3. Ubytek wyrobów akcyzowych – definicja
Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 20 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (zwana dalej: ,,u.p.a.’’),definiuje ubytki wyrobów akcyzowych jako wszelkie straty tych wyrobów, powstałe podczas ich produkcji, magazynowania, przerobu, zużycia albo przemieszczania, z wyłączeniem strat powstałych podczas wykonywania badań laboratoryjnych na potrzeby kontroli jakości, a także:
- zużycia na potrzeby produkcji innych wyrobów akcyzowych,
- strat powstałych w wyniku zdarzeń losowych, takich jak pożar, powódź, huragan, gradobicie, trzęsienie ziemi, osuwisko, tąpnięcie, lawina, upadek drzewa, uderzenie pioruna, wybuch gazu, zawalenie się budynku, awaria techniczna maszyny lub urządzenia, kradzież,
- strat powstałych w wyniku użycia wyrobów akcyzowych do celów, dla których zostały zwolnione od akcyzy,
- wynikające ze specyfiki wyrobów akcyzowych dopuszczone normami, a w przypadku braku norm – przyjęte zwyczajowo w danych warunkach, albo powstałe w wyniku działania siły wyższej, pod warunkiem udokumentowania.
Literalne brzmienie art. 2 ust. 1 pkt 20 lit. d ustawy o akcyzie oznacza, że za ubytki wyrobów akcyzowych, które nie skutkują powstaniem obowiązku podatkowego (czyli są akceptowane), uznaje się straty, które:
- wynikają ze specyfiki wyrobów akcyzowych i są dopuszczone normami:
- Oznacza to, że dla niektórych rodzajów wyrobów akcyzowych (np. paliwa, alkohol) istnieją obiektywne, techniczne lub technologiczne normy określające dopuszczalne straty, które są nieuniknione w procesach takich jak produkcja, transport, magazynowanie. Przykładem mogą być straty wynikające z odparowania, naturalnego ubytku masy, czy rozsypania się materiałów sypkich,
- Istnienie takich norm jest kluczowe, aby dany ubytek mógł być uznany za akceptowalny w świetle przepisów podatkowych. Mogą to być normy branżowe, technologiczne, krajowe lub międzynarodowe.
- W przypadku braku norm – są przyjęte zwyczajowo w danych warunkach:
- Jeżeli dla danego rodzaju wyrobu akcyzowego lub konkretnego procesu nie ma formalnie ustanowionych norm dotyczących ubytków, wówczas dopuszczalne są straty, które są powszechnie akceptowane jako normalne i nieuniknione w danej branży, w danych warunkach prowadzenia działalności.
- Wymaga to udowodnienia, że dany poziom ubytku jest faktycznie „zwyczajowy” w podobnych operacjach i warunkach. Może to być poparte doświadczeniem branżowym, ekspertyzami, czy danymi statystycznymi.
- Powstałe w wyniku działania siły wyższej: Siła wyższa to zdarzenie nadzwyczajne, zewnętrzne, niemożliwe do przewidzenia i niemożliwe do zapobieżenia. Przykłady to katastrofy naturalne (np. powodzie, trzęsienia ziemi, huragany), akty terroru, strajki o zasięgu ogólnokrajowym, itp. Ważne jest, że ubytek musi być bezpośrednim skutkiem działania siły wyższej.
Dodatkowy i kluczowy warunek dla wszystkich powyższych przypadków (lit. d): Niezależnie od tego, czy ubytek wynika z norm, zwyczajów, czy siły wyższej, podatnik ma obowiązek jego rzetelnego udokumentowania. Oznacza to prowadzenie odpowiedniej ewidencji, protokołów, raportów, sprawozdań, które potwierdzają fakt powstania ubytku, jego przyczynę, wielkość oraz okoliczności. Brak odpowiedniej dokumentacji może skutkować zakwestionowaniem przez organy podatkowe i objęciem ubytku akcyzą.
Malwina Sik
Adwokat
malwina.sik@isp-modzelewski.pl
tel. 22 517 30 93
