Prof. dr hab. Witold Modzelewski Warszawa, dnia 20 czerwca 2023 r.

Instytut Studiów Podatkowych

Spółka doradztwa podatkowego

ul. Kaleńska 8, 04-367 Warszawa

 

 

Szanowni Państwo                                                                 

 

W dniu 16 czerwca 2023 r. Sejm RP uchwalił ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw dotyczącą wprowadzenia obligatoryjnego fakturowania w Krajowym Systemie e-Faktur.

Od dnia 1 stycznia 2022 r. istnieje już możliwość wystawiania faktur ustrukturyzowanych lecz zainteresowanie tą możliwością jest jak dotąd marginalne. Zgodnie z art. 2 pkt 32a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów usług przez fakturę ustrukturyzowaną rozumie się fakturę wystawioną przy użyciu Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) wraz z przydzielonym numerem identyfikującym tę fakturę w tym systemie. Wprowadzenie od połowy przyszłego roku obligatoryjnego wystawiania i przyjmowania faktur ustrukturyzowanych w nowej formie jest możliwe na podstawie decyzji wykonawczej Rady (UE) 2022/1003 z dnia 17 czerwca 2022 r. upoważniającej Rzeczpospolitą Polską do stosowania szczególnego środka stanowiącego odstępstwo od art. 218 i 232 dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej1. W niniejszym liście przedstawię najważniejsze wyzwania dla podatników, które wiążą się z obowiązkowym wystawianiem i przyjmowaniem faktur ustrukturyzowanych (dalej zwanych „FU”).

 

1. Kogo dotyczy obowiązek obligatoryjnego wystawiania e-faktur

Od dnia 1 lipca 2024 r. obligatoryjne e-fakturowanie obejmie zasadniczo czynnych podatników VAT, którzy posiadają siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce na rzecz wszystkich podatników (w tym zwolnionych).

Od dnia 1 stycznia 2025 r. zostanie wprowadzony obowiązek wystawiania FU przez podatników korzystających z tzw. zwolnienia podmiotowego (ze względu na wielkość sprzedaży do 200 tys. zł) lub przedmiotowo (wykonujących wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. lub przepisów wykonawczych).

Z obowiązkowego wystawiania i przyjmowania FU wyłączone zostały faktury wystawiane na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej (B2C).

Obowiązkiem wystawiania i przyjmowania FU nie zostaną objęci podatnicy nieposiadający siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca jej prowadzenia na terytorium Polski. Wystawienie FU przez te podmioty będzie fakultatywne. Podatnik nieposiadający siedziby lub stałego miejsca jej prowadzenia w Polsce będzie wystawiać fakturę poza KSeF. Wyjątkiem będą podmioty nieposiadające siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, które zdecydują się na fakultatywne korzystanie z KSeF. W takim przypadku podmioty te będą mogły wystawiać FU.

1 Dz. Urz. UE L 168 z 27.06.2022, str. 81

Obowiązkiem wystawiania i przyjmowania FU nie zostaną objęci także podatnicy korzystający z procedur szczególnych, o których mowa w dziale XII ustawy z dnia 11 marca 2004 r. w rozdziale 7 (procedura nieunijna dotycząca niektórych usług), 7a (szczególna procedura w zakresie świadczenia usług międzynarodowego okazjonalnego przewozu drogowego osób) i 9 (szczególna procedura dotycząca sprzedaży na odległość towarów importowanych).

Jednak w przypadku podatników korzystających z procedury szczególnej, o której mowa w dziale XII w rozdziale 6a tej ustawy (procedura unijna dotycząca niektórych dostaw towarów oraz świadczenia niektórych usług) będą oni obowiązani do wystawianie faktur ustrukturyzowanych.

Ustawa wprowadza również możliwości fakultatywnego wystawiania przy użyciu KSeF Faktur VAT RR, czyli dokumentów potwierdzających nabycie produktów rolnych oraz usług rolniczych od rolników ryczałtowych (czyli rolników korzystających ze zwolnienia od VAT), oraz dokumentów korygujących Faktury VAT RR, czyli Faktur VAT RR KOREKTA.

 

2. Podstawowe założenia

Obligatoryjne wystawianie i przyjmowanie FU obejmie zasadniczo czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, w tym krajowe dostawy towarów i świadczenie usług dokonywane pomiędzy przedsiębiorcami (B2B) i na rzecz organów publicznych (B2G). Obowiązek wystawiania faktur ustrukturyzowanych będzie miał zastosowanie do czynnych podatników VAT, którzy posiadają siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce (gdy to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej uczestniczy w dostawie towarów lub świadczeniu usług).

Przy użyciu KSeF będą wystawiane także wszystkie faktury korygujące. Faktury korygujące wystawione po wejściu w życie ustawy – bez względu na to, czy pierwotne faktury zostały wystawione przy użyciu KSeF czy poza KSeF (w związku z tym, że zostały wystawione przed wejściem przepisów o obligatoryjnym e-fakturowaniu), jeśli są wystawione przez podatnika posiadającego siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, gdy to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej uczestniczy w transakcji, będą wystawiane w KSeF.

FU wystawiane na rzecz podmiotów nieposiadających siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub posiadających wyłącznie stałe miejsce prowadzenia działalności, które nie uczestniczy w nabyciu, będą im udostępniane w postaci i w sposób z nimi uzgodniony. Jednocześnie dotychczasowy wymóg akceptacji faktury elektronicznej przez odbiorcę faktury zostanie zastąpiony formułą uzgadniania z odbiorcą faktury sposobu jej udostępniania.

Ustawa wprowadza w okresie od dnia 1 lipca do dnia 31 grudnia 2024 r. możliwości wystawiania przez podatników objętych obowiązkiem wystawiania faktur ustrukturyzowanych:

1) u których sprzedaż jest zwolniona od podatku lub wykonujących wyłącznie czynności zwolnione od podatku,

2) dokonujących czynności dokumentowanych fakturami uproszczonymi (art. 106e ust. 5 pkt 3), w tym paragonów fiskalnych uznanych za faktury,

3) dokonujących czynności dokumentowanych fakturami wystawionymi przy zastosowaniu kas rejestrujących

   – faktur elektronicznych lub faktur w postaci papierowej (art. 145l ustawy z dnia 11 marca 2004 r.).

W przypadkach wskazanych powyżej podatnicy mogą wystawiać faktury ustrukturyzowane, z wyłączeniem paragonów fiskalnych uznanych za faktury uproszczone, czyli paragony z NIP nabywcy do 450 zł, w tym ostatnim przypadku wystawienie kolejnej faktury w KSeF naraziłoby podatnika na obowiązek rozliczenia tego dokumentu na podstawie art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r.

Ustawa zakłada, co do zasady, likwidację terminu 60-dniowego zwrotu VAT i wprowadzenie w to miejsce terminu 40-dniowego, przy jednoczesnym dostosowaniu zasad doręczeń przez organy podatkowe. Przyjęte rozwiązanie zakłada stosowanie zasad doręczenia postanowień o przedłużeniu terminu zwrotu analogicznych jak dla zasad zwrotu VAT w terminie 15-dniowym dla tzw. podatników bezgotówkowych.

Ustawa przewiduje również dostosowanie przepisów w zakresie korekt zmniejszających wartość podatku należnego i naliczonego. W związku z obligatoryjnym stosowaniem KSeF przez większość podatników wprowadzona zostaje zasada, zgodnie z którą po stronie podatku należnego obniżenia podstawy opodatkowania będzie dokonywać się za okres rozliczeniowy, w którym podatnik wystawił fakturę korygującą w postaci ustrukturyzowanej. Podatnicy wystawiający faktury korygujące we wskazany sposób nie będą, co do zasady, obowiązani do posiadania dodatkowej dokumentacji potwierdzającej uzgodnienie nowych warunków transakcji z nabywcą. Analogicznie nabywca będzie obowiązany do skorygowania podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym otrzymał fakturę korygującą w postaci ustrukturyzowanej.

Jednocześnie dostosowane zostaną zasady korekt in minus, w przypadku gdy podatnik wystawi fakturę korygującą inną niż faktura ustrukturyzowana. Mowa tu o podatnikach lub czynnościach wyłączonych z obowiązkowego wystawiania FU oraz o przypadkach wystawiania faktur w okresie trwania awarii ogłoszonej czasowej niedostępności KSeF czy braku możliwości wystawienia faktury ustrukturyzowanej z przyczyn leżących po stronie podatnika, tzw. tryb offline.

Dodatkowo wprowadzone zostanie również odpowiednie rozwiązanie dla wystawionych faktur korygujących w postaci ustrukturyzowanej, które będą udostępnione nabywcom w sposób z nim uzgodniony, poza KSeF.

Ustawa określa również zasady postępowania w zakresie wystawiania faktur w sytuacji:

1) niedostępności KSeF związanej z zaplanowanymi pracami serwisowymi tego systemu – tzw. tryb offline;

2) awarii KSeF (ogłaszanej w komunikacie i za pośrednictwem interfejsu);

3) awarii systemu (ogłaszanej w środkach społecznego przekazu);

4) braku możliwości wystawienia FU przez podatnika z przyczyn leżących po jego stronie – tzw. tryb offline;

5) braku obowiązku wystawiania FU.

Datą wystawienia FU uznaje się dzień przesłania jej do KSeF. Numer KSeF zawiera w swej strukturze m.in. datę wystawienia. Tę datę zawiera również urzędowe poświadczenie dokumentu elektronicznego KSeF (tzw. UPO), które przyjmuje za datę wystawienia – datę przesłania faktury do KSeF. Gdy fakturze ustrukturyzowanej zostanie nadany numer KSeF, wchodzi ona do obrotu prawnego z datą przesłania – wystawienia do KSeF. Zatem w przypadku wystawiania faktur w KSeF data wpisywana w polu P1 (odpowiadająca dacie wystawienia dokumentu określonej w art. 106e ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r.) – za wyjątkiem sytuacji awarii, niedostępności systemu lub trybu offline opisanej niżej – nie jest kluczowa. Kluczowa jest data przesłania faktury do KSeF, zgodnie z art. 106na ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. (zgodnie z art. 106na ust. 1 tej ustawy, fakturę ustrukturyzowaną uznaje się za wystawioną w dniu jej przesłania do KSeF).

Natomiast za datę otrzymania faktury uznaje się dzień nadania tej fakturze numeru KSeF. Data ta jest widoczna dla odbiorcy FU w systemie.

Faktury ustrukturyzowane oraz faktury w postaci elektronicznej wystawione według wzoru faktury ustrukturyzowanej w okresie trwania awarii, ogłoszonej czasowej niedostępności KSeF czy braku możliwości wystawienia faktury ustrukturyzowanej z przyczyn leżących po stronie podatnika, tzw. tryb offline – po ich wprowadzeniu do KSeF, będą przechowywane w KSeF przez okres 10 lat, licząc od końca roku, w którym zostały odpowiednio wystawione lub wprowadzone do systemu.

W ustawie określono m.in. również: zasady ustalania kursu walut w zakresie faktur ustrukturyzowanych, wyłączenia z KSeF biletów spełniające funkcję faktury (w tym paragony na autostradach płatnych), kary pieniężne za niedopełnienie obowiązków wprowadzonych w nowelizacji ustawy (art. 106ni ustawy z dnia 11 marca 2004 r.), delegacji dla Ministra Finansów na podstawie której będzie mógł określić przypadki odpowiednio dokumentowanych dostaw towarów lub świadczenia usług, w których podatnik nie ma obowiązku wystawiania faktur przy użyciu KSeF, zasady dokonywania płatności w mechanizmie podzielonej płatności w związku z wdrożeniem obowiązku wystawiania i przyjmowania FU oraz likwidację not korygujących.

 

3. Wdrożenie systemu faktur ustrukturyzowanych

Prawdopodobnie prace nad powyższą ustawa zakończą się jeszcze w tej kadencji Sejmu, natomiast najważniejszą datą rozpoczynającą funkcjonowanie tego systemu jest dzień 1 lipca 2024 r. Prawdopodobnie ustawa ta będzie jeszcze zmieniana przez nowy Parlament, zwłaszcza w celu usunięcia wielu błędów legislacyjnych i merytorycznych. Nie należy wykluczać odsunięcia w czasie wejścia w życie tego systemu w połowie przyszłego roku, zwłaszcza że faktury ustrukturyzowane mają być obowiązkowo wystawiane na rzecz wszystkich podatników, w tym zwłaszcza rolników ryczałtowych oraz podmiotów zwolnionych od podatku, co w istotnym zakresie jest czymś nierealnym. Instytut Studiów Podatkowych wielokrotnie przestrzegał przed przyspieszaniem terminu rozpoczęcia tej operacji, co już zaowocowało rezygnacją z wprowadzenia tych obowiązków jeszcze w roku 2023; przypomnę, że oficjalnie zapowiadano, że powszechny obowiązek wystawiania i przyjmowania tych faktur miał wejść w życie już z dniem 1 kwietnia 2023 r.

Podatnicy powinni jednak rozpocząć działania przygotowujące do potencjalnego wdrożenia tego systemu. Działania te nie powinny być podejmowane pod presją interesariuszy, którzy zabiegają o możliwie najszybsze wejście w życie tych przepisów ze szkodą dla gospodarki, a zwłaszcza dla samych podatników. Instytut Studiów Podatkowych czynnie wspomaga podatników, którzy chcą przygotować się do tej operacji działając dla dobra tych podmiotów.

 

Z poważaniem

 

 

 

Witold Modzelewski

Prezes Zarządu

Instytut Studiów Podatkowych Modzelewski i Wspólnicy Sp. z o.o.

 

 

PS. Pozostaję do Państwa dyspozycji: tel. (22) 517 30 99, e-mail: biuro@isp-modzelewski.pl.

 

Zgodnie z ustawą z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych[1] (zwana dalej „ustawą z dnia 9 września 2000 r.”) umowa sprzedaży mieszkania bądź domu na rynku wtórnym jest obciążona 2% podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Do zapłaty tego podatku jest zobowiązany nabywający mieszkanie bądź dom np. gdy mieszkanie kosztuje 500 tys. zł, podatek wynosi 10 tys. zł z tytułu nabycia. Powyższa zasada ulegnie modyfikacji na podstawie ustawy z dnia 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa, ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych oraz niektórych innych ustaw[2] (zwana dalej „ustawą z dnia 26 maja 2023 r.”).

 

Znowelizowany art. 9 pkt 17 ustawy z dnia 9 września 2000 r. zwolni z podatku od czynności cywilnoprawnych nabycie na rynku wtórnym prawa własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, prawa własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego oraz spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu (lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego). Powyższe zwolnienie będzie miało zastosowanie, jeżeli kupującym jest osoba fizyczna lub osoby fizyczne, którym w dniu sprzedaży i przed tym dniem nie przysługiwało żadne z tych praw ani udział w tych prawach, chyba że udział ten nie przekracza lub nie przekraczał 50% i został nabyty w drodze dziedziczenia. Powyższe zwolnienie ma wejść w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia nowelizacji w Dzienniku Ustaw, tj. 31 sierpnia 2023 r.

 

Ponadto, ustawa z dnia 26 maja 2023 r. dodaje nowy art. 7a do ustawy z dnia 9 września 2000 r. Zgodnie z tym przepisem nabycie co najmniej sześciu lokali mieszkalnych stanowiących odrębne nieruchomości w jednym lub kilku budynkach wybudowanych na jednej nieruchomości gruntowej lub udziały w tych lokalach będzie podlegało 6% podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Analogiczne opodatkowanie obowiązuje podatnika, który nabył już co najmniej pięć takich lokali lub udziały w nich, od zawartej z tym samym kupującym umowy sprzedaży szóstego i każdego następnego takiego lokalu w tym budynku lub budynkach lub udziału w takim lokalu. Jeżeli nabycie lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość następuje na współwłasność przez kilku kupujących, powyższe zasady opodatkowania stosuje się także wtedy, gdy chociażby jeden z kupujących jest zobowiązany do uiszczenia podatku w takiej stawce.

 

Dodatkowo, opodatkowanie nieruchomości na zasadach wynikających z art. 7a ustawy z dnia 9 września 2000 r. będzie jednocześnie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z nowym brzmieniem art. 2 w pkt 4 lit. a ustawy z dnia 9 września 2000 r. Przepisy zakładające podwójne opodatkowanie (podatkiem od towarów i usług i podatkiem od czynności cywilnoprawnych) oraz 6% stawkę podatku od czynności cywilnoprawnych zaczną obowiązywać od dnia 1 stycznia 2024 r.

 

[1] Dz.U.2023 poz. 170.

[2] Druk nr 993.

 

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał w ostatnich dniach wyroki w dwóch ważnych dla polskich samorządów sprawach. Oba dotyczą rozliczeń w zakresie VAT  w  gminach. Pierwszy wydany w sprawie C‑612/21  odnosi się do kwestii  instalacji fotowoltaicznych, drugi zaś  do usuwania azbestu (C‑616/21).

Pierwszy dotyczy rozliczenia Gminy przeprowadzającej projekt instalacji systemów odnawialnych źródeł energii. Wniosek o wydanie orzeczenia został złożony w ramach sporu pomiędzy Gminą O., położoną w Polsce, a Dyrektorem Krajowej Informacji Skarbowej w przedmiocie skierowanej do tej gminy indywidualnej interpretacji podatkowej dotyczącej opodatkowania tej gminy podatkiem od wartości dodanej (VAT) w odniesieniu do transakcji polegających na zawarciu przez rzeczoną gminę umowy z niektórymi z jej mieszkańców w celu instalacji systemów odnawialnych źródeł energii (zwanych dalej „systemami OZE”) na ich nieruchomościach w zamian za świadczenie pieniężne ze strony tych mieszkańców.

W przestawionej sprawie Gmina była obowiązana wyłonić wykonawcę i sprawować nadzór nad realizacją. Odpowiadać ma  również za rozliczenie projektu, zaś mieszkańcy zobowiązali się do uiszczenia wkładu własnego (do 25 proc. kosztów) na rachunek gminy. Systemy mają pozostać własnością gminy przez 5 lat (przez okres realizacji projektu), po upływie tego okresu mają stać się  własnością  właścicieli nieruchomości, na których będą montowane.

