeznaczenie. Ewidencja
ta winna również umożliwiać wyodrębnienie kwoty akcyzy, której pobór podlega zawieszeniu w związku z zastosowaniem
procedury zawieszenia poboru akcyzy oraz kwoty akcyzy, która przypadałaby do zapłaty, gdyby wyroby nie były
zwolnione od akcyzy; ustalenie ilości wyrobów akcyzowych wprowadzonych do składu podatkowego i wyprodukowanych w
składzie podatkowym, jak też ustalenie ilości wysłanych lub otrzymanych wyrobów akcyzowych zwolnionych od akcyzy ze
względu na ich przeznaczenie, daty wysłania lub odbioru tych wyrobów, a także miejsca odbioru w przypadku ich
przemieszczania oraz informacje o dokumentach dostawy.
Prowadzący skład podatkowy zobligowany jest ponadto do
prowadzenia czterech dalszych rodzajów dokumentacji, z których dwie odnoszą się do poszczególnych wyrobów akcyzowych
i przybierają postać – określonych w art.138d ustawy – ksiąg kontroli nad produkcją alkoholu etylowego, obrotem nim
i jego zużyciem oraz w przypadku magazynowania suszu tytoniowego nieopodatkowanego akcyzą poza składem podatkowym ?
wymaganej przez art.138g ustawy – ewidencji tegoż suszu tytoniowego. Dwie pozostałe ewidencje przewidziane są w
art.138 e oraz art. 138 l ustawy i mają za przedmiot odpowiednio dokumenty handlowe towarzyszące przemieszczaniu
wyrobów akcyzowych innych niż określone w załączniku nr 2 do ustawy, objętych stawką akcyzy inną niż stawka zerowa
oraz podatkowe znaki akcyzy. Ostatnia z ewidencji, w przepisach wykonawczych do ustawy, w tym w rozporządzeniu w
sprawie ewidencji akcyzowych, określana też jako ewidencja banderol, powinna być prowadzona odrębnie dla każdej
serii banderol i wskazywać m.in. otrzymanie nowych banderol w zamian za banderole utracone, uszkodzone albo
zniszczone w procesie oznaczania wyrobów akcyzowych w ramach dopuszczalnych norm strat banderol w stosunku do
łącznej liczby banderol wykorzystanych w ciągu miesiąca kalendarzowego do oznaczania wyrobów akcyzowych.
Należy zaznaczyć, że obecnie podmiot prowadzący skład podatkowy nie musi wypełniać
oddzielnej ewidencji wyrobów akcyzowych zwolnionych od akcyzy ze względu na przeznaczenie; informacje w zakresie
tych wyrobów powinien natomiast zawrzeć w ewidencji wyrobów akcyzowych.
Jednocześnie dodatkowe warunki nałożono
na tzw. operatora logistycznego prowadzącego skład podatkowy. W jego przypadku w ustawie wskazano, że ewidencja
powinna umożliwiać ustalenie ilości oraz rodzajów magazynowanych w składzie podatkowym wyrobów nieakcyzowych, innych
niż stanowiące wyposażenie składu podatkowego.
Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia, ewidencje podmiotów prowadzących skład podatkowy
powinny być prowadzone w sposób ciągły i umożliwiający identyfikację poszczególnych rodzajów wyrobów akcyzowych oraz
podlegających wpisaniu czynności lub stanów faktycznych związanych z wyrobami akcyzowymi, znakami akcyzy lub
dokumentami handlowymi towarzyszącymi przemieszczaniu wyrobów akcyzowych, a wpisy do dokumentacji mają być
dokonywane niezwłocznie po zakończeniu czynności podlegającej wpisaniu.
Prowadzący skład ma możliwość wyboru formy ewidencji – książkowej, bądź też opartej
na wykorzystaniu technik elektronicznego przetwarzania danych. Jakkolwiek brak jest obowiązku informowania organu
podatkowego o formie prowadzenia ewidencji, to jednak istnieje wymóg „opieczętowania” oraz „zaplombowania”
ewidencji w formie papierowej przed rozpoczęciem jej wypełniania. Z kolei podmiot prowadzący ewidencję w formie
elektronicznej przekazuje na żądanie właściwego naczelnika urzędu celno-skarbowego raport z ewidencji we wskazanym
zakresie i za wskazane miesiące w terminie 14 dni od dnia doręczenia żądania (§ 7 rozporządzenia). Do obowiązku tego
odnosi się w szczególności interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 5 stycznia 2017 r.
(1462IPPP3.4513.118.2016.1.MC).
W przypadku ewidencjonowania suszu tytoniowego, zgodnie z art.138g ustawy z 6
grudnia 2008 r., ewidencja prowadzona przez podmiot o statusie składu podatkowego powinna umożliwiać w
szczególności: ustalenie ilości suszu tytoniowego, zarówno: nabytego na terytorium kraju, nabytego
wewnątrzwspólnotowo, importowanego, sprzedanego na terytorium kraju, dostarczonego wewnątrzwspólnotowo,
eksportowanego, zużytego przez pośredniczący podmiot tytoniowy, zniszczonego, jak też przemieszczanego ze i do
składu podatkowego podmiotu, prowadzącego skład podatkowy, który magazynuje susz tytoniowy nieopodatkowany akcyzą
poza składem podatkowym. Ponadto funkcją przedmiotowej ewidencji ma być zapewnienie możliwości ustalenia podmiotu,
od którego susz tytoniowy został nabyty lub importowany, podmiotu, któremu susz tytoniowy został sprzedany oraz
podmiotu, do którego susz tytoniowy został dostarczony wewnątrzwspólnotowo lub wyeksportowany. Ewidencja
prowadzona przez prowadzącego skład ma również zapewniać ustalenie ilości i sposobu przetwarzania suszu tytoniowego
oraz miejsca i adresu magazynowania suszu tytoniowego przez podmiot, który magazynuje susz tytoniowy nieopodatkowany
akcyzą poza składem podatkowym. Należy zaznaczyć, że art. 138g ust. 1 pkt 4, w którym określony został obowiązek
prowadzenia ewidencji suszu tytoniowego przez podmiot prowadzący skład podatkowy, został dodany do ustawy mocą
nowelizacji obowiązującej od dnia 15 grudnia 2017 r. i wprowadzonej ustawą z dnia 27 października 2017 r. o zmianie
ustawy o podatku akcyzowym oraz ustawy o organizacji niektórych rynków rolnych. Zmiana ta wprowadzona została z
uwagi na fakt, że susz tytoniowy jest wyrobem akcyzowym, do którego nie ma zastosowania procedura zawieszenia poboru
akcyzy, przez co dopuszczalne jest jego magazynowanie przez podmiot prowadzący skład podatkowy poza składem
podatkowym.
dr Joanna Kiszka
Konsultant
podatkowy
joanna.kiszka@isp-modzelewski.pl
tel.
(32) 259 71 50