Naczelny Sąd Administracyjny,  do którego  ostatecznie wpłynęła skarga kasacyjna  na rozstrzygnięcie WSA będące skutkiem sporu postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

„1)      Czy przepisy dyrektywy [2006/112], a w szczególności art. 2 ust. 1, art. 9 ust. 1 i art. 13 ust. 1 tej dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że gmina (organ władzy publicznej) działa w charakterze podatnika VAT, realizując projekt, którego celem jest zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii, poprzez zobowiązanie się na mocy zawartej z właścicielami nieruchomości umowy cywilnoprawnej do wykonania i montażu systemów [OZE] na ich nieruchomościach oraz – po upływie określonego czasu – do przekazania własności tych systemów na rzecz właścicieli nieruchomości?

2)      W przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie pierwsze, czy do podstawy opodatkowania w rozumieniu art. 73 tej dyrektywy należy wliczyć otrzymane przez gminę (organ władzy publicznej) dofinansowanie ze środków europejskich na realizację projektów dotyczących odnawialnych źródeł energii?”.

Zdaniem TSUE, który wydał orzeczenie w sprawie,  dostawy towarów i świadczenia usług podlegających opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej nie stanowi dostarczenie i zainstalowanie przez gminę, za pośrednictwem przedsiębiorstwa, systemów odnawialnych źródeł energii na rzecz jej mieszkańców będących właścicielami nieruchomości, którzy wyrazili wolę wyposażenia tych nieruchomości w takie systemy, jeżeli taka działalność nie ma na celu osiągania stałego dochodu i skutkuje jedynie zapłatą przez tych mieszkańców kwot pokrywających najwyżej jedną czwartą poniesionych kosztów, a pozostała część jest finansowana ze środków publicznych. Gmina nie działa w tym zakresie w charakterze podatnika VAT.

Drugi z wyroków dotyczy kwestii realizowanych przez gminy programów  usuwania azbestu z nieruchomości jej mieszkańców. Wniosek  o wydanie orzeczenia został złożony w ramach sporu między Gminą L. również położoną w Polsce, a Dyrektorem Krajowej Informacji Skarbowej w przedmiocie skierowanej do tej Gminy indywidualnej interpretacji podatkowej dotyczącej opodatkowania podatkiem od wartości dodanej (VAT) w odniesieniu do przeprowadzonych na jej zlecenie czynności związanych z usuwaniem azbestu oraz prawa do odliczenia VAT naliczonego od tych czynności. Gmina zawarła umowę z wykonawcą, miała sfinansować koszt całej operacji, a następnie ubiegać się o zwrot wydatków z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.  Innymi słowy Gmina organizowała nieodpłatnie usuwanie azbestu na rzecz swoich mieszkańców będących właścicielami nieruchomości, którzy wyrazili taką wolę  i miała otrzymać  zwrot w postaci dofinansowania przez właściwe województwo w wysokości 40–100 % kosztów.  Z wnioskiem o wydanie orzeczenia do TSUE zwrócił się NSA, przed który ostatecznie trafił zaistniały spór. Naczelny Sąd Administracyjny postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:

„Czy przepisy dyrektywy [2006/112], a w szczególności art. 2 ust. 1, art. 9 ust. 1 i art. 13 ust. 1 tej dyrektywy powinno się interpretować w ten sposób, że należy uznać za podatnika VAT gminę (organ władzy publicznej) w zakresie realizacji programu usuwania azbestu z nieruchomości znajdujących się na terenie tej gminy, stanowiących własność mieszkańców, którzy nie ponoszą z tego tytułu żadnych wydatków? Czy też taka działalność stanowi aktywność gminy jako organu władzy publicznej, podejmowaną w celu realizacji jej zadań, służących ochronie zdrowia i życia mieszkańców oraz ochronie środowiska, w związku z którą gmina nie jest uważana za podatnika VAT?”.

TSUE odpowiadając na zapytanie wskazał, że okoliczność zlecania przez gminę przedsiębiorstwu czynności usuwania azbestu i odbierania wyrobów i odpadów zawierających azbest na rzecz jej mieszkańców będących właścicielami nieruchomości, którzy wyrazili taką wolę, nie stanowi świadczenia usług podlegającego opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej, jeżeli taka działalność nie ma na celu osiągania stałego dochodu i nie prowadzi do żadnej płatności ze strony tych mieszkańców, zaś czynności te są finansowane ze środków publicznych.

Biorąc pod uwagę powyższe,  rozliczenia gmin w zakresie VAT dotyczące prezentowanych  programów powinny zostać poddane analizie i ewentualnej rewizji.

Podatek od nieruchomości jest przykładem podatku, którego przedmiotem opodatkowania jest posiadanie określonego majątku. Wysokość obciążenia podatkowego zależy od stawek podatku pozostających w związku z celami, którym służy nieruchomość oraz rodzaju i sposobu wykorzystania tego majątku.

W przypadku budynków i ich części (np. lokali) stawka podatku zależy od wykorzystania danej nieruchomości przez podatnika. Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. a-b ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (dalej: „ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r.”), budynki, w tym mieszkalne, lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, są objęte stawką wyższą niż w przypadku budynków mieszkalnych lub ich części niezwiązanych z tą działalnością. Stosownie do art. 1a ust. 1 pkt 4 powołanej ustawy pojęcie działalności gospodarczej oznacza tu zorganizowaną działalność zarobkową, wykonywaną we własnym imieniu i w sposób ciągły. Z uwagi na różnicę w wysokości stawek kluczowe jest zatem ustalenie kiedy podatnik ma do czynienia z nieruchomością związaną z działalnością gospodarczą. W niektórych sytuacjach ustalenie tej kwestii może nie być tak oczywiste, jak z początku może się wydawać. Dotyczy to m.in. nieruchomości mieszkalnych wynajmowanych w ramach działalności gospodarczej, gdyż z jednej strony nieruchomość ta służyć może wyłącznie zaspokojeniu potrzeb mieszkalnych najemcy, z drugiej zaś strony jest to nieruchomość wykorzystywana w celach prowadzenia działalności gospodarczej przez wynajmującego. Swoje stanowisko co do sposobu opodatkowania tak wynajmowanych nieruchomości zaprezentował Minister Finansów (dalej także: „MF”) w odpowiedzi na interpelację poselską nr 37882 udzielonej w dniu 12 stycznia 2023 r. (sygn. DSP13.844.59.2022). Zdaniem MF, zastosowanie wyższej stawki podatku nie jest uzależnione od fizycznego zajęcia budynku mieszkalnego lub jego części na prowadzenie w nim działalności gospodarczej, lecz istotne pozostaje wykorzystanie go do realizacji celów przedsiębiorcy. Jak wyjaśnia Minister Finansów, sama istota funkcji mieszkalnej budynku lub jego części nie wyłącza możliwości uznania, że budynek mieszkalny lub jego część zostały zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej. Funkcja mieszkalna budynku jest natomiast niezbędną składową działalności gospodarczej w zakresie wynajmu nieruchomości mieszkalnych. W powołanej odpowiedzi Minister Finansów zaznaczył, że przeprowadzona przezeń wykładnia jest zgodna z linią orzeczniczą sądów administracyjnych, w tym Naczelnego Sądu Administracyjnego. Przytoczył w szczególności wyrok NSA z dnia 23 stycznia 2020 r. (sygn. akt II FSK 2064/19), z którego wynika, że nie zawsze przedsiębiorca do osiągnięcia efektów swojej działalności musi fizycznie wykorzystywać składniki majątku. Jeżeli rodzaj danej działalności tym przemawia i umożliwi to przedsiębiorcy prawidłowe prowadzenie działalności gospodarczej, składniki takie będą wykorzystywane przez niego w sposób pośredni. Decydujące znaczenie ma gospodarcze przeznaczenie budynku mieszkalnego (jego części) przez przedsiębiorcę do realizacji określonego rodzaju działalności, o czym przesądza w szczególności ujęcie tegoż budynku w prowadzonej przez przedsiębiorcę ewidencji środków trwałych, dokonywanie odpisów amortyzacyjnych czy zaliczanie do kosztów uzyskania przychodów wydatków dotyczących takiego budynku mieszkalnego lub jego części.

Mimo że omówione stanowisko z uwagi na formę podania do wiadomości publicznej nie jest wiążące, można się spodziewać stosowania wskazanej interpretacji przepisów przez organy podatkowe. Stanowi to bardzo złą wiadomość dla przedsiębiorców wynajmujących mieszkania komercyjnie, ponieważ obok wyłączenia od amortyzacji nieruchomości mieszkalnych, jest to kolejny ciężar podatkowy, który ich obciąży. Wpłynąć to może na podwyższenie czynszów, co z kolei uderzy w najemców. 

Pismem z dnia 8 lutego 2023 r. Fundacja Wspierania i Rozwoju Biur Rachunkowych zwróciła się do Ministerstwa Zdrowia z prośbą o wyjaśnienie dotyczące rozliczenia składki zdrowotnej za styczeń 2023 r. w przypadku zmiany formy opodatkowania z nowym rokiem kalendarzowym. Ministerstwo Zdrowia w odpowiedzi na powyższe udzieliło pismem z dnia 20 lutego 2023 r. nr DL.704.1.2023.MM stosownych wyjaśnień, zgodnie z którymi przedsiębiorca opodatkowany ryczałtem w podatku dochodowym od osób fizycznych, może dokonać zmiany formy opodatkowania na początku nowego roku podatkowego i tym samym wybrać opodatkowanie według skali podatkowej lub podatkiem liniowym. Zmiana formy opodatkowania oznacza, że począwszy od rozliczeń składki na ubezpieczenie zdrowotne należnej za styczeń danego roku (np. 2023 r.) płatnik zobowiązany jest ustalić podstawę wymiaru składki na to ubezpieczenie na podstawie wysokości dochodu z miesiąca poprzedniego, zgodnie z art. 81 ust. 2c ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (dalej: „ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r.”). Przedsiębiorca, który dokonał zmiany formy opodatkowania powinien zatem zaliczyć wysokość należnej składki zdrowotnej za styczeń do tzw. „jednomiesięcznego okresu rozliczeniowego”, który dla tego przedsiębiorcy rozpoczął się np. 1 stycznia 2023 r., a zakończył 31 stycznia 2023 r. Mając na uwadze powyższe należy wskazać, że w przypadku gdy przedsiębiorca w grudniu 2022 r. nie osiągnął dochodów opodatkowanych na zasadach ogólnych (a jedynie przychody opodatkowane w formie ryczałtowej) podstawą składki za styczeń 2023 r. było minimalne wynagrodzenie obowiązujące na 1 dzień roku składkowego obejmujące tzw. „jednomiesięczny rok składkowy”. Oznacza to, że przedsiębiorcy, którzy zmienili formę opodatkowania obowiązującą w 2023 r., powinni wykazać dwa lata składkowe: − jeden za okres od 1 lutego 2022 r. do 31 grudnia 2022 r. i − drugi, tzw. jednomiesięczny okres składkowy, przypadający na styczeń 2023 r. Jak wskazuje Ministerstwo Zdrowia w powołanym na wstępie piśmie: „Jednocześnie składka za styczeń 2023 r., będzie podlegała rozliczeniu rocznemu w ramach roku składkowego obowiązującego od 1 lutego 2022 r. do 31 stycznia 2023 r., z zastrzeżeniem, że dla zastosowania art. 81 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej konieczne jest ustalenie dochodu rozliczonego w danej formie podatkowej za poprzedni rok kalendarzowy. Ze względu na zmianę formy opodatkowania, skuteczną od 1 stycznia 2023 r., oraz fakt, że ubezpieczony w 2022 r nie prowadził działalności według odpowiadającej formy opodatkowania (według skali podatkowej lub podatku liniowego), składka roczna nie powinna podlegać naliczeniu.” Powyższe prowadzi do wniosku, że w sytuacji zmiany formy opodatkowania, składka za styczeń danego roku, przynależąca do jednomiesięcznego roku składkowego, podlega. Powyższe regulacje będące konsekwencją zmian wynikających z tzw. Polskiego Ładu, wprowadzają chaos i niepotrzebne zamieszanie w zakresie rozliczania składki zdrowotnej dla przedsiębiorców, którzy dokonali zmiany formy opodatkowania. W ocenie większości księgowych oraz doradców podatkowych najrozsądniejszym sposobem rozwiązania byłoby wprowadzenie zryczałtowanej miesięcznej składki zdrowotnej od przedsiębiorców niezależnie od formy opodatkowania. rozliczeniu rocznemu. Zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Zdrowia: „w ramach rozliczenia rocznego składka zdrowotna podlegać będzie obniżeniu do wysokości 0 zł oraz zwrotowi (…).” Dodatkowo analogiczne rozwiązanie ma zastosowane w przypadku zmiany od 1 stycznia 2023 r. formy opodatkowania z liniowego na opodatkowanie na zasadach ogólnych, tj, według skali podatkowej. W ramach rozliczenia rocznego za rok składkowy trwający od 1 lutego 2022 r. do 31 stycznia 2023 r. przedsiębiorca powinien rozliczyć obie formy opodatkowania. W odniesieniu do opodatkowania podatkiem liniowym, przedsiębiorca do podstawy rocznej uwzględnia dochód za rok kalendarzowy 2022 r. Natomiast jako sumę należnych miesięcznych składek opłaconych w ramach tej formy, o której mowa w art. 81 ust. 2i i 2j ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. należy uwzględnić składki rozliczone w dokumentach rozliczeniowych złożonych za okres od lutego do grudnia 2022 r. W tym przypadku nieoskładkowany w ramach rozliczenia miesięcznego dochód za grudzień 2022 r. powinien zostać uwzględniony i rozliczony w rozliczeniu rocznym dotyczącym opodatkowania podatkiem liniowym. Natomiast dla opodatkowania według skali składka opłacona w styczniu 2023 r. powinna zostać ujęta w rozliczeniu rocznym dla tej formy opodatkowania jako nadpłata.

 

1. Zagadnienia wstępne

 

Uwagi wstępne. Projekt ustawy o zmianie ustawy o podataku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw[1] ma wprowadzić szereg zmian w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa, ustawie z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców oraz w ustawie z dnia 9 listopada 2018 r. o elektronicznym fakturowaniu w zamówieniach publicznych, koncesjach na roboty budowlane lub usługi oraz partnerstwie publiczno-prywatnym. W ramach projektowanych zmian wdrożony ma zostać Krajowy System e-Faktur (dalej: „KSeF”).

 

Decyzja wykonawcza Rady UE. Polska na mocy decyzji wykonawczej Rady (UE) 2022/1003 z dnia 17 czerwca 2022 r. upoważniona została do stosowania szczególnego środka stanowiącego odstępstwo od art. 218, 226 i 232 Dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. W konsekwencji w Polsce możliwe stało się wprowadzenie obowiązkowego fakturowania elektronicznego w odniesieniu do wszystkich transakcji dokonywanych przez podatników, które wymagają wystawienia faktury.

Rada UE w decyzji z dnia 17 czerwca 2022 r. zdecydowała, że wszyscy podatnicy mający siedzibę na terytorium Polski i wystawiający faktury zgodnie z przepisami ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: „ustawa”) będą zobowiązani do wystawiania ich w ustrukturyzowanej formie i przesyłania do KSeF, skąd, z kolei, odbiorcy będą je pobierać. W decyzji wykonawczej zaznaczono, że KSeF nie powinien naruszać prawa do otrzymywania faktur papierowych w przypadku transakcji wewnątrzwspólnotowych.

Z decyzji z dnia 17 czerwca 2022 r. wynika, że w przypadku podatników mających siedzibę na terytorium Polski w ramach odstępstwa od art. 218 dyrektywy 2006/112/WE upoważniono Polskę do akceptowania wyłącznie tych faktur, które zostały wystawione w postaci dokumentów lub not w formie elektronicznej. Ponadto w drodze odstępstwa od art. 232 dyrektywy 2006/112/WE upoważniono Polskę do postanowienia, że stosowanie faktur elektronicznych wystawianych na terytorium Polski nie jest uzależnione od akceptacji odbiorcy.

 

2. Zmiany w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług

 

Zmiany w nazewnictwie. W projekcie zaproponowano zmianę definicji faktury ustrukturyzowanej z art. 2 w pkt 32a ustawy – doprecyzowano, że faktura ustrukturyzowana jest fakturą wystawianą w postaci elektronicznej.

 

Korekty zmniejszające wartość podatku należnego. Z uwagi na obowiązek stosowania KSeF przez większość podatników wprowadzona ma zostać zasada, zgodnie z którą po stronie podatku należnego obniżenia podstawy opodatkowania będzie dokonywać się za okres rozliczeniowy, w którym podatnik wystawił ustrukturyzowaną e-fakturę korygującą. Podatnicy wystawiający e-faktury korygujące we wskazany sposób nie będą obowiązani do posiadania dokumentacji potwierdzającej uzgodnienie z nabywcą towaru lub usługobiorcą, warunków obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy towarów lub świadczenia usług określonych w tej e-fakturze oraz potwierdzającej, że warunki te zostały spełnione.

W przypadku faktury korygującej wystawianej poza KSeF w postaci papierowej lub elektronicznej, w przypadkach dla których przepisy będą umożliwiały wystawianie takich faktur, którą zmniejszono podstawę opodatkowania i podatek należny, moment rozliczenia podatku od towarów i usług (dalej: „podatek”) będzie realizowany zgodnie z zasadami obowiązującymi przed wprowadzeniem obligatoryjnego KSeF. Podatnik, który wystawił fakturę korygującą w postaci dokumentu innego niż e-faktura korygująca będzie mógł dokonać rozliczenia podatku w okresie, w którym wystawił taką fakturę korygującą, jednak pod warunkiem, że z posiadanej przez tego podatnika dokumentacji będzie wynikać, że uzgodnił on z nabywcą towaru lub usługobiorcą warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy towarów lub świadczenia usług określone w fakturze korygującej oraz że warunki te zostały spełnione a faktura ta jest zgodna z posiadaną dokumentacją.

 

Korekty zmniejszające wartość podatku naliczonego. Wskutek zmian proponowanych w art. 86 ustawy nabywca ma być obowiązany do skorygowania podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym otrzymał ustrukturyzowaną fakturę korygującą. W ten sposób zapewniona zostać ma neutralność rozliczenia podatku po stronie sprzedawcy i nabywcy.

Jednocześnie zachowana zostanie zasada, zgodnie z którą jeżeli podatnik nie obniżył kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego określonego w e-fakturze, której korekta dotyczy, a prawo do takiego obniżenia mu przysługuje, zmniejszenie kwoty podatku naliczonego uwzględnia się w rozliczeniu za okres, w którym podatnik dokonuje tego obniżenia.

W przypadku faktur korygujących, które zostały wystawione w postaci papierowej lub elektronicznej, nabywca będzie rozliczać podatek zgodnie z zasadami obowiązującymi przed wprowadzeniem obligatoryjnego e-fakturowania. Zatem nabywca będzie mieć obowiązek zmniejszenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres w którym warunki obniżenia podstawy opodatkowania lub kwoty podatku wykazanego na fakturze zostały ze sprzedawcą  uzgodnione i spełnione. W sytuacji gdy warunki obniżenia podstawy opodatkowania lub kwoty podatku na fakturze zostały spełnione po upływie okresu rozliczeniowego, w którym zostały uzgodnione, nabywca jest zobowiązany do zmniejszenia kwoty podatku naliczonego
w rozliczeniu za okres, w którym te warunki zostały spełnione.

 

Likwidacja 60 – dniowego zwrotu VAT. W świetle projektowanych zmian w art. 87 ustawy skrócony ma zostać termin zwrotu różnicy podatku (kiedy kwota podatku naliczonego w okresie rozliczeniowym przewyższa kwotę podatku należnego) z 60 na 40 dni. Jednocześnie zaproponowano dostosowanie zasad doręczeń umożliwiających efektywne stosowanie przepisów w zakresie zwrotu podatku przez organy podatkowe. Projektodawca zaproponował wprowadzenie do ustawy zasad doręczenia postanowień o przedłużeniu terminu zwrotu analogicznych jak dla zasad zwrotu podatku w terminie 15-dniowym dla tzw. podatników bezgotówkowych.

Projektowana zmiana ma na celu zapewnić możliwość skutecznego wniesienia zażalenia na postanowienie o przedłużeniu 40-dniowego terminu zwrotu VAT niezależnie od trybu jego doręczenia oraz okoliczności czy postanowienie zostało następnie przez niego podjęte albo odebrane.

W ramach projektowanego przepisu art. 87 ust. 6j ustawy wprowadzona ma zostać szczególna zasada doręczania postanowień o przedłużeniu terminu 40-dniowego zwrotu podatku. Przewiduje się fikcję doręczenia w przypadku gdy postanowienie nie zostanie podjęte albo odebrane w terminie 4 dni od dnia:

1. rozpoczęcia przechowywania pisma w placówce pocztowej,
2. złożenia pisma w urzędzie gminy (miasta),
3. wpłynięcia tego postanowienia albo tej decyzji na adres do doręczeń elektronicznych.

 

Projektodawca zakłada odrębny termin wniesienia zażalenia w przypadkach doręczeń na zasadach określonych w art. 87 ust. 6j-6l ustawy. Jeżeli zatem postanowienie o przedłużeniu 40-dniowego terminu zwrotu VAT zostałoby doręczone,  zażalenie wnosi się w terminie 17 dni od dnia tego doręczenia.

 

Zmiany w tzw. białej liście podatników. Proponuje się wprowadzenie do ustawy art. 96b ust. 4a ustawy, w świetle którego wykaz podatników zawierać będzie informację o obowiązku podmiotu do wystawiania faktur przy użyciu KSeF albo o braku takiego obowiązku. Wykaz podmiotów będzie zawierał dodatkowo informację o obowiązku podmiotu do wystawiania faktur przy użyciu KSeF albo o braku takiego obowiązku. Podatnicy będą mogli sprawdzić, czy ich kontrahent jest zobligowany do wystawiania e-faktur, a tym samym do otrzymywania tych faktur przy zastosowaniu tego systemu.

 

Odstąpienie od obowiązku wystawiania faktury zaliczkowej. W obowiązującym stanie prawnym podatnik jest obowiązany wystawić fakturę zaliczkową, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4 ustawy. Projektodawca zaproponował fakultatywne rozwiązanie pozwalające na odstąpienie od obowiązku wystawiania faktury zaliczkowej, jeżeli podatnik otrzyma całość lub część zapłaty z tytułu tej czynności, w tym samym miesiącu, w którym dokonał tej czynności. Regulacja wynikająca z zapisów projektowanego art. 106b ust. 1a ustawy dotyczy przypadków otrzymania zaliczki w tym samym miesiącu, w którym dokonano czynności związanych z tą zapłatą, jeśli termin wystawienia faktury jest określany na ogólnych zasadach tj.: nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano czynności (otrzymano całość lub część zapłaty od nabywcy). W projektowanym art. 106b ust. 1b ustawy z dnia 11 marca 2004 r. wykluczono zastosowanie proponowanego uproszczenia wynikającego z ust. 1a w przypadkach wynikających z regulacji zawartych w art. 106i ust. 3–8 ww. ustawy, dotyczących szczególnych terminów wystawiania faktur.

 

Numery identyfikujące w KSeF. W ramach zmiany zaproponowanej w art. 106f ust. 3 ustawy wprowadzona ma zostać regulacja, w świetle której gdy faktura nie obejmuje całej zapłaty, na fakturze wystawianej po wydaniu towaru lub wykonaniu usługi, w przypadku wystawienia e-faktury powinna ona zawierać numery identyfikujące te faktury w KSeF. Natomiast w przypadku innych faktur niż e-faktury powinna ona zawierać numery faktur wystawionych przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi. W art. 106f ust. 4 ustawy proponuje się, że w przypadku gdy wystawiono więcej niż jedną fakturę dokumentującą otrzymanie części zapłaty, a faktury te obejmują łącznie całą zapłatę, ostatnia z tych faktur powinna zawierać również numery identyfikujące poprzednie faktury w KSeF, a w przypadku faktur innych niż e-faktury numery poprzednich faktur.

W związku z wprowadzaniem takiego rozwiązania rozdzielono wymogi dla faktur „zwykłych” tj. papierowych i elektronicznych, od wymogów dla e-faktur. Nie będzie dodatkowych,
z punktu widzenia podatnika zbędnych obowiązków, dla faktur „zwykłych”, ani też wymaganych dodatkowych danych dla e-faktur, które z analitycznego punktu widzenia
są nadmiarowe. Dla e-faktur będzie obowiązek podania tylko numeru KSeF – jest on istotny ze względu na walory analityczne i bezbłędne wiązanie ich z fakturami poprzedzającymi wystawienie faktury ostatecznej.

 

Obowiązek wystawiania faktur przy użyciu KSeF. W art. 106ga ust. 1 projektowanej ustawy przyjęto zasadę, że podatnicy są obowiązani wystawiać wszystkie faktury przy użyciu KSeF (z wyłączeniem wyjątków przewidzianych w następnym ustępie – ust. 2 oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie dodawanej delegacji art. 106s). Jednocześnie w ust. 5 wskazano, że poza określonymi wcześniej wyjątkami, za fakturę nie uznaje się dokumentów wystawionych z pominięciem KSeF.

Na wstępie wskazano, że Polska została upoważniona w przypadku podatników mających siedzibę na terytorium Polski do akceptowania wyłącznie faktur elektronicznych. Polska wdraża to rozwiązanie poprzez wprowadzenie obowiązku wystawiania faktur przy użyciu KSeF. Oznacza to, że dotychczasowy obowiązek wystawiania faktur z tytułu czynności określonych w ustawie ma być realizowany wyłącznie przy użyciu tego systemu (za wyjątkami wyraźnie określonymi w przepisach). Co do zasady fakturą zatem będzie wyłącznie faktura ustrukturyzowana wystawiona przy użyciu KSeF wraz z przydzielonym numerem identyfikującym tę fakturę w tym systemie. Dokument wystawiony w innej postaci nie będzie uznawany za fakturę. Prawodawca przewiduje wprowadzenie szeregi środków upraszczających podatnikom wypełnianie ich obowiązków, np. przechowywanie i archiwizacja faktur świadczona przez administrację oraz automatyzacja procesów księgowych. Co do zasady jedynie e-faktura wystawiona przez korzystanie z KSeF będzie uznawana za fakturę.

 

Faktury wystawiane przez podatnika nieposiadającego siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju. W projektowanym art. 106ga ust. 2 ustawy zaproponowano wyjątki od zasady ogólnej
z ust. 1  i wprost wskazano na faktury, które nie podlegają takiemu obowiązkowi. Obowiązek wystawiania faktur ustrukturyzowanych nie będzie dotyczył faktur wystawianych przez podatnika nieposiadającego siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju; do faktur wystawianych przez podatnika korzystającego z procedur szczególnych; w okresie awarii KSeF określonej
w komunikacie lub w przypadku braku możliwości korzystania z systemu w sytuacji kryzysowej.

W przypadkach, gdy podatnik nie ma obowiązku korzystania z KSeF przy wystawianiu e-faktur (z wyjątkiem wystawiania faktur w okresie awarii KSeF), faktury te wystawia się w postaci papierowej lub elektronicznej i udostępnia się je w sposób uzgodniony z odbiorcą. W efekcie, w przypadku, gdy podatnik nie ma obowiązku wystawiania faktur w KSeF będzie ona udostępniana nabywcy w dowolnej postaci, w uzgodniony z nim sposób. Przykładowo oznacza to, że podmioty nieposiadające w Polsce siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, które nie zdecydują się na korzystanie z KSeF wystawiając fakturę (może to być zarówno faktura w postaci papierowej jak i elektronicznej) powinny uzgodnić z nabywcą formę przekazania takiej faktury. Co nie oznacza nałożenia na te podmioty zwiększenia obowiązku względem dotychczasowego wymogu akceptacji faktury. 

E-faktury wystawiane na rzecz konsumentów, również będą mogły być dodatkowo przekazywane w sposób uzgodniony z nabywcą i będą odpowiednio oznaczone kodem weryfikującym. Konsumenci będą mieli również możliwość pobrania e-faktury w KSeF za pośrednictwem „anonimowego” dostępu, w tym również za pomocą dedykowanej aplikacji do wystawiania faktur. Dopuszczono jednak fakultatywną możliwość wystawiania e-faktur przez podatników nieposiadających siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, z wyłączeniem podatników korzystających z procedur szczególnych.

 

Zasady wystawiania i otrzymywania faktur przy użyciu KSeF. W art. 106gb ust. 3 ustawy proponuje się wskazanie, iż dostęp do e-faktury jest możliwy bez konieczności uwierzytelniania w KSeF – po podaniu wskazanych w rozporządzeniu wykonawczym do ustawy, danych e-faktury (tzw. dostęp anonimowy).

W przypadkach wymienionych w art. 106gb ust. 4 ustawy, gdy:

1. miejscem świadczenia jest terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju lub terytorium państwa trzeciego, lub
2. odbiorcą faktury jest podmiot nieposiadający siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, lub
3. odbiorca faktury nie jest obowiązany do korzystania z KSeF,

– e-faktura będzie udostępniana odbiorcy w dowolnej postaci, w uzgodniony z nim sposób.

 

Użycie faktury ustrukturyzowanej poza KSeF. Na mocy projektowanej ustawy w przypadku użycia faktury ustrukturyzowanej poza KSeF podatnik będzie obowiązany do oznaczenia tej faktury w sposób umożliwiający weryfikację wskazanych w niej danych. Sposób oznaczania e-faktury ma zostać uregulowany w rozporządzeniu wykonawczym do ustawy. Podatnik będzie zobowiązany każdą e-fakturę, w momencie jej wizualizacji, oznaczać kodem weryfikującym. Natomiast KSeF zapewnić ma funkcjonalność umożliwiającą, poprzez ten kod, weryfikację czy dana faktura została wystawiona w KSeF oraz czy dane w niej zawarte są poprawne. Podatnik oznaczać będzie każdą zwizualizowaną fakturę np. w formacie pdf lub w postaci papierowej kodem weryfikującym.

Oznaczenie e-faktury kodem weryfikującym w formie kodu QR, powinno następować każdorazowo po zwizualizowaniu jej w programach komercyjnych lub bezpłatnych narzędziach, które udostępni Ministerstwo Finansów. Po zeskanowaniu QR kodu możliwe będzie zweryfikowanie zgodności faktury z jej oryginalnymi danymi zawartymi w KSeF. Po zeskanowaniu kodu QR nastąpi odczyt informacji zawartych w kodzie i zostaną wyświetlone dane identyfikujące tę fakturę z informacją z KSeF o ich poprawności.

 

Platforma PEPPOL. W art. 106gb ust. 6 ustawy zaproponowano wprowadzenie regulacji zapewniającej współdziałanie systemu fakturowania w KSeF oraz fakturowania w zamówieniach publicznych poprzez platformę PEPPOL. Proponowane rozwiązanie oznacza, że ustrukturyzowaną fakturę elektroniczną spełniającą określone wymagania po jej przesłaniu do KSeF i przydzieleniu numeru identyfikującego fakturę w tym systemie – uznaje się za fakturę ustrukturyzowaną. Faktura ta wraz z numerem KSeF będzie mogła zostać przesłana przy użyciu platformy PEF do odbiorcy faktury. Faktura ta będzie dostępna również w KSeF i ma być przechowywana w tym systemie.

 

Obowiązek dołączenia paragonu do faktury. Zgodnie z projektowanym brzmieniem przepisu art. 106h ust. 1 ustawy, w przypadku gdy faktura dotyczy sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej, podatnik zostawia w dokumentacji:

1. paragon fiskalny w postaci papierowej dotyczący tej sprzedaży albo
2. numer dokumentu oraz numer unikatowy kasy rejestrującej zawarte na paragonie fiskalnym w postaci elektronicznej

– z danymi identyfikującymi tę fakturę.

Rozwiązanie to ma charakter dostosowujący do e-fakturowania sposób dokumentowania transakcji zaewidencjonowanych na kasach rejestrujących. Jednocześnie zaproponowany przepis ma uniwersalne zastosowanie zarówno do paragonów papierowych, jak i elektronicznych, które będą miały z upływem czasu coraz szersze zastosowanie w obrocie detalicznym. Ponadto proponuje się uchylenie ust. 2 – 4. Zmiany te mają charakter dostosowujący do e-fakturowania.

 

Termin wystawienia faktury. Zgodnie z projektowaną treścią art. 106i ust. 7 ustawy, faktury dotyczące dostawy towarów i świadczenia usług, o których mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4 nie będą mogły być wystawiane wcześniej niż 60 dnia przed:

1)dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi, lub

2)otrzymaniem, przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi, całości lub części zapłaty.

Natomiast zgodnie z projektowanym brzmieniem art. 106i ust. 8 ustawy, przepis ust. 7 pkt 1 nie będzie miał zastosowania jeżeli faktura zawiera informację jakiego okresu rozliczeniowego dotyczy. Przepis ten ogranicza możliwość stosowania wcześniejszego terminu na wystawienie faktury tylko do przypadków m.in. takich jak: wystawienie faktury z tytułu dostaw energii elektrycznej, świadczenia usług telekomunikacyjnych, najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze. Wprowadzone ograniczenie ma na celu uprościć transakcje dokonywane przy użyciu KSeF, jednocześnie poprawić jakość analiz dokonywanych przez administrację podatkową. Z drugiej strony łatwość dostępu do e-faktur w KSeF, w czasie rzeczywistym spowoduje, że faktury wystawione przed faktycznym dokonaniem transakcji staną się nieistotne i zbędne.

 

Zmiana przepisów dotyczących faktur korygujących. Projektowane brzmienie art. 106j ust. 2 pkt 2a ustawy wynika z potrzeby dostosowania pkt 2a do zmian wprowadzonych ustawą zmieniającą. Zgodnie z projektowanym brzmieniem art. 106j ust. 2 pkt 2a ustawy e-faktura korygująca powinna zawierać numer identyfikujący w KSeF fakturę, której dotyczy faktura korygująca. Wymóg ten nie dotyczy przypadków, gdy faktura korygowana nie posiada tego numeru. Wskazana zasada będzie miała również zastosowanie do faktury wystawionej przez podmiot nieposiadający siedziby działalności gospodarczej w Polsce, w przypadku gdy pierwotną fakturę wystawiono w KSeF. Takie podejście nie narusza zakresu odstępstwa udzielonego Polsce na mocy decyzji derogacyjnej w zakresie e-fakturowania i wpisuje się w następstwa działań biznesowych podmiotu, który dobrowolnie zgodził się na wystawienie faktury pierwotnej w KSeF.

Projektowane ust. 5-6 w art. 106j ustawy wprowadzają nowe zasady dotyczące faktur korygujących, wystawianych przez nabywców w KSeF w postaci propozycji faktury korygującej. Będzie to nowa funkcjonalność polegająca na proponowaniu sprzedawcy faktury korygującej dotyczącej elementów faktury pierwotnej (z wyłączeniem numeru NIP). Propozycja faktury korygującej zostanie oznaczona odrębnym numerem systemowym, innym niż numer KSeF – aby rozróżnić przesyłane dokumenty (numer KSeF potwierdza wprowadzenie faktury do obrotu prawnego) – numer ten byłby widoczny na UPO nabywcy. Tak jak w przypadku standardowej faktury korygującej istniałaby konieczność podania numeru KSeF faktury korygowanej. Propozycja korekty nie będzie wywoływała skutków prawnych dla wystawcy oraz nabywcy – nie byłaby wprowadzona do obrotu prawnego, do czasu oznaczenia numerem identyfikującym tę fakturę w KSeF. Taki dokument pozostaje w KSeF ze statusem „niezaakceptowana”. Po akceptacji sprzedawcy dokument ten uzyskuje numer identyfikujący fakturę korygującą w KSeF. Z chwilą nadania numeru KSeF identyfikującym wystawioną e-fakturę korygującą dokument ten staje się pełnoprawną e-fakturą korygującą. Faktyczne wystawienie dotychczasowo rozumianej noty korygującej w KSeF następuje zatem przez wystawcę – mimo, że jest wyłącznie czynnością zaakceptowania propozycji faktury korygującej przesłanej w systemie przez nabywcę. Utrzymanie możliwości wystawiania e-faktur korygujących w KSeF (opartych na fikcji prawnej wystawienia noty korygującej przez nabywcę) jest rozwiązaniem, które wychodzi naprzeciw oczekiwaniom przedsiębiorców utrzymując ułatwienie korygowania danych na fakturze przez nabywców. Zgodnie z dodawanym ust. 6 propozycja faktury korygującej zawiera dane przewidziane odpowiednio dla faktury korygującej.

 

Noty korygujące. Zgodnie z projektowanym brzmieniem art. 106k ust. 1 ustawy nabywca towaru lub usługi, który otrzymał fakturę inną niż e-faktura, a faktura ta zawiera pomyłki (z wyłączeniem pomyłek w zakresie danych określonych w art. 106e ust. 1 pkt 8-15), podatnik może wystawić notę korygującą.

Jak wynika z tego przepisu podatnik będzie mógł wystawić notę korygującą tylko do faktury wystawionej poza KSeF. Takie sytuacje będą miały charakter marginalny i będą miały zastosowanie tylko wtedy gdy nie ma obowiązku wystawiania faktur w KSeF. Będą to noty korygujące „standardowe”, które muszą być zaakceptowane przez wystawcę faktury pierwotnej. Przepisów o nocie korygującej nie stosuje się do faktur wystawianych w okresie awarii KSeF.

 

Autentyczność pochodzenia, integralności treści i czytelności faktury. Projektowana treść art. 106m ust. 1 ustawy ustanawia zasadę ogólną, że autentyczność pochodzenia, integralność treści oraz czytelność faktury ustrukturyzowanej jest zapewniona przez KSeF. Podatnik dzięki takiej funkcjonalności będzie pewien, że faktury, które otrzymał w KSeF są wystawione przez właściwy podmiot. Integralność treści faktur i jej czytelność zapewnia jednolita struktura tych faktury w KSeF. W art. 106m ustawy dodano ust. 1a stanowiący, że w przypadku faktur innych niż ustrukturyzowane podatnik sam określa autentyczność pochodzenia, integralność treści oraz czytelność faktury w sposób przez siebie wybrany. Pozostałe zmiany mają charakter kosmetyczny, tj. w ust. 4 zmiana ma charakter dostosowawczy w związku z dodaniem ww. ust. 1a., zaś w ust. 5 wykreśla się pkt 3, ponieważ zakres tej regulacji został przeniesiony do ust. 1.

 

Akceptacja faktur elektronicznych przez odbiorcę. Projekt zakłada uchylenie ust. 1 w art. 106n ustawy stanowiącego, że stosowanie faktur elektronicznych wymaga akceptacji odbiorcy faktury. Uchylenie tego przepisu związane jest z udzielonym przez Radę UE upoważnieniem do stosowania faktur elektronicznych wystawianych na terytorium Polski bez konieczności akceptacji odbiorcy faktury.

 

Wystawianie i otrzymywanie faktur ustrukturyzowanych. Projekt zakłada uchylenie art. 106na ust. 2 ustawy, ponieważ otrzymywanie e-faktur nie będzie wymagało akceptacji odbiorcy tej faktury. Podmioty zobowiązane do stosowania KSeF będą wystawiały i otrzymywały e-faktury wyłącznie przy użyciu KSeF. Znajdzie zastosowanie przepis podstawowy, że e-fakturę uznaje się za wystawioną w dniu jej przesłania do KSeF i będzie ona mogła być odebrana przez nabywcę w dowolnym momencie.

 

Identyfikacja faktur. W projektowanym art. 106nd ust. 2 pkt 8a ustawy określa się nową funkcjonalność KSeF. System ten będzie przydzielał identyfikator zbiorczy dla co najmniej dwóch faktur wystawionych dla jednego odbiorcy. Identyfikator zbiorczy będzie stanowił uproszczenie dla oznaczania kilku e-faktur wystawianych dla jednego odbiorcy np. w przypadku konieczności identyfikacji faktur przy dokonywaniu płatności należności z nich wynikających. Natomiast w dodawanym art. 106nd ust. 2  pkt 8b ustawy określa się, że KSeF będzie przydzielał numer identyfikujący propozycję faktury korygującej. Będzie to odrębny numer nadawany dla propozycji faktur korygujących od numeru identyfikującego fakturę w KSeF. Z kolei w dodawanym art. 106nd ust. 2  pkt 8c ustawy reguluje się funkcjonalność KSeF, pozwalającą na weryfikację danych z e-faktury używanej poza KSeF poprzez specjalny kod weryfikujący, który będzie zamieszczany przez podatnika na fakturze w przypadku użycia tej faktury poza KSeF.

Ponadto w celu zapewnienia przedsiębiorcom możliwości szybkiego zgłaszania faktu otrzymania faktury od oszustów, proponuje się wprowadzenie w API mechanizmu pozwalającego na automatyczne zgłoszenie administracji danego incydentu (planowane jest wprowadzenie dedykowanego uprawnienia w rozporządzeniu). Dodatkowo proponuje się wprowadzenie opcji ukrywania przez nabywcę w wynikach wyszukiwania oznaczonych e-faktur. Po wybraniu w API innej metody istniałaby możliwość wyszukania wszystkich faktur łącznie z tymi oznaczonymi jako „ukryte”. Takie faktury w żadnym wypadku nie byłyby usuwane z systemu.

Projektowana zmiana w art. 106nd ust. 2 pkt 10 ustawy ma charakter doprecyzowujący w związku z uchyleniem art. 106nc i ich przeniesieniem do art. 106gb ust. 7. W dodawanym pkt 12 w ust. 2 wskazuje się, że przepisy w zakresie funkcjonalności KSeF mają również zastosowania do faktur VAT RR oraz faktur korygujących VAT RR.

 

Komunikat o niedostępności KSeF. Projektowane brzmienie art. 106ne ust. 1-3 ustawy ma na celu dostosowanie obecnie obowiązującej delegacji ustawowej dla Ministra Finansów do wydawania komunikatów o niedostępności lub awarii KSeF. Minister właściwy do spraw finansów publicznych będzie zamieszczać w BIP na stronie podmiotowej urzędu obsługującego tego ministra komunikaty dotyczące niedostępności spowodowanej serwisowaniem systemu lub awarii KSeF. Niedostępność systemu spowodowana pracami serwisowymi będzie krótkotrwała i komunikowana z odpowiednim wyprzedzeniem, aby podatnicy mogli się przygotować na ten czas. Prace serwisowe będą z reguły prowadzone w godzinach nocnych, tak aby nie zakłócać obrotu gospodarczego spowodowanego brakiem, w tym okresie, możliwości wystawiania faktur. Natomiast awaria KSeF może wystąpić w sposób niespodziewany, ona również będzie komunikowana na BIP MF. W komunikacie zostanie precyzyjnie określony okres awarii (od dnia do dnia), aby podatnicy mogli w tym okresie stosować zasady wystawiania faktur przewidziane dla awarii. Informacja o awarii KSeF udostępniana będzie, także za pośrednictwem oprogramowania interfejsowego. Oprogramowanie to będzie udostępnione na stronie BIP MF.

 

Sposób wystawiania faktury w sytuacji awarii KSeF. W projektowanym art. 106nf ustawy przewiduje się rozwiązania w zakresie sposobu wystawiania faktur w sytuacji awarii KSeF. Okres awarii KSeF będzie każdorazowo określany w odpowiednich komunikatach publikowanych na stronie Biuletynie Informacji Publicznej MF. Podatnik będzie miał możliwość wystawiania faktur w postaci elektronicznej, zgodnie z wzorem udostępnionym na podstawie przepisu art. 106nc ust. 3. Faktury wystawione w tym okresie podatnik jest zobowiązany udostępnić odbiorcy w sposób z nim uzgodniony (art. 106nf ust. 1 ustawy). Jednocześnie w terminie 7 dni od dnia kończącego okres awarii KSeF określonego w komunikacie podatnik będzie zobowiązany do przesłania do KSeF, faktur, o których mowa wyżej, w celu przydzielenia im numerów identyfikujących te faktury w KSeF (ust. 2). Nadanie tego numeru będzie miało charakter porządkujący. Regulacje te będą miały zastosowanie również do ustrukturyzowanych faktur elektronicznych wystawianych w ramach elektronicznego fakturowania w zamówieniach publicznych (PEP) – ust. 3. W dodawanym w art. 106nf ust. 4 wskazuje się, że faktura korygująca wystawiona do faktury, w okresie awarii KSeF, powinna zawierać numer identyfikujący tę fakturę w tym systemie. Oznacza to, że fakturę korygującą można wystawić do faktury, która była wystawiona w okresie awarii KSeF, dopiero po nadaniu przez system tej fakturze numeru identyfikującego te fakturę w KSeF. Wymóg taki podyktowany jest dbałością o zachowanie ciągłości systemu wystawiania faktur, w tym zachowaniem waloru dla czynności kontrolnych przeprowadzanych przez organy podatkowe, a także dla wiarygodnej i prawidłowej wartości analitycznej. Nie narusza to praw podatników do wystawiania faktur korygujących – wpisuje się bowiem w zakres decyzji derogacyjnej, który daje Polsce możliwość stosowania wyłącznie faktur ustrukturyzowanych.

W ust. 5 wskazano, że w okresie awarii, faktury korygujące faktury ustrukturyzowane, wystawia się zgodnie z wzorem faktury ustrukturyzowanej. Również w przypadku faktur korygujących wystawionych w okresie awarii, podatnik ma obowiązek ich przesłania do KSeF w terminie 7 dni od dnia kończącego okres awarii. W ust. 6 wskazuje się, że do faktur wystawianych w okresie awarii nie wystawia się not korygujących, o których mowa w art. 106k. Przepis ma charakter doprecyzowujący – wyłącza możliwość wystawiania not korygujących na dotychczasowych zasadach do faktur wystawianych w okresie awarii KSeF. Jednocześnie do tych faktur, po ich wprowadzeniu do KseF – zgodnie z projektowanym art. 106j ust. 5 – nabywca będzie miał możliwość udostępnienia wystawcy w KSeF propozycji faktury korygującej.

W art. 106ng ust. 1 ustawy proponuje się, aby w przypadku gdy korzystanie z KSeF nie jest możliwe w związku z wystąpieniem sytuacji kryzysowej w rozumieniu przepisów
o zarządzaniu kryzysowym, podatnik prowadzący działalność gospodarczą na obszarze objętym sytuacją kryzysową, mógł wystawiać faktury inne niż ustrukturyzowane. Faktury, faktury korygujące oraz noty korygujące będą mogły być wystawiane i dostarczane nabywcom wg dotychczasowych zasad (faktury w postaci papierowej oraz faktury elektroniczne). Okoliczność taka może być spowodowana sytuacją kryzysu o zasięgu krajowym lub lokalnym, na określonej części kraju i być następstwem zdarzeń nagłych i nieprzewidywalnych, w tym awarii infrastruktury. Jednocześnie regulacja ta odnosi się do takich sytuacji, które na danym obszarze działania podatnika uniemożliwiają mu dostęp do KSeF. Po ustąpieniu sytuacji kryzysowej podatnik jest obowiązany do wystawiania e-faktur.
Z założenia to rozwiązanie będzie stosowane w sytuacjach nadzwyczajnych, tj. zagrożenie kraju lub jego infrastruktury. Propozycja takiego rozwiązania wynika z ogólnej sytuacji geopolitycznej Polski i uznano, że należy taki środek przewidzieć. W ust. 2 tego przepisu przewidziano, że minister właściwy do spraw finansów publicznych udostępnia w środkach masowego przekazu informację o braku możliwości korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur oraz informację o przywróceniu możliwości korzystania z tego systemu.

W projektowanym art. 106nh ust. 1 ustawy wprowadza się kary pieniężne za niedopełnienie obowiązków wprowadzonych w nowelizowanej ustawie. Naczelnik urzędu skarbowego będzie mógł nałożyć, w drodze decyzji, na podatnika karę pieniężną do 100% wysokości kwoty podatku wykazanego na tej fakturze, a w przypadku faktury bez wykazanego podatku – karę pieniężną do 18,7% wysokości kwoty należności ogółem wykazanej na tej fakturze. Karą pieniężną zostaną objęte przypadki, gdy: 

1. podatnik nie wystawił faktury przy użyciu KSeF – sytuacja taka będzie traktowana jako brak wystawienia faktury, lub
2. podatnik w okresie awarii KSeF wystawił fakturę w postaci elektronicznej niezgodnie z udostępnionym wzorem, lub
3. nie przesłał do KSeF, w określonym terminie, faktur wystawionych podczas awarii.

Kara pieniężna wynosi nie mniej niż 1000 zł – w przypadku jeśli podatnik nie wystawił
e-faktury lub wystawił fakturę niezgodnie z udostępnionym wzorem. Dodatkowo w przypadku, gdy podatnik  nie przesłał w terminie  faktury do KSeF – nie mniej niż 500 zł (art. 106nh ust. 2 ustawy).

Projektowane brzmienie ust. 3-7 w art. 106nh ustawy wprowadza regulacje w zakresie stosowania ww. kar pieniężnych. Przepis ust. 3 zakłada, że wpływy z kar pieniężnych stanowią dochód budżetu państwa. Kary te uiszcza się, bez wezwania naczelnika urzędu skarbowego, na rachunek bankowy właściwego urzędu skarbowego w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji. Kara pieniężna nie będzie nakładana na podatnika będącego osobą fizyczną, który za ten sam czyn ponosi odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe lub przestępstwo skarbowe (ust. 4). Dodatkowo określa się, że w zakresie nieuregulowanym do nakładania kary pieniężnej stosuje się przepisy działu IVA ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. − Kodeks postępowania administracyjnego (ust. 5). W sprawach nakładania lub wymierzania administracyjnej kary pieniężnej lub udzielania ulg w jej wykonaniu będą stosowane przepisy m.in. art. 189d  KPA. W zależności od wagi popełnionego wykroczenia kara pieniężna w wyniku prowadzonego postępowania będzie miarkowana. Wymierzając administracyjną karę pieniężną, organ administracji publicznej będzie brał pod uwagę wagę i okoliczności naruszenia prawa, częstotliwość niedopełniania w przeszłości obowiązku, uprzednie ukaranie za to samo zachowanie, stopień przyczynienia się strony, działania podjęte przez stronę dobrowolnie w celu uniknięcia skutków naruszenia prawa, wysokość korzyści, którą strona osiągnęła, a w przypadku osoby fizycznej warunki osobiste strony, na którą administracyjna kara pieniężna jest nakładana. W przypadku, gdy do naruszenia prawa doszło wskutek działania siły wyższej, organ podatkowy będzie mógł także odstąpić od nałożenia kary. Przewiduje się, że w zakresie nieuregulowanym w ustawie do kar pieniężnych stosuje się odpowiednio przepisy działu IV Ordynacji podatkowej. Organ prowadząc postępowanie w zakresie kary pieniężnej będzie stosował przepisy Ordynacji podatkowej (ust. 6). Do kar pieniężnych nie będą miały zastosowania przepisy art. 21a ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (projektowany art. 106nh ust. 7 ustawy).

 

Delegacja ustawowa Ministra Finansów. W projektowanym brzemieniu pkt 5 w art. 106r ustawy rozbudowano delegację dla Ministra Finansów w zakresie określenia w drodze rozporządzenia sposobu oznaczania e-faktur używanych poza KSeF oraz wymagania techniczne dla tego sposobu oznaczania. Oznaczanie tych faktur umożliwi weryfikację danych z e-faktury. W przepisach wykonawczych zostanie wprowadzona definicja kodu weryfikacyjnego, jako kodu graficznego QR. Kod ten posłuży do zweryfikowania przez nabywcę, czy faktura którą otrzymał od wystawcy, została faktycznie wystawiona w KSeF. Również sposób generowania unikalnego kodu weryfikującego będą określały przepisy wykonawcze. Wygenerowany kod QR, którym będzie opatrzona e-faktura wystawiona w KSeF zapewnia zgodność dokumentu pod względem wymaganych danych podatkowych z plikiem zawartym/wysłanym do KSeF.

 

Delegacja do zwolnienia z obowiązku wystawienie e-faktur. Projekt ustawy zakłada dodanie do ustawy art. 106e statuujący nową delegację dla Ministra Finansów, na podstawie której będzie mógł zwolnić z obowiązku wystawiania e-faktur niektórych podatników. Będzie mógł określić, w drodze rozporządzenia, inne niż określone w art. 106ga ust. 2, przypadki, w których podatnik nie ma obowiązku wystawiania faktur przy użyciu Krajowego Systemu e-Faktur, oraz sposoby ich udostępnienia nabywcom, uwzględniając specyfikę niektórych rodzajów działalności związaną z liczbą lub rodzajem wykonywanych czynności oraz konieczność zapewnienia odpowiedniego dokumentowania dostawy towarów lub świadczenia usług. Przewiduje się, że regulacją tą zostaną objęte faktury wystawiane m.in. z tytułu świadczenia usług w zakresie kontroli i nadzoru ruchu lotniczego, za które pobierane są opłaty trasowe, które w imieniu Polskiej Żeglugi Powietrznej wystawia Centralne Biuro Opłat Trasowych (CRCO) Europejskiej Organizacji do spraw Bezpieczeństwa Żeglugi Powietrznej (Eurocontrol).

 

Mechanizm podzielonej płatności. Projektowane zmiany w art. 108a ust. 3, 3c i 3c ustawy mają na celu dostosowanie płatności realizowanych w mechanizmie podzielonej płatności do wdrażanego obowiązku e-fakturowania. Proponuje się wprowadzenie do komunikatu przelewu, czyli komunikatu dedykowanego tej formie płatności, dodatkowej informacji – numeru identyfikującego e-fakturę w KSeF. Obowiązek zamieszczania tej informacji będzie dotyczył wyłącznie sytuacji, w której dostawca lub usługodawca jest obowiązany do wystawiania e-faktur w KSeF. Dodatkowo proponuje się wprowadzenie zmian w przepisach regulujących dokonywanie płatności w mechanizmie podzielonej płatności, w sytuacji gdy zapłata dotyczy więcej niż jednej faktury. W przypadku gdy płatność dotyczy e-faktur nabywca będzie mógł dokonać płatności za kilka wybranych faktur, a nie jak dotychczas za wszystkie faktury wystawione dla niego przez jednego dostawcę lub usługodawcę w danym okresie.
W takim przypadku w komunikacie przelewu podatnik zamiast wpisywania okresu, za który dokonywana jest płatność będzie podawał identyfikator zbiorczy generowany przez KSeF.

 

Kasy rejestrujące. W związku z planowaną od 1 stycznia 2025 r. rezygnacją uznawania faktur wystawionych przy zastosowaniu kas rejestrujących za pełnoprawne faktury, proponuje się zmiany w art. 111 ust. 3a pkt 1 ustawy. Zgodnie z projektem, od 1 stycznia 2025 r. podatnicy prowadzący ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących będą zobowiązani wystawić i wydać nabywcy paragon fiskalny z każdej sprzedaży, lecz nie powinni wydać faktury z kasy rejestrującej, gdyż dokument ten nie będzie uznany za e-fakturę.

 

Przechowywanie faktur ustrukturowanych. Ze względu na projekt zmian w art. 106j ustawy wprowadzający nowe zasady wystawiania w KSeF faktur korygujących, w postaci propozycji faktury korygującej, przewiduje się dostosowanie art. 112aa ust. 1 ustawy. Projektowane zmiany wprowadzone w tym przepisie oznaczają, że propozycje faktur korygujących przygotowywane przez nabywców będą archiwizowane w KSeF na takich samych zasadach jak e-faktury tj. przez okres 10 lat. Jednocześnie po upływie tego okresu podatnik będzie mógł przechowywać ww. propozycje faktur korygujących poza KSeF. Jednak przechowywanie przez podatnika tych propozycji faktur korygujących po zakończeniu okresu archiwizacji w KSeF – będzie dobrowolne. W związku z tym projekt nie przewiduje zmian w art. 112aa ust. 2 ustawy.

 

VAT RR. Projektowane zmiany w art. 116 ustawy przede wszystkim wiążą się z koncepcją wprowadzenia możliwości wystawiania przy użyciu KSeF Faktur VAT RR, czyli dokumentów potwierdzających nabycie produktów rolnych oraz usług rolniczych od rolników ryczałtowych (czyli rolników korzystających ze zwolnienia od podatku) oraz faktur VAT RR KOREKTA. Rozwiązanie to ma charakter fakultatywny.

Szczegółowe zasady dokumentowania transakcji nabycia produktów rolnych i usług rolniczych od rolników ryczałtowych przez podatników VAT czynnych, jak również warunki zwiększania przez nabywców tych produktów, będących czynnymi podatnikami VAT,  podatku naliczonego o kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku zawartego w cenie nabywanych produktów i usług zawarte są w art. 116 – 118 ustawy. Faktury VAT RR dokumentujące nabycie produktów rolnych i usług rolniczych od rolników ryczałtowych nie są bowiem fakturami, o których mowa w art. 106a – art. 108 ustawy. Faktury VAT RR wystawiane są przez nabywców będących czynnymi podatnikami VAT produktów rolnych i usług rolniczych od rolników ryczałtowych. Projektowane zmiany umożliwiają nabywcom produktów rolnych i usług rolniczych od rolników ryczałtowych, wystawianie Faktur VAT RR przy użyciu KSeF. Możliwość wystawienia takiego dokumentu będzie dostępna dla podatnika VAT po uprzednim uwierzytelnieniu się rolnika w KSeF oraz złożeniu przez tego rolnika w KSeF oświadczenia, że jest on rolnikiem ryczałtowym zwolnionym od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy. Oświadczenie takie będzie składane przez rolnika w ramach procedury nadania przez rolnika ryczałtowego uprawnienia do wystawiania przez nabywcę produktów rolnych faktur VAT RR i faktur VAT RR KOREKTA przy użyciu Krajowego Systemu e-Faktur.

W związku z powyższym wystawiane w KSeF Faktury VAT RR nie będą musiały zawierać niektórych elementów, które są obowiązkowe dla tych dokumentów wystawianych w sposób zgodny z obecnymi regulacjami (w formie papierowej lub elektronicznej), tj. oświadczenia rolnika ryczałtowego oraz czytelnych podpisów osób uprawnionych do wystawienia i otrzymania faktury lub podpisów oraz imion i nazwisk tych osób.

Jednocześnie warunkiem korzystania z KSeF przez rolnika ryczałtowego i nabywcę produktów rolnych i usług rolniczych od takiego rolnika, jest posiadanie przez nich numeru identyfikacji podatkowej (NIP) – nie jest wystarczające, jak dotychczas, posiadanie przez rolnika ryczałtowego wyłącznie numeru PESEL. Dlatego też Faktury VAT RR wystawiane w KSeF będą musiały zawierać numery NIP obydwu stron transakcji (zlikwidowana została możliwość umieszczania w tak wystawianych Fakturach VAT RR numeru PESEL).

W związku z wprowadzoną możliwością wystawiania Faktur VAT RR przy użyciu KSeF, odpowiednio dostosowane zostały warunki powiększenia przez nabywcę produktów rolnych
i usług rolniczych wypłaconego rolnikowi zryczałtowanego zwrotu podatku, określone w art. 116 w ust. 6 ustawy. Jednym z takich warunków (pkt 3 w art. 116 ust. 6) jest wskazanie
w dokumencie stwierdzającym dokonanie zapłaty należności za produkty rolne i usługi rolnicze numeru i daty wystawienia faktury potwierdzającej nabycie tych produktów albo (co zostało dodane w niniejszym projekcie) numeru identyfikującego taką fakturę w KSeF – w  przypadku wystawienia Faktury VAT RR w KSeF.

Projektowane zmiany w art. 116 ustawy – oprócz zagadnień związanych z KSeF dotyczą również wprowadzenia zasad dotyczących:

1. terminu wystawiania Faktur VAT RR,
2. wystawiania faktur korygujących do Faktury VAT RR,
3. korekty podatku naliczonego u nabywcy produktów rolnych w związku z wystawieniem faktury VAT RR KOREKTA,
4. przeliczania kwot wyrażonych w walucie obcej.

Kwestie te nie były dotąd uregulowane wprost w przepisach ustawy, potrzeba wprowadzenia jasnych zasad w tym zakresie wynika z dotychczasowej praktyki interpretacyjnej.

Zgodnie z projektowanymi przepisami faktura VAT RR powinna być wystawiona nie później niż siódmego dnia od dnia nabycia produktów rolnych lub usług rolniczych. W przypadku natomiast, gdy nabywca zawarł z rolnikiem ryczałtowym umowę dotyczącą dostawy produktów rolnych lub usług rolniczych wykonywanych w sposób ciągły przez okres dłuższy niż miesiąc (transakcje ciągłe, cykliczne), Fakturę VAT RR wystawia się nie później niż siódmego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wykonywane były te dostawy lub świadczone były usługi rolnicze. Przykładowo, w przypadku codziennych dostaw przez rolnika ryczałtowego mleka pochodzącego z produkcji w jego własnym gospodarstwie rolnym dokonywanych w miesiącu styczniu 2023 r., dokumentująca te dostawy Faktura VAT RR powinna być wystawiona najpóźniej 7 lutego 2023 r. W przypadku, gdy kwoty w fakturze VAT RR zostały wyrażone w walucie obcej, należy dokonać przeliczenia kwoty należności ogółem wraz z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku oraz kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku na złote według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego. Zasada ta wynika z art. 31a ust. 1 ustawy. Kurs zastosowany do przeliczenia kwot w fakturze VAT RR ma również zastosowanie do przeliczania kwot w ewentualnej jej korekcie. W przypadku, gdy po wystawieniu faktury dokumentującej nabycie produktów rolnych lub usług rolniczych nastąpił – niezależnie od powodów – zwrot produktów rolnych przez ich nabywcę, zwrot nabywcy przez rolnika ryczałtowego całości lub części zapłaty za dostarczone produkty rolne lub wyświadczone usługi rolnicze czy też stwierdzono pomyłkę w jakiejkolwiek pozycji wystawionej Faktury VAT RR, nabywca produktów rolnych powinien wystawić fakturę korygującą (Fakturę VAT RR KOREKTA). Faktura korygująca powinna zawierać elementy wymienione w projektowanym art. 116 ust. 5e, tj. m.in. numer kolejny oraz datę jej wystawienia, określone dane wynikające z korygowanej Faktury VAT RR, kwotę korekty wartości nabytych produktów rolnych bez kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku lub kwotę korekty kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku – jeśli korekta dotyczy tych kwot, czy też prawidłową treść korygowanych pozycji Faktury VAT RR. Faktura VAT RR KOREKTA może zawierać informację o przyczynie korekty. Co ważne, Faktura VAT RR wystawiona w KSeF może być skorygowana wyłącznie w KSeF, (chyba, że nastąpiło odebranie uprawnienia do wystawiania przez nabywcę produktów rolnych faktur VAT RR i faktur VAT RR KOREKTA przy użyciu Krajowego Systemu e-Faktur).  W tym przypadku korekta może być dokonana w inny sposób np. poprzez wystawienie korekty jako dokumentu papierowego. Faktury VAT RR wystawione w inny sposób (w postaci papierowej lub elektronicznej) nie będą mogły być korygowane poprzez wystawienie faktury korygującej w KSeF. Na powyższe nie będzie miało wpływu to, że po wystawieniu faktury VAT RR, która ma zostać skorygowana rolnik ryczałtowy nada uprawnienie do wystawiania faktur VAT RR przy użyciu KSeF dla wystawcy tej faktury.

Jeżeli w wyniku zaistnienia zdarzeń, z którymi związane jest wystawienie faktury VAT RR KOREKTA uległa obniżeniu kwota zryczałtowanego zwrotu podatku, nabywca produktów rolnych jest obowiązany do odpowiedniego zmniejszenia kwoty podatku naliczonego o kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku:

1. w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym rolnik ryczałtowy dokonał zwrotu tej kwoty ze swojego rachunku bankowego lub z jego rachunku w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem – w przypadku zwrotu całości lub części tej kwoty przez rolnika ryczałtowego,
2. w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym nabywca produktów rolnych wystawił fakturę VAT RR KOREKTA – w przypadku, gdy korekta nie wpływa na zmianę wartości nabytych produktów rolnych wraz z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku.

Natomiast gdy faktura VAT RR KOREKTA potwierdza zaistnienie zdarzeń, skutkujących podwyższeniem kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku, nabywca produktów rolnych ma prawo do odpowiedniego zwiększenia kwoty podatku naliczonego o kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym dokonał zapłaty tej kwoty na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego lub na jego rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem.

Dokumenty stwierdzające dokonanie zwrotu przez rolnika ryczałtowego lub zapłaty przez nabywcę należności wynikającej z faktury VAT RR KOREKTA powinny zawierać numer i datę jej wystawienia. Zasady dotyczące kompensat stosuje się odpowiednio. Faktury VAT RR i faktury VAT RR KOREKTA wystawione przy użyciu KSeF będą przechowywane w Krajowym Systemie e-Faktur przez okres 10 lat, licząc od końca roku, w którym zostały wystawione (dodawany ust. 11 w art. 116). Wzory Faktury VAT RR i Faktury VAT RR KOREKTA zostaną udostępnione na elektronicznej platformie usług administracji publicznej.

 

3. Zmiany w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa

 

Zwolnienie z obowiązku przesyłania faktur VAT RR. W art. 193a § 1 Ordynacji podatkowej zaproponowano możliwość zwolnienia podatników z obowiązku przesyłania faktur VAT RR w  postaci elektronicznej odpowiadającej strukturze logicznej JPK_Fa, pod warunkiem, że faktury te zostały wystawione w KSeF.

 

Uprawnienia Szefa KAS. Wskutek zmian proponowanych w art. 297h, 299g i 299h Ordynacji podatkowej Szefowi KAS nadane mają zostać uprawnienia do prowadzenia
w sposób zautomatyzowany czynności sprawdzających mających na celu wyjaśnienie rozbieżności w danych lub informacjach gromadzonych w systemach KAS, a następnie do wysyłania powiadomień do podatników i płatników, w przypadku których wyniki tych czynności wskazują na ryzyko wystąpienia nieprawidłowości w zakresie obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego. Projektodawca zakłada, że powyższe zmiany pozwolą osiągnąć efekt w postaci prawidłowego wypełniania obowiązków podatkowych przez powiadomionych podatników i płatników bez konieczności wszczynania wobec nich rodzących wymierne koszty formalnych postępowań weryfikacyjnych, co przełoży się na odciążenie praca naczelników urzędów skarbowych.

 

4. Zmiany w ustawie z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców

 

Obowiązek podania numeru identyfikującego. W art. 19a Prawa przedsiębiorców zaproponowano zmianę, wskutek której przedsiębiorca będący podatnikiem VAT czynnym dokonujący płatności za e-faktury na rzecz podatnika VAT czynnego, za pośrednictwem rachunku bankowego lub rachunku w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej będzie zobowiązany do podania numeru identyfikującego tej faktury w KSeF lub identyfikatora zbiorczego faktur wygenerowanego w KSeF. Wskazany obowiązek będzie dotyczył płatności dokonanych od dnia 1 lipca 2024 r.

Status podatnika, na rzecz którego będą dokonywane płatności za faktury ustrukturyzowane będzie ustalony na podstawie wykazu prowadzonego przez Szefa KAS na dzień dokonywania płatności za e-fakturę.

Zmiany pozwolić mają na zwiększenie poprawności dokonywania płatności pomiędzy podmiotami w systemach księgowych, a także mają przyczynić się do przyspieszenia weryfikacji rozliczeń podatników z ograniczeniem konieczności wzywania podatników do przedstawienia dodatkowych informacji o rozliczeniach. Dane o płatnościach w relacjach B2B, gdy sprzedawca na moment płatności jest podatnikiem VAT czynnym identyfikowane poprzez numer KSeF faktury (identyfikatora faktur wygenerowanych w KSeF) posłużą również do eliminacji zatorów płatniczych.

Projektowany przepis będzie stosowany w zakresie w jakim przedsiębiorcy dysponują rachunkami wykorzystywanymi w prowadzonej działalności gospodarczej (rachunki
do działalności gospodarczej lub w niewielkiej skali – rachunki oszczędnościowo-kredytowe – wykorzystywane przez przedsiębiorców prowadzących zasadniczo jednoosobową działalność gospodarczą). W związku z tym nakładana regulacja nie spowoduje obowiązku wymiany rachunków osobistych wykorzystywanych zwłaszcza przez drobnych przedsiębiorców
do działalności gospodarczej.

 

5. Zmiany w ustawie z 9 listopada 2018 r. o elektronicznym fakturowaniu w zamówieniach publicznych, koncesjach na roboty budowlane lub usługi oraz partnerstwie publiczno-prywatnym

 

Dostosowanie regulacji. Projektowana ustawa dostosowuje regulacje przedmiotowej ustawy do zmian wprowadzanych na gruncie przepisów dotyczących podatku od towarów i usług. W art. 4 ust. 1 ustawy wykreśla się zdanie „przepisu art. 106n ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług nie stosuje się.”, które zgodnie z założeniami projektowanej ustawy nie znajduje uzasadnienia, gdyż dany przepis w projekcie jest uchylany. Zmiana w tym przepisie związana jest z decyzją derogacją, która wprowadza odstępstwo od konieczności akceptacji faktur elektronicznych.

 

6. Przepisy przejściowe i końcowe

 

Okres stosowania przepisów o zwrocie różnicy podatku. Proponuje się przepis przejściowy, zgodnie z którym przepisy o zwrocie różnicy podatku (tj. art. 87 ustawy zmienianej w projekcie, w brzemieniu nadanym danym projektem ustawy), stosuje się do okresów rozliczeniowych przypadających począwszy od dnia wejścia w życie projektowanej ustawy. 

 

Niezafakturowane czynności, w stosunku do których termin wystawienia faktury upływa po 31.12.2023 r. Proponuje się przepis przejściowy wprowadzający zasadę, że czynności, o których mowa w art. 106a ustawy dokonane przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, w stosunku do których termin wystawienia faktury upływa po dniu 31.12.2023 r. i dla których w tym terminie nie wystawiono faktury są dokumentowane e-fakturą.

 

Korekta faktur sprzed wejścia w życie projektu ustawy zmieniającej. Proponuje się przepis przejściowy, zgodnie z którym, faktury korygujące do faktur wystawionych przed wejściem w życie projektu ustawy wystawia się przy użyciu Krajowego Systemu e-Faktur.

 

Ponowne wystawienie faktur innych niż faktury ustrukturyzowane. Proponuje się przepis przejściowy, zgodnie z którym, w przypadku faktur innych niż faktury ustrukturyzowane, wystawiane przed wejście w życie zmian proponowanych w projekcie ustawy, które uległy zniszczeniu albo zagniły i są wystawiane ponownie, przepisów w zakresie faktur ustrukturyzowanych nie stosuje się.

 

Czasowa możliwość wystawiania faktur przy użyciu kas rejestrujących. Proponuje się przepis przejściowy, w którym dopuszcza się możliwość wystawienia faktur przy zastosowaniu kas rejestrujących w sposób tradycyjny, co znaczy, że faktury te będą funkcjonowały poza Krajowym Systemem e-Faktur. Ich okres funkcjonowania jest ograniczony w czasie i będą mogły być wystawione tylko do końca 2024 r., a następnie tak wystawiane faktury nie będą uznawane za faktury.

 

Okres stosowania przepisów dotyczących obowiązku ujmowania na formularzu przelewu dokonywanej płatności według e-faktury numery identyfikacyjnego tę fakturę w KSeF. Proponuje się przepis przejściowy, zgodnie z którym, obowiązek o którym mowa w art. 19b ustawy z 6.3.2018 r., tj. obowiązek ujmowania na formularzu przelewu dokonywanej płatności według e-faktury numery identyfikacyjnego tę fakturę w Krajowym Systemie e-Faktur, będzie dotyczył płatności dokonanych od 1.7.2024 r.

 

Wejście w życie projektowanych przepisów. Proponuje się, że projektowana ustawa zmieniająca wejdzie w życie 1.1.2024 r., z wyłączeniem przepisów w zakresie projektowanej treści art. 106nh ustawy zmienianej, dotyczące kar pieniężnych, które wchodzą w życie 1.7.2024 r.

 

Koszty ujęte w księgach rachunkowych na podstawie wewnętrznych dowodów księgowych (jako dostawy niefakturowane) mogą stanowić koszty uzyskania przychodu.

Zgodnie z art. 15 ust. 4e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem ust. 4a i 4f-4h, uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

W powołanej ustawie nie określono, w jaki sposób należy dokumentować wydatki na potrzeby ujęcia ich w kosztach uzyskania przychodów. W art. 9 ust. 1 ww. ustawy zapisano jedynie, że podatnicy są obowiązani do prowadzenia ewidencji rachunkowej zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, a także do uwzględnienia w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacji niezbędnych do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych. W praktyce przyjmuje się, że jeśli dany dokument spełnia wymogi do uznania go za dowód księgowy dla celów bilansowych, to może być on uznany również za dokument stanowiący podstawę ujęcia wydatku w kosztach podatkowych.

Podstawą ujęcia wydatku w kosztach podatkowych może być inny dokument niż faktura, gdy w momencie zamykania ksiąg rachunkowych wysokość kosztów jest podatnikowi znana na podstawie umowy lub innych dokumentów albo gdy wysokość kosztów jest szacunkiem dokonanym na wiarygodnie ustalonych podstawach. W takim przypadku koszty ujęte w księgach rachunkowych na podstawie wewnętrznych dowodów księgowych (jako dostawy niefakturowane) mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów – zarówno w przypadku kosztów bezpośrednio, jak i pośrednio związanych z przychodami. Tak wynika np. z interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 25 stycznia 2021 r., nr 0113-KDIPT2-1.4011.881.2020.3.AP (wydanej na gruncie PIT).

Zdaniem organu podatkowego: „(…) W świetle przepisów bilansowych kategoria dostaw niefakturowanych nie stanowi ani rezerw, ani rozliczeń międzyokresowych kosztów, dlatego też Wnioskodawca zamierza uznać je jako stanowiące koszty uzyskania przychodów (…). Brak faktury, czy rachunku w momencie zamykania ksiąg rachunkowych nie dyskwalifikuje takich kosztów jako podatkowych, gdyż zgodnie z ustawą o rachunkowości będą one ujmowane w księgach rachunkowych w wiarygodnie określonej kwocie na podstawie wewnętrznego dowodu księgowego – polecenia księgowania. Polecenie księgowania w tym przypadku jest „innym dowodem księgowym” wymienionym w art. 22 ust. 5d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Koszt taki jest jednocześnie kosztem uzyskania przychodu w okresie sprawozdawczym, w którym ujęto go w księgach. W przypadku, gdyby pomiędzy ujętym kosztem na podstawie wewnętrznego dokumentu zastępczego, a wartością z faktury otrzymanej od kontrahenta wystąpiła różnica, Wnioskodawca zamierza ująć ją w okresie sprawozdawczym, w którym rozliczył w księgach fakturę, jako zmniejszenie lub zwiększenie kosztów uzyskania przychodów.

(…) stwierdzić należy, że za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodu bezpośrednio związanego z przychodem, Wnioskodawca będzie mógł uznawać dzień, w którym koszt ten zostanie ujęty w księgach rachunkowych (zaksięgowany) na podstawie innego niż faktura dowodu, tj. polecenia księgowania, zgodnie z art. 22 ust. 5d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. (…)”

Trybunał Sprawiedliwości (siódma izba) w wyroku z dnia 29 września 2022 r., sprawa C-235/21 dokonał wykładni art. 203 dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej poprzez ustalenie, czy art. 203 dyrektywy 2006/112 należy interpretować w ten sposób, że umowę zbycia i leasingu zwrotnego, po zawarciu której strony nie wystawiły faktury, można uznać za fakturę w rozumieniu tego przepisu, a jeżeli tak, to jakie elementy umowa ta powinna obligatoryjnie zawierać, by można ją było uznać za taką fakturę.

 

Po pierwsze Trybunał wskazał, że wyszczególniony na fakturze VAT jest należny od wystawcy tej faktury również w przypadku braku rzeczywistej transakcji podlegającej opodatkowaniu [wyrok z dnia 18 marca 2021 r., P (Karty paliwowe), C‑48/20, EU:C:2021:215, pkt 26 i przytoczone tam orzecznictwo]. Jak słusznie podkreślił Trybunał artykuł 203 dyrektywy 2006/112 ma na celu eliminację ryzyka uszczuplenia wpływów podatkowych, jakie może powodować prawo do odliczenia przewidziane w tej dyrektywie [wyrok z dnia 18 marca 2021 r., P (Karty paliwowe), C‑48/20, EU:C:2021:215, pkt 27 i przytoczone tam orzecznictwo].

Po drugie, podstawowa zasada neutralności VAT wymaga, by prawo do odliczenia naliczonego VAT zostało przyznane w razie spełnienia przesłanek materialnych, nawet jeśli podatnicy nie spełnili niektórych wymagań formalnych. W konsekwencji, jeżeli organy podatkowe posiadają informacje niezbędne do ustalenia, że spełnione są przesłanki materialne, to nie mogą one wprowadzać w odniesieniu do przysługującego podatnikowi prawa do odliczenia tego podatku dodatkowych warunków, które mogłyby w efekcie praktycznie uniemożliwić wykonanie tego prawa.

W związku z tym Trybunał orzekł, że organy podatkowe nie mogą odmówić prawa do odliczenia VAT tylko na tej podstawie, że faktura nie spełnia przesłanek wymaganych w art. 226 pkt 6 i 7 dyrektywy 2006/112, jeżeli dysponują one wszystkimi informacjami do zbadania, że spełnione są przesłanki materialne dotyczące tego prawa.

Prawdą jest, że stosunek między, z jednej strony, istnieniem i prawidłowością faktury a, z drugiej strony, prawem do odliczenia VAT nie jest automatyczny w tym znaczeniu, że, po pierwsze, prawo to jest co do zasady związane z rzeczywistą realizacją dostawy towarów lub świadczenia usług, a po drugie, skorzystanie z prawa do odliczenia nie rozciąga się na podatek, który jest należny tylko dlatego, że wykazano go na fakturze. Jednakże z uwagi na to, że – jak wynika z orzecznictwa, o którym mowa w pkt 36 niniejszego wyroku i jak zauważył w istocie rzecznik generalny w pkt 41 i 45 opinii – celem art. 203 dyrektywy 2006/112 jest eliminacja ryzyka uszczuplenia wpływów podatkowych, ryzyka tego można uniknąć, w przypadku gdy organ podatkowy dysponuje informacjami niezbędnymi do ustalenia, czy materialne przesłanki prawa do odliczenia VAT zostały spełnione, niezależnie od tego, czy VAT wskazano w dokumencie noszącym tytuł „Faktura”, czy w innym dokumencie, takim jak umowa zawarta przez strony.

W związku z tym, aby dokument mógł zostać uznany za fakturę w rozumieniu art. 203 tej dyrektywy, po pierwsze, trzeba w nim wykazać VAT, a po drugie, musi on zawierać te z informacji, o których mowa w przepisach zatytułowanej „Dane umieszczane na fakturach” sekcji 4 w rozdziale 3 objętym tytułem XI wspomnianej dyrektywy, które są niezbędne do tego, by organ podatkowy mógł ustalić, czy materialne przesłanki prawa do odliczenia VAT zostały spełnione.

 

W świetle wszystkich powyższych rozważań na przedłożone pytania trzeba odpowiedzieć, iż art. 203 dyrektywy 2006/112 należy interpretować w ten sposób, że umowę zbycia i leasingu zwrotnego, po zawarciu której strony nie wystawiły faktury, można uznać za fakturę w rozumieniu tego przepisu, w przypadku gdy umowa ta zawiera wszystkie informacje niezbędne do tego, by organ podatkowy państwa członkowskiego mógł ustalić, czy materialne przesłanki prawa do odliczenia VAT zostały w danym wypadku spełnione.

W dniu 17 września 2022 r. weszła w życie ustawa o zmianie ustawy o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami oraz ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw^[1], (zwana dalej „Ustawą”). Ustawa zawiera regulacje w zakresie zmiany przepisów dotyczących płatności gotówką. Zgodnie z art. 2 Ustawy wydłużono vacatio legis przepisów, zgodnie z którymi:

1) płatności dokonywane przez konsumenta na rzecz przedsiębiorcy o wartości przekraczającej 20.000 zł mają być dokonywane za pośrednictwem rachunku płatniczego,

2) ma zostać obniżona z 15.000 zł do 8.000 zł kwota wartości transakcji, po przekroczeniu której przedsiębiorca będzie obowiązany dokonywać oraz przyjmować płatności związane z wykonywaną działalnością gospodarczą za pośrednictwem rachunku płatniczego.

 

Regulacje te miały zacząć obowiązywać od dnia 1 stycznia 2023 r. Na mocy wskazanej nowelizacji termin ten został przesunięty na dzień 1 stycznia 2024 r. Warto zaznaczyć, że limity te dotyczą wartości transakcji bez względu na liczbę płatności dokonanych w ramach jednej transakcji. Jednorazowa wartość transakcji to:

– cała wartość wierzytelności lub zobowiązań,

– wartość wyrażona w pieniądzu,

– wartość wynikająca z odpłatnej dostawy towaru lub odpłatnego świadczenia usług,

– wartość określona w umowie zawartej pomiędzy przedsiębiorcami.

 

Transakcje w walutach obcych będą przeliczane na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.

 

Zgodnie z rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (dalej jako: „Projekt”) planowane są zmiany m. in. w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej jako: „Ustawa”). Zgodnie z art. 7 pkt 1 Projektu zmianie ma ulec koniec terminu czasowej obniżki podatku od towarów i usług określony odpowiednio w art. 146da ust. 1, art. 146db oraz art. 146dc Ustawy (obecnie obowiązujące przepisy stanowią o terminie od 1 lutego 2022 r. do 31 października 2022r. ). Jak wskazuje zaproponowany art. 146da ust. 1 Ustawy w okresie od dnia 1 lutego 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. dla:

1) towarów spożywczych wymienionych w poz. 1-18 załącznika nr 10 do ustawy, innych niż klasyfikowane według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług w grupowaniu usługi związane z wyżywieniem (PKWiU 56),
2) środków poprawiających właściwości gleby, stymulatorów wzrostu oraz podłoży do upraw, o których mowa w ustawie z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu , z wyłączeniem podłoży mineralnych,
3) nawozów i środków ochrony roślin, zwykle przeznaczonych do wykorzystania w produkcji rolnej, wymienionych w poz. 10 załącznika nr 3 do ustawy,
4) ziemi ogrodniczej wymienionej w poz. 12 załącznika nr 3 do ustawy,
5) gazu ziemnego (CN 2711 11 00 albo 2711 21 00)

   – stawka podatku wynosi 0%.

 

Zgodnie z planowanym brzmieniem art. 146db Ustawy w okresie od dnia 1 lutego 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. dla:

1) energii elektrycznej (CN 2716 00 00),
2) energii cieplnej
   – stawka podatku wynosi 5%.

 

Natomiast zgodnie z nowym brzmieniem art. 146dc ust. 1 Ustawy w okresie od dnia 1 lutego 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. dla:

1) benzyn silnikowych (CN 2710 12 45 lub 2710 12 49) oraz wyrobów powstałych ze zmieszania tych benzyn z biokomponentami, spełniających wymagania jakościowe określone w odrębnych przepisach,
2) olejów napędowych (CN 2710 19 43 i 2710 20 11) oraz wyrobów powstałych ze zmieszania tych olejów z biokomponentami, spełniających wymagania jakościowe określone w odrębnych przepisach,
3) biokomponentów stanowiących samoistne paliwa, spełniających wymagania jakościowe określone w odrębnych przepisach, przeznaczonych do napędu silników spalinowych – bez względu na kod CN,
4) przeznaczonych do napędu silników spalinowych gazu ziemnego (mokrego) i pozostałych węglowodorów gazowych (CN 2711, z wyłączeniem CN 2711 11 00 i 2711 21 00) oraz gazowych węglowodorów alifatycznych (CN 2901), skroplonych

    – stawka podatku wynosi 8%.

 

Projekt zakłada również wprowadzenie do Ustawy art. 146ea–146ee. Zgodnie z art. 146ea ust. 1 w okresie od dnia 1 stycznia 2024 r. do końca roku, w którym suma wydatków wymienionych w art. 40 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny określonych na ten rok w ustawie budżetowej, w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 lipca tego roku, oraz planie finansowym Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych przedłożonym zgodnie z art. 42 ust. 4 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny albo projekcie tego planu przedstawionym do zatwierdzenia Ministrowi Obrony Narodowej zgodnie z art 42 ust. 2 i 3 tej ustawy, jeżeli plan ten nie został przedłożony zgodnie z art. 42 ust. 4 tej ustawy, po wyłączeniu planowanych przepływów finansowych w ramach tej sumy wydatków, jest wyższa niż 3% wartości produktu krajowego brutto określonego zgodnie z art. 40 ust. 2 tej ustawy:

1) stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2, art. 110 i art. 138i ust. 4 Ustawy, wynosi 23% (Zgodnie z art. 41 ust. 1Ustawy stawka podatku wynosi 22% z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, ust. 13 art. 41 Ustawy stanowi, że do towarów i usług będących przedmiotem czynności, o których mowa w art. 5, niewymienionych w Nomenklaturze scalonej (CN) lub w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, stosuje się stawkę podatku w wysokości 22%, z wyjątkiem tych, dla których w przepisach ustawy lub przepisach wykonawczych wydanych na jej podstawie określono inną stawkę. Z kolei art. 109 ust. 2 Ustawy stanowi, iż w przypadku stwierdzenia, że podatnik nie prowadzi ewidencji, o której mowa w ust. 1 art. 109 Ustawy, albo prowadzi ją w sposób nierzetelny, a na podstawie dokumentacji nie jest możliwe ustalenie wartości sprzedaży, organ podatkowy określi, w drodze oszacowania, wartość sprzedaży opodatkowanej i ustali od niej kwotę podatku należnego. Jeżeli nie można określić przedmiotu opodatkowania, kwotę podatku ustala się przy zastosowaniu stawki 22%. Zgodnie z art. 110 Ustawy w przypadku gdy osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nie są obowiązane do prowadzenia ewidencji określonej w art. 109 ust. 3 w związku z dokonywaniem sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie art. 43 i art. 82 ust. 3, dokonają sprzedaży opodatkowanej i nie zapłacą podatku należnego, a na podstawie dokumentacji nie jest możliwe ustalenie wartości tej sprzedaży, organ podatkowy określi, w drodze oszacowania, wartość sprzedaży opodatkowanej i ustali od niej kwotę podatku należnego. Jeżeli nie można określić przedmiotu opodatkowania, kwotę podatku ustala się przy zastosowaniu stawki 22%. Natomiast art. 138i ust. 4 Ustawy stanowi, że stosowana będzie 22% stawka podatku od towarów i usług w przypadku importu towarów, z wyjątkiem towarów podlegających opodatkowaniu podatkiem akcyzowym, będących przedmiotem sprzedaży na odległość towarów importowanych umieszczonych w przesyłkach o wartości rzeczywistej nieprzekraczającej wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 150 euro, których wysyłka lub transport kończy się na terytorium kraju, osoba zgłaszająca towary organom celnym na terytorium kraju w imieniu własnym i na rzecz osoby, dla której towary są przeznaczone, zwana dalej „osobą odpowiedzialną za pobór podatku”, może wykazywać podatek pobrany z tytułu importu towarów w deklaracjach składanych za okresy miesięczne, zwanych dalej „deklaracjami miesięcznymi”.
2) stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 2, art. 120 ust. 2 i 3 Ustawy oraz tytule załącznika nr 3 do ustawy, wynosi 8%, (Zgodnie z art. 41 ust. 2 Ustawy dla towarów i usług wymienionych w załączniku nr 3 do ustawy, innych niż klasyfikowane według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług w grupowaniu usługi związane z wyżywieniem (PKWiU 56), stawka podatku wynosi 7%, z zastrzeżeniem art. 114 ust. 1 i art. 138i ust. 4 Ustawy. Jak wskazuje art. 120 ust. 2 Ustawy
stawkę podatku 7% stosuje się do importu dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich oraz antyków. Zgodnie z ust. 3 art. 120 Ustawy stawkę podatku 7% stosuje się również do 1) dostawy dzieł sztuki dokonywanej: a) przez ich twórcę lub spadkobiercę twórcy, b) okazjonalnie przez podatnika innego niż podatnik, o którym mowa w ust. 4 i 5, którego działalność jest opodatkowana, w przypadku gdy dzieła sztuki zostały osobiście przywiezione przez podatnika lub zostały przez niego nabyte od ich twórcy lub spadkobiercy twórcy, lub też w przypadku gdy uprawniają go one do pełnego odliczenia podatku. Załącznik nr 3 do Ustawy stanowi wykaz towarów i usług opodatkowanych stawką podatku w wysokości 7%.
3) stawka zryczałtowanego zwrotu podatku, o której mowa w art. 115 ust. 2 Ustawy, wynosi 7% (Zgodnie z art. 115 ust. 2 stawka zryczałtowanego zwrotu podatku, o którym mowa w ust. 1, wynosi 6,5% kwoty należnej z tytułu dostawy produktów rolnych pomniejszonej o kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku. Jak wskazuje ust. 1 tego przepisu rolnikowi ryczałtowemu dokonującemu dostawy produktów rolnych dla podatnika podatku, który rozlicza ten podatek, przysługuje zryczałtowany zwrot podatku z tytułu nabywania niektórych środków produkcji dla rolnictwa opodatkowanych tym podatkiem. Kwota zryczałtowanego zwrotu podatku jest wypłacana rolnikowi ryczałtowemu przez nabywcę produktów rolnych.
4) stawka ryczałtu, o której mowa w art. 114 ust. 1 Ustawy, wynosi 4%. (Zgodnie z art. 114 ust. 1 Ustawy podatnik świadczący usługi taksówek osobowych, z wyłączeniem wynajmu samochodów osobowych z kierowcą (PKWiU 49.32.11.0), może wybrać opodatkowanie tych usług w formie ryczałtu według stawki 3%, po uprzednim zawiadomieniu na piśmie naczelnika urzędu skarbowego w terminie do końca miesiąca poprzedzającego okres, w którym będzie stosował ryczałt.
Zgodnie z planowanym ust. 2 art. 146ea Ustawy Minister właściwy do spraw finansów publicznych ogłosi, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, – 28 – koniec okresu obowiązywania stawek podatku, o których mowa w ust. 1, w terminie do dnia 31 października roku, dla którego zostały spełnione warunki określone w ust. 1.

 

Proponowany art. 146eb Ustawy stanowi, iż w przypadku świadczenia przez podatnika usług, w tym w zakresie handlu i gastronomii, w okresie, o którym mowa w art. 146ea Ustawy (dotyczy to okresu od dnia 1 stycznia 2024 r. do końca roku), kwota podatku należnego, na potrzeby art. 85 Ustawy, jest obliczana jako iloczyn wartości dostawy i stawki:

1) 18,70% – dla towarów i usług objętych stawką podatku 23%,
2) 7,41% – dla towarów i usług objętych stawką podatku 8%.

 

Jak stanowi art. 85 Ustawy W przypadku świadczenia przez podatnika usług, w tym w zakresie handlu i gastronomii, kwota podatku należnego może być obliczana jako iloczyn wartości dostawy i stawki:

1) 18,03% – dla towarów i usług objętych stawką podatku 22%;
2) 6,54% – dla towarów i usług objętych stawką podatku 7%;
3) 4,76% – dla towarów i usług objętych stawką podatku 5%.

 

Zgodnie z planowanym art. 146ec Ustawy w okresie, o którym mowa w art. 146ea Ustawy (dotyczy to okresu od dnia 1 stycznia 2024 r. do końca roku) , na potrzeby art. 86 ust. 2 pkt 7 Ustawy, kwotą podatku naliczonego jest kwota stanowiąca równowartość 23% kwoty należnej z tytułu dostawy nowego środka transportu, nie wyższa jednak niż kwota podatku zawartego w fakturze stwierdzającej nabycie tego środka lub dokumencie celnym, albo podatku zapłaconego przez podatnika od wewnątrzwspólnotowego nabycia tego środka. Jak stanowi art. 86 ust. 2 pkt 7 Ustawy kwotę podatku naliczonego stanowi u podatnika, o którym mowa w art. 16 Ustawy (Podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, niebędące podatnikami, o których mowa w art. 15, dokonujące okazjonalnie wewnątrzwspólnotowej dostawy nowych środków transportu), kwota stanowiąca równowartość 22% kwoty należnej z tytułu dostawy nowego środka transportu, nie wyższa jednak niż kwota podatku zawartego w fakturze stwierdzającej nabycie tego środka lub dokumencie celnym, albo podatku zapłaconego przez tego podatnika od wewnątrzwspólnotowego nabycia tego środka.
Projektowany art. 146ed Ustawy stanowi, iż przepis art. 120 ust. 11 pkt 3 Ustawy stosuje się odpowiednio do dostawy dzieł sztuki, które podlegały opodatkowaniu podatkiem według stawki 8%, stosowanej do tych towarów zgodnie z art. 146ea Ustawy. Zgodnie z art. 120 ust. 11 pkt 3 Ustawy przepisy ust. 4 i 5 tego przepisu mogą mieć również zastosowanie do dostawy dzieł sztuki nabytych od podatnika, o którym mowa w art. 15 Ustawy ( Zgodnie z tym przepisem podatnikami są m.in. osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności), innego niż wymieniony w ust. 4 i 5, które podlegały opodatkowaniu podatkiem według stawki 7%.
Zgodnie z przyszłym art. 146ee ust. 1 Ustawy Minister właściwy do spraw finansów publicznych, w drodze rozporządzenia, w okresie, o którym mowa w art. 146ea (dotyczy to okresu od dnia 1 stycznia 2024 r. do końca roku), może obniżać stawki podatku do wysokości 0%, 5% lub 8% dla dostaw niektórych towarów i świadczenia niektórych usług albo dla części tych dostaw lub części świadczenia usług oraz określać warunki stosowania obniżonych stawek. Jak wskazuje ust. 2 tego przepisu Minister przy wydawaniu rozporządzenia, o którym mowa w ust. 1, uwzględnia:

1) specyfikę obrotu niektórymi towarami i świadczenia niektórych usług;,
2) przebieg realizacji budżetu państwa,
3) przepisy Unii Europejskiej.”.

 

Ustawa z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw ustawodawca wprowadziła nowy obowiązek dla właścicieli kas fiskalnych online. Zgodnie z wprowadzonym do ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców art. 19a ust. 3 „Przedsiębiorca, który zapewnia możliwość przyjmowania płatności przy użyciu terminala płatniczego i prowadzi ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących, które umożliwiają połączenie i przesyłanie danych między kasą rejestrującą a Centralnym Repozytorium Kas, określone w art. 111a ust. 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, zapewnia współpracę kasy rejestrującej z terminalem płatniczym zgodnie z wymaganiami technicznymi dla kas rejestrujących, określonymi w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie tej ustawy.”. Zgodnie więc z nowelizacją właściciel kasy online, który ewidencjonuje sprzedaż na kasie fiskalnej online (zintegrowanej z Centralnym Repozytorium Kas) oraz posiada terminal płatniczy zobowiązany jest do połączenia obu tych urządzeń od 1 lipca 2022 r. Konieczne jest przy tym przestrzeganie wymagań technicznych kas fiskalnych. Z kolei w przypadku braku spełnienia powyższego obowiązku przez przedsiębiorcę, naczelnik urzędu skarbowego może w drodze decyzji nałożyć na podatnika karę pieniężną w wysokości 5000 zł zgodnie z dodanym na podstawie ustawy z dnia 29 października 2021 r. art. 111 ust. 6kb ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

 

Powyższy obowiązek został jednak odroczony na dzień 1 stycznia 2025 r. na podstawie przepisu przejściowego ustawy z dnia 8 czerwca 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu automatyzacji załatwiania niektórych spraw przez Krajową Administrację Skarbową, (art. 20 pkt 4 lit. d). Razem z odroczeniem terminu obowiązkowej integracji kas fiskalnych online odroczono również możliwość nakładania kary pieniężnej na podatnika w przypadku braku spełnienia powyższego obowiązku.

 

W dniu 9 czerwca 2022 r. Sejm RP rozpatrzył poprawki Senatu i uchwalił nowelizację przepisów regulujących tzw. Polski Ład. Wprowadzone rozwiązania w istotny sposób zmieniają zasady naliczania wynagrodzeń pracowników, a także modyfikują ramy prawne obliczania podatku dochodowego od osób fizycznych. Jeśli Prezydent podpisze ustawę, zmiany wejdą w życie od 1 lipca 2022 r. 

 

Obniżenie stawki PIT

Obniżeniu z 17% do 12% ulegnie stawka podatku obowiązująca w pierwszym przedziale skali podatkowej – niższa stawka podatkowa dotyczyć będzie każdego podatnika (uzyskującego dochody opodatkowane według skali podatkowej), bez względu na: źródło osiąganych przychodów, wysokość przysługujących kosztów uzyskania przychodu, fakt zatrudnienia u kilku pracodawców, czy też równoczesne pobieranie emerytury. Z nowej, niższej stawki podatku skorzystają również przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą opodatkowaną według skali podatkowej.

 

Odliczenie części składek zdrowotnych

Nowelizacja wprowadza dla przedsiębiorców nierozliczających podatku według skali podatkowej możliwość odliczania części zapłaconych składek zdrowotnych związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą. Dla przedsiębiorców rozliczających się tzw. podatkiem liniowym wprowadza się odliczenie od podstawy obliczenia podatku (dochodu) lub zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów z działalności gospodarczej – zapłaconej przez podatnika składki na ubezpieczenie zdrowotne związanej z działalnością opodatkowaną w tej formie. Wysokość rocznego odliczenia składek będzie limitowana a limit będzie dotyczył podatnika. Dla podatników na podatku liniowym łączna wysokość tych składek zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów lub odliczonych od dochodu nie będzie mogła przekroczyć w roku podatkowym 8 700 zł. Prawo do odliczenia części zapłaconych składek zdrowotnych przysługiwać będzie również podatnikom, którzy opodatkowują przychody z działalności gospodarczej ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych oraz w formie karty podatkowej.

 

Ulga dla klasy średniej

Od lipca 2022 roku pracodawcy przestaną naliczać ulgę dla klasy średniej w rozliczeniach miesięcznych – tzw. ulga dla klasy średniej przestanie mieć zastosowanie w rozliczaniu wynagrodzenia Jednakże w przypadku podatników, dla których uchylenie ulgi nie będzie korzystnym rozwiązaniem, przewidziano uprawnienie do pomniejszenia zobowiązania podatkowego o wysokość ubytku, spowodowanego zmianą systemu. Podatnicy, którzy stracą na likwidacji ulgi (mimo obniżenia stawki podatku) otrzymają zwrot różnicy, czyli kwotę zmniejszającą zobowiązanie, aby nowe rozwiązanie nie spowodowało pogorszenia ich sytuacji prawnopodatkowej.

 

Likwidacja mechanizmu „rolowania zaliczki”

Obecnie pracodawcy (płatnicy) obliczając zaliczkę na podatek dochodowy dla pracowników oraz zleceniobiorców mają obowiązek porównywać wysokość zaliczki wg tzw. Polskiego Ładu oraz zasad obowiązujących przed 2022 rokiem. Obliczana zaliczka nie może być wyższa niż wynikająca  z zasad obowiązujących w zeszłym roku – jeśli jest wyższa to płatnik pobiera tylko kwotę zgodną z rozliczeniem sprzed 2022 roku – robi to w kolejnych miesiącach, aż do powstania tzw. „ujemnej różnicy”, czyli korzystniejszego rozliczenia wg zasad Polskiego Ładu. Od 1 lipca 2022 r. mechanizm ten zostanie zlikwidowany, a zaliczki zostaną rozliczone w zeznaniu podatkowym za 2022 rok.

 

Kwota wolna od podatku

Zmianie ulegną zasady dotyczące stosowania kwoty wolnej od podatku. Obniżenie stawki podatkowej do 12% oznacza niższe zobowiązanie podatkowe dla każdego z podatników opodatkowujących dochody według skali podatkowej. Po wejściu w życie zmiany podatek od dochodów w wysokości 120 000 zł (tj. na poziomie granicy przedziału skali podatkowej) wyniesie 10 800 zł, zamiast dotychczasowej kwoty 15 300 zł. Stąd podatnicy uzyskujący dochody co najmniej na tym poziomie, na nowej konstrukcji skali podatkowej z obniżoną stawką, zyskają w skali roku 4 800 zł. Niższy podatek będzie pobierany zaraz po wejściu w życie ustawy nowelizującej, już na etapie poboru zaliczek na podatek przy zastosowaniu 12% stawki. Natomiast ostateczny zysk na skutek tej zmiany będzie odczuwalny przy rozliczeniu podatku dochodowego za rok bieżący. Utrzymanie kwoty wolnej na poziomie 30 000 zł oznacza nową kwotę zmniejszającą podatek, skoro obniżeniu ulega najniższa stawka podatkowa do 12%. Nowa kwota zmniejszająca podatek (przekładająca się na kwotę wolną od podatku w wysokości 30 000 zł) wynosi 3 600 zł (30 000 zł x 12% = 3 600 zł). Konsekwencją innej kwoty zmniejszającej podatek wynoszącej 3 600 zł jest też odpowiadająca jej kwota zmniejszająca miesięczne zaliczki na podatek wynosząca 300 zł (1/12 z kwoty zmniejszającej podatek 3 600 zł = 300 zł). Podatnik będzie mógł wskazać do trzech płatników, którzy mogą zastosować kwotę zmniejszającą podatek.

Należy wskazać, że zgodnie z przepisami nowelizacji od 1 stycznia 2023 r. wprowadzona zostanie możliwość rozliczania kwoty wolnej w zaliczkach w tytułach, w których dotychczas nie była rozliczana w zaliczkach, np. przy umowach zlecenia.

 

Wniosek do płatnika o niepobieranie zaliczek

Ustawa przewiduje możliwość zwolnienia płatnika z obowiązku poboru zaliczki na podatek – podatnik będzie mógł upoważnić swojego płatnika, poprzez sporządzony na piśmie wniosek, do niepobierania w danym roku podatkowym zaliczek, o których mowa w art. 31, art. 33–35 i art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. Podatnik będzie mógł złożyć taki wniosek jeżeli będzie przewidywał, że uzyskane przez niego dochody podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej nie przekroczą w roku podatkowym kwoty 30 000 zł (kwota wolna od podatku). Podatnik będzie obowiązany niezwłocznie wycofać wniosek, jeżeli stwierdzi, że wysokość tych dochodów przekroczy tę kwotę.

Przywrócenie wspólnego rozliczenia samotnych rodziców

Od 1 stycznia 2022 r. zlikwidowane zostało wspólne rozliczenie rodzica samotnie wychowującego dziecko z tym dzieckiem a w to miejsce została wprowadzona ulga dla samotnych rodziców w wysokości 1500 zł rocznie. Uchwalone przepisy likwidują powyższą ulgę i przywracają wspólne rozliczenie dla samotnych rodziców, co oznacza, że samotnym rodzicom przysługiwać będzie kwota wolna od podatku w wysokości 60 000 zł.

Nowelizacja zmienia ponadto kwoty kryterium dochodowego pełnoletniego uczącego się dziecka, polegającą na jej zwiększeniu oraz rezygnacji z wpisywania stałej kwoty, którą każdorazowo ustawodawca będzie musiał zmieniać. Kwota ta wynosiła dwunastokrotność kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U z 2022 r. poz. 240), w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego.

 

Zmiana katalogu dochodów małoletniego dziecka, które dolicza się do dochodów rodzica

Zgodnie z nowelizacją wszystkie dochody dziecka podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej, w tym renty małoletniego dziecka, skorzystają z kwoty wolnej od podatku w wysokości 30 000 zł.

 

Zmiany w zakresie zwolnień przedmiotowych 

Zgodnie z nowym brzmieniem art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. nastąpi poszerzenie zwolnień przedmiotowych o nowy rodzaj przychodów, tj. o zasiłki macierzyńskie.

 

 

Ustawa z  dnia 12 maja 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (dalej: „ustawa z dnia 12 maja 2022 r.”) wprowadza do ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: „ustawa z dnia 26 lipca 1991 r.”) szereg zmian:

 

 

1.        Zgodnie z nowym art. 27 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. obniżeniu z 17% do 12% ulegnie stawka podatku obowiązująca w pierwszym przedziale skali podatkowej – zgodnie nową, niższa stawka podatkowa dotyczyć będzie każdego podatnika (uzyskującego dochody opodatkowane według skali podatkowej), bez względu na: źródło osiąganych przychodów, wysokość przysługujących kosztów uzyskania przychodu, fakt zatrudnienia u kilku pracodawców, czy też równoczesne pobieranie emerytury. Z nowej, niższej stawki podatku skorzystają również przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą opodatkowaną według skali podatkowej,

 

2.        ustawa z dnia 12 maja 2022 r. wprowadza dla przedsiębiorców nierozliczających podatku według skali podatkowej możliwość odliczania części zapłaconych składek zdrowotnych związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą –Dla przedsiębiorców rozliczających się według jednolitej, 19% stawki podatku, proponuje się obecnie wprowadzenie odliczenia od podstawy obliczenia podatku (dochodu) lub zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów z działalności gospodarczej – zapłaconej przez podatnika składki na ubezpieczenie zdrowotne związanej z działalnością opodatkowaną w tej formie. Wysokość rocznego odliczenia składek będzie limitowana. Limit będzie dotyczył podatnika. Obliczony zostanie na bazie limitu składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, tj. rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ogłoszonej w roku poprzednim. Limit będzie stanowił kwotę stanowiącą 4,9% z 30-krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej. Prawo do odliczenia części zapłaconych składek zdrowotnych przysługiwać będzie również podatnikom, którzy opodatkowują przychody z działalności gospodarczej ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych oraz w formie karty podatkowej;

 

3.        uchylenie art. 26 ust. 4a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. dotyczącego tzw. ulgi dla klasy średniej – proponuje się rezygnację z wprowadzonej tzw. ulgi dla klasy średniej. Jednakże w przypadku podatników, dla których uchylenie tzw. ulgi nie byłoby korzystnym rozwiązaniem, przewidziano uprawnienie do pomniejszenia zobowiązania podatkowego o wysokość ubytku, spowodowanego zmianą systemu. Podatnicy, którzy stracą na likwidacji tej ulgi (mimo obniżenia stawki podatku) otrzymają zwrot różnicy, czyli kwotę zmniejszającą zobowiązanie, aby nowe rozwiązanie nie spowodowało pogorszenia ich sytuacji prawnopodatkowej;

 

4.        zmiany w art. 26hb ustawy z dnia 26 lipca 1991r. czyli tzw. ulgi na zabytki –  ustawą z dnia 12 maja 1991 r. ulga na zabytki zostanie usunięta z ustawy z dnia 26 lipca 1991 r.. Na zasadzie praw nabytych możliwe będzie uwzględnienie wydatków poniesionych do 30 czerwca 2022 r.

 

5.        kolejne zmiany w art. 27 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. dotyczące  zasad stosowania kwoty wolnej od podatku – obniżenie stawki podatkowej do 12% oznacza niższe zobowiązanie podatkowe dla każdego z podatników opodatkowujących dochody według skali podatkowej. Po wejściu w życie zmiany podatek od dochodów w wysokości 120 000 zł (tj. na poziomie granicy przedziału skali podatkowej) wyniesie 10 800 zł, zamiast dotychczasowej kwoty 15 300 zł. Stąd podatnicy uzyskujący dochody co najmniej na tym poziomie, na nowej konstrukcji skali podatkowej z obniżoną stawką, zyskają w skali roku 4 800 zł. Niższy podatek będzie pobierany zaraz po wejściu w życie ustawy nowelizującej, już na etapie poboru zaliczek na podatek przy zastosowaniu 12% stawki. Natomiast ostateczny zysk na skutek tej zmiany będzie odczuwalny przy rozliczeniu podatku dochodowego już za rok bieżący. Utrzymanie kwoty wolnej na poziomie 30 000 zł oznacza nową kwotę zmniejszającą podatek, skoro obniżeniu ulega najniższa stawka podatkowa do 12%. Nowa kwota zmniejszająca podatek (przekładająca się na kwotę wolną od podatku w wysokości 30 000 zł) wynosi 3 600 zł (30 000z ł x 12% = 3 600 zł). Konsekwencją innej kwoty zmniejszającej podatek wynoszącej 3 600 zł jest też odpowiadająca jej kwota zmniejszająca miesięczne zaliczki na podatek wynosząca 300 zł (1/12 z kwoty zmniejszającej podatek 3 600 zł = 300 zł). Podatnik będzie mógł wskazać do trzech płatników, którzy mogą zastosować kwotę zmniejszającą podatek;

 

6.        zwolnienie płatnika z obowiązku poboru zaliczki na podatek –ustawa z dnia 12 maja 2022 r. zawiera regulacje, na mocy których podatnik będzie mógł upoważnić swojego płatnika, poprzez sporządzony na piśmie wniosek, do niepobierania w danym roku podatkowym zaliczek, o których mowa w art. 31, art. 33–35 i art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. Podatnik będzie mógł złożyć taki wniosek jeżeli będzie przewidywał, że uzyskane przez niego dochody podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej nie przekroczą w roku podatkowym kwoty 30 000 zł (kwota wolna od podatku). Podatnik będzie obowiązany niezwłocznie wycofać wniosek, jeżeli stwierdzi, że wysokość tych dochodów przekroczy tę kwotę;

 

7.        zmianę wysokości kryterium dochodowego pełnoletniego uczącego się dziecka, od którego zależy prawo rodzica lub opiekuna prawnego do preferencji podatkowych – ustawa z dnia 12 maja 2022 r.  zmienia kwoty kryterium dochodowego pełnoletniego uczącego się dziecka, polegającą na jej zwiększeniu oraz rezygnacji z wpisywania stałej kwoty, którą każdorazowo ustawodawca będzie musiał zmieniać. Kwota ta wynosiła dwunastokrotność kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U z 2022 r. poz. 240), w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego,

 

8.        zmianę art. 7 ustawy z dnia 26 lipca 19991 r., dotyczącego katalogu dochodów małoletniego dziecka, które dolicza się do dochodów rodzica – zgodnie ze zmianą wszystkie dochody dziecka podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej, w tym renty małoletniego dziecka, skorzystają z kwoty wolnej od podatku w wysokości 30 000 zł,

 

9.        zmiany w zakresie zwolnień przedmiotowych – zgodnie z nowym brzmieniem art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. nastąpi poszerzenie zwolnień przedmiotowych o nowy rodzaj przychodów, tj. o zasiłki macierzyńskie,

10.  wprowadzenie nowego art. 31b do ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. –  zgodnie z tym przepisem w przypadkach, o których mowa w art. 32, art. 34 ust. 3, art. 35 ust. 1 pkt 1–4 i 7–9 oraz art. 41 ust. 1, płatnik pomniejsza zaliczki o kwotę  stanowiącą nie więcej niż 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, jeżeli podatnik złoży temu płatnikowi oświadczenie o stosowaniu pomniejszenia. 2. Oświadczenie o stosowaniu pomniejszenia podatnik może złożyć nie więcej niż trzem płatnikom. 3. W oświadczeniu o stosowaniu pomniejszenia podatnik wskazuje, że płatnik jest uprawniony do pomniejszenia zaliczki o kwotę stanowiącą: 1) 1/12 kwoty zmniejszającej podatek albo 2) 1/24 kwoty zmniejszającej podatek, albo 3) 1/36 kwoty zmniejszającej podatek. Wskazany przepis daje alternatywę dla podatnika, który będzie mógł dzielić 1/12 kwoty zmniejszającej podatek na maksymalnie trzy kwoty oraz upoważniać z tego tytułu do jej stosowania do trzech płatników,

11.  możliwości rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko – zgodnie z nowym art. 6 ust. 4c-d ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. od dochodów jednego rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci: 1) małoletnie, 2) pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną, 3) pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie – podatek może być określony zgodnie z ust. 4d na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym. Jak wskazuje ust. 4d podatek, o którym mowa w ust. 4c, jest określany: 1) w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci – w przypadku gdy przynajmniej jedno z dzieci, o których mowa w ust. 4c pkt 1–3, ma orzeczoną niepełnosprawność na podstawie odrębnych przepisów, 2) jako iloczyn 1,5 oraz wysokości podatku obliczonego od dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci podzielonych przez 1,5 – w przypadku dzieci, o których mowa w ust. 4c pkt 1 i 3, innych niż określone w pkt 1 – z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w niniejszej ustawie.

 

 

Tekst ustawy uwzgledniający omówione wyżej zmiany jest obecnie przedmiotem prac legislacyjnych w Senacie. 

1. W dniu 23 marca 2022 roku Ministerstwo Finansów przedstawiło projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie wzorów dokumentów związanych z rejestracją w zakresie podatku od towarów i usług (zwany dalej „Projektem”). Projekt od 1 lipca 2022 r. będzie określał nowy wzór zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie podatku od towarów i usług (VAT-R). Nowy formularz VAT-R(16), będzie uwzględniał nowy rodzaj podatnika wprowadzonego przez ustawę z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw^[1], tj. grupy VAT.

2.  Art. 96 ust. 3b ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług nakłada na przedstawiciela grupy VAT obowiązek złożenia zgłoszenia rejestracyjnego, wraz z umową o utworzeniu grupy VAT w celu umożliwienia jej rejestracji jako podatnika VAT. W związku ze zmianami wprowadzanymi ustawą z dnia 29 października 2021 r. Projekt aktualizuje wzór zgłoszenia VAT-R(15) poprzez dodanie pola 11 umożliwiającego wskazanie w formularzu, że dany podatnik jest grupą VAT. Art. 43 ust. 22-24 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. umożliwia podatnikom zrezygnowanie ze zwolnienia (wybór opodatkowania) usług finansowych wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12, 38-41 tej ustawy z dnia 11 marca 2004 r. Warunkiem stosowania opodatkowania usług finansowych jest pisemne zawiadomienie naczelnika urzędu skarbowego o wyborze opodatkowania tych usług.

3. Projekt wprowadza również możliwość wyboru tej opcji poprzez aktualizację zgłoszenia rejestracyjnego. Powyższe spowoduje, iż wyboru będzie można dokonać również w sposób elektroniczny poprzez zaznaczenie odpowiednich pól w formularzu VAT-R. W związku z powyższym zaktualizowany zostanie wzór zgłoszenia VAT-R(15) poprzez dodanie pól 41-45 umożliwiających wskazanie w formularzu opcji wyboru opodatkowania oraz okresu (miesiąc bądź kwartał), od którego wybiera się stosowanie tej opcji. Analogiczna możliwość została przewidziana dla sytuacji powrotu do stosowania zwolnienia z VAT tych usług (art. 43 ust. 23 i 24 ustawy o z dnia 11 marca 2004 r.).

4. Niezależnie od powyższego, w celu ułatwienia realizacji swoich obowiązków przez osoby nieposługujące się językiem polskim, zmianą objęty został również język wzoru zgłoszenia VAT-R. W nowym wzorze formularz będzie zawierał tłumaczenie na język angielski. Rozwiązanie to będzie stanowiło znaczące ułatwienie zwłaszcza dla podmiotów zagranicznych rejestrujących się w Polsce jako podatnicy VAT. Z uwagi na powyższe, ustawodawca dostosował wzoru zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie podatku od towarów i usług (VAT-R(15)) również do tej zmiany.

5. Ponadto w Projekcie umieszczono przepis umożliwiający stosowanie nie dłużej niż do dnia 31 lipca 2022 r. wzoru zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie podatku od towarów i usług w obecnym brzmieniu. Przepis ten ma na celu pozwolenie na wykorzystanie wydrukowanych formularzy przez podatników składających papierowo zgłoszenie oraz umożliwi dostosowanie systemów informatycznych do obsługi nowego wzoru zgłoszenia.

 

1. W dniu 23 marca 2022 roku Ministerstwo Finansów przedstawiło projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie wzorów dokumentów związanych z rejestracją w zakresie podatku od towarów i usług (zwany dalej „Projektem”). Projekt od 1 lipca 2022 r. będzie określał nowy wzór zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie podatku od towarów i usług (VAT-R). Nowy formularz VAT-R(16), będzie uwzględniał nowy rodzaj podatnika wprowadzonego przez ustawę z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw^[1], tj. grupy VAT.

2.  Art. 96 ust. 3b ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług nakłada na przedstawiciela grupy VAT obowiązek złożenia zgłoszenia rejestracyjnego, wraz z umową o utworzeniu grupy VAT w celu umożliwienia jej rejestracji jako podatnika VAT. W związku ze zmianami wprowadzanymi ustawą z dnia 29 października 2021 r. Projekt aktualizuje wzór zgłoszenia VAT-R(15) poprzez dodanie pola 11 umożliwiającego wskazanie w formularzu, że dany podatnik jest grupą VAT. Art. 43 ust. 22-24 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. umożliwia podatnikom zrezygnowanie ze zwolnienia (wybór opodatkowania) usług finansowych wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12, 38-41 tej ustawy z dnia 11 marca 2004 r. Warunkiem stosowania opodatkowania usług finansowych jest pisemne zawiadomienie naczelnika urzędu skarbowego o wyborze opodatkowania tych usług.

3. Projekt wprowadza również możliwość wyboru tej opcji poprzez aktualizację zgłoszenia rejestracyjnego. Powyższe spowoduje, iż wyboru będzie można dokonać również w sposób elektroniczny poprzez zaznaczenie odpowiednich pól w formularzu VAT-R. W związku z powyższym zaktualizowany zostanie wzór zgłoszenia VAT-R(15) poprzez dodanie pól 41-45 umożliwiających wskazanie w formularzu opcji wyboru opodatkowania oraz okresu (miesiąc bądź kwartał), od którego wybiera się stosowanie tej opcji. Analogiczna możliwość została przewidziana dla sytuacji powrotu do stosowania zwolnienia z VAT tych usług (art. 43 ust. 23 i 24 ustawy o z dnia 11 marca 2004 r.).

4. Niezależnie od powyższego, w celu ułatwienia realizacji swoich obowiązków przez osoby nieposługujące się językiem polskim, zmianą objęty został również język wzoru zgłoszenia VAT-R. W nowym wzorze formularz będzie zawierał tłumaczenie na język angielski. Rozwiązanie to będzie stanowiło znaczące ułatwienie zwłaszcza dla podmiotów zagranicznych rejestrujących się w Polsce jako podatnicy VAT. Z uwagi na powyższe, ustawodawca dostosował wzoru zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie podatku od towarów i usług (VAT-R(15)) również do tej zmiany.

5. Ponadto w Projekcie umieszczono przepis umożliwiający stosowanie nie dłużej niż do dnia 31 lipca 2022 r. wzoru zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie podatku od towarów i usług w obecnym brzmieniu. Przepis ten ma na celu pozwolenie na wykorzystanie wydrukowanych formularzy przez podatników składających papierowo zgłoszenie oraz umożliwi dostosowanie systemów informatycznych do obsługi nowego wzoru zgłoszenia.

 

1. W dniu 23 marca 2022 roku Ministerstwo Finansów przedstawiło projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie wzorów dokumentów związanych z rejestracją w zakresie podatku od towarów i usług (zwany dalej „Projektem”). Projekt od 1 lipca 2022 r. będzie określał nowy wzór zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie podatku od towarów i usług (VAT-R). Nowy formularz VAT-R(16), będzie uwzględniał nowy rodzaj podatnika wprowadzonego przez ustawę z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw^[1], tj. grupy VAT.

2.  Art. 96 ust. 3b ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług nakłada na przedstawiciela grupy VAT obowiązek złożenia zgłoszenia rejestracyjnego, wraz z umową o utworzeniu grupy VAT w celu umożliwienia jej rejestracji jako podatnika VAT. W związku ze zmianami wprowadzanymi ustawą z dnia 29 października 2021 r. Projekt aktualizuje wzór zgłoszenia VAT-R(15) poprzez dodanie pola 11 umożliwiającego wskazanie w formularzu, że dany podatnik jest grupą VAT. Art. 43 ust. 22-24 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. umożliwia podatnikom zrezygnowanie ze zwolnienia (wybór opodatkowania) usług finansowych wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12, 38-41 tej ustawy z dnia 11 marca 2004 r. Warunkiem stosowania opodatkowania usług finansowych jest pisemne zawiadomienie naczelnika urzędu skarbowego o wyborze opodatkowania tych usług.

3. Projekt wprowadza również możliwość wyboru tej opcji poprzez aktualizację zgłoszenia rejestracyjnego. Powyższe spowoduje, iż wyboru będzie można dokonać również w sposób elektroniczny poprzez zaznaczenie odpowiednich pól w formularzu VAT-R. W związku z powyższym zaktualizowany zostanie wzór zgłoszenia VAT-R(15) poprzez dodanie pól 41-45 umożliwiających wskazanie w formularzu opcji wyboru opodatkowania oraz okresu (miesiąc bądź kwartał), od którego wybiera się stosowanie tej opcji. Analogiczna możliwość została przewidziana dla sytuacji powrotu do stosowania zwolnienia z VAT tych usług (art. 43 ust. 23 i 24 ustawy o z dnia 11 marca 2004 r.).

4. Niezależnie od powyższego, w celu ułatwienia realizacji swoich obowiązków przez osoby nieposługujące się językiem polskim, zmianą objęty został również język wzoru zgłoszenia VAT-R. W nowym wzorze formularz będzie zawierał tłumaczenie na język angielski. Rozwiązanie to będzie stanowiło znaczące ułatwienie zwłaszcza dla podmiotów zagranicznych rejestrujących się w Polsce jako podatnicy VAT. Z uwagi na powyższe, ustawodawca dostosował wzoru zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie podatku od towarów i usług (VAT-R(15)) również do tej zmiany.

5. Ponadto w Projekcie umieszczono przepis umożliwiający stosowanie nie dłużej niż do dnia 31 lipca 2022 r. wzoru zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie podatku od towarów i usług w obecnym brzmieniu. Przepis ten ma na celu pozwolenie na wykorzystanie wydrukowanych formularzy przez podatników składających papierowo zgłoszenie oraz umożliwi dostosowanie systemów informatycznych do obsługi nowego wzoru zgłoszenia.

 

W dniu 28 kwietnia 2022 r. TSUE wyrokiem C-612/20 rozpoznał pytanie prejudycjalne w przedmiocie odmówienia przez organy podatkowe zwolnienia z podatku od wartości dodanej (VAT) świadczonych przez rumuńską spółkę usług kształcenia uzupełniających program nauczania szkolnego. Sprawa została skierowana przez krajowy sąd rumuński do TSUE, ponieważ krajowy sąd miał wątpliwości co do tego, czy rumuńska spółka spełnia kryteria uprawniające do zwolnienia w podatku VAT, ponieważ nie jest pewne, czy może być ona postrzegana jako „instytucja, której cele uznane są za podobne” do celów podmiotów prawa publicznego, w rozumieniu tego przepisu, z uwagi na to, że posiada ona jedynie zezwolenie niezbędne do prowadzenia działalności edukacyjnej oznaczonej kodem CAEN 8559, którego to zezwolenia nie uznaje się w prawie krajowym za wystarczające do tego, by dany podmiot kwalifikował się do zwolnienia z VAT. W stanie faktycznym sprawy rumuńska spółka świadczyła usługi w zakresie kształcenia, polegające na organizacji zajęć uzupełniających program nauczania szkolnego, takich jak wsparcie w odrabianiu zadań, programy edukacyjne, kursy języków obcych, zajęcia artystyczne, zajęcia sportowe, a także transport szkolny dla uczniów oraz dostarczanie posiłków po zajęciach szkolnych.

W ocenie TSUE z brzmienia art. 132 ust. 1 lit. i) dyrektywy 2006/112[1] wynika, że zwolnienie, o którym mowa w tym przepisie, jest uzależnione zasadniczo od dwóch kumulatywnych przesłanek, a mianowicie, po pierwsze, przesłanki dotyczącej charakteru świadczonych usług – czy to usług kształcenia dzieci lub młodzieży, kształcenia powszechnego lub wyższego, kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania, czy usług „ściśle związanych” z owymi usługami – oraz, po drugie, przesłanki dotyczącej usługodawcy, która wymaga, by wspomniane usługi były świadczone „przez […] podmioty prawa publicznego lub inne instytucje […], których cele uznane są za podobne przez dane państwo członkowskie” (zob. podobnie wyroki: z dnia 28 listopada 2013 r., MDDP, C‑319/12, EU:C:2013:778, pkt 35; a także z dnia 4 maja 2017 r., Brockenhurst College, C‑699/15, EU:C:2017:344, pkt 26). Z kolei, w zakresie drugiej przesłanki, jeżeli dany podmiot nie jest podmiotem prawa publicznego w rozumieniu art. 132 ust. 1 lit. i) dyrektywy 2006/112 to świadczone przez niego usługi mogą być zwolnione z VAT na podstawie tego przepisu tylko wówczas, gdy wchodzi on w zakres pojęcia „innych instytucji […], których cele uznane są za podobne przez dane państwo członkowskie”, o którym mowa w drugim pytaniu prejudycjalnym. TSUE nie określa warunków ani też sposobów uznania tych podobnych celów, zasadniczo to do prawa krajowego każdego z państw członkowskich należy ustalenie zasad, według których możliwa będzie taka kwalifikacja owych podmiotów. Państwa członkowskie dysponują w tym zakresie swobodą uznania. Ponadto do sądów krajowych należy zbadanie, czy nakładając takie warunki, państwa członkowskie nie przekroczyły granic swobodnego uznania oraz przestrzegały zasad prawa Unii, a w szczególności zasady równego traktowania, która w dziedzinie VAT jest wyrażona zasadą neutralności podatkowej.

W świetle powyższego TSUE uznało, iż podmiotu takiego jak spółka rumuńska nie można uważać za instytucję, której cele uznane są za podobne do celów podmiotu edukacyjnego prawa publicznego, w rozumieniu art. 132 ust. 1 lit. i) dyrektywy 2006/112, ponieważ nie spełnia on warunków ustanowionych w tym celu przez organy krajowe, przy czym na kwalifikację tę nie ma wpływu okoliczność prowadzenia przez ów podmiot leżącej w interesie publicznym działalności w zakresie kształcenia takiej jak „Szkoła po szkole” czy uzyskanie przez niego zezwolenia krajowego biura rejestru handlowego, w momencie jego zarejestrowania w tym rejestrze, w postaci przypisania kodu CAEN 8559 – „Inne formy kształcenia”. Zezwolenie służy jedynie uznaniu, do celów rejestracji w krajowym rejestrze handlowym, że działalność spółki jest objęta kodem CAEN 8559 – „Inne formy kształcenia”, a zatem dotyczy ono jedynie zgodnego z prawem komercyjnego celu prowadzonej przez tę spółkę działalności, w związku z czym, jak stwierdziły rząd rumuński i Komisja Europejska, takie zezwolenie nie może być równoznaczne z uznaniem danej spółki za instytucję, której cele są podobne do celów podmiotu edukacyjnego prawa publicznego.

Reasumując, art. 132 ust. 1 lit. i) dyrektywy 2006/112 należy interpretować w ten sposób, że pojęcie „instytucji, której cele uznane są za podobne” do celów podmiotu edukacyjnego prawa publicznego, w rozumieniu tego przepisu, nie obejmuje podmiotu prywatnego, który prowadzi leżącą w interesie publicznym działalność w zakresie kształcenia polegającą w szczególności na organizacji zajęć uzupełniających program nauczania szkolnego, takich jak wsparcie w odrabianiu zadań, programy edukacyjne czy kursy języków obcych, i który uzyskał zezwolenie krajowego biura rejestru handlowego w postaci przypisania kodu CAEN 8559 – „Inne formy kształcenia” w rozumieniu klasyfikacji krajowej działalności gospodarczej, jeżeli przedsiębiorstwo to nie spełnia w każdym wypadku przewidzianych w prawie krajowym warunków, od których uzależniona jest możliwość uzyskania owego uznania.