Nadpłata VAT przy sprzedaży konsumenckiej

W dniu 21 marca 2024 r. TSUE wydał wyrok w sprawie C-606/22 (Dyrektor Izby Administracji Skarbowej przeciwko B. Sp. z o.o., Anciennement B. Sp.j.), z którego wynika, że podatnik może złożyć wniosek o zwrot nadpłaconego VAT, w sytuacji gdy dostawy towarów i świadczenia usług nastąpiły przy zastosowaniu zawyżonej stawki VAT, ze względu na to, że z tytułu tych transakcji nie zostały wystawione faktury, lecz wydane paragony z kasy rejestrującej.

Postępowanie prowadzone przed Naczelny Sąd Administracyjny, będące przedmiotem niniejszego orzeczenia, dotyczyło polskiej spółki, która prowadziła działalność obejmującą świadczenie usług związanych z rekreacją i poprawą kondycji fizycznej w postaci sprzedaży karnetów umożliwiających wstęp na teren klubu sportowego i swobodne korzystanie ze znajdującej się w nim infrastruktury. Spółka zgodnie z interpretacja organów podatkowych – sprzedawała karnety ze stawką 23% VAT. W dniu 8 grudnia 2014 r. Minister Finansów wydał interpretację ogólną nr PT1/033/32/354/LJU/14, zgodnie z którą właściwa stała się stawka 8%

Spółka złożyła zatem korekty deklaracji VAT i wystąpiła z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty. Organ podatkowy odmówił stwierdzenia nadpłaty VAT na korzyść Spółki, stwierdziwszy, że „(…) dopóki dokument potwierdzający prowadzenie działalności podlegającej opodatkowaniu nie został skorygowany zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług, podatnik nie miał prawa dokonać korekty swoich ewidencji ani deklaracji”.

W toku prowadzonego postępowania sprawa dotarła do NSA, który postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z pytaniem prejudycjalnym: „Czy art. 1 ust. 2 i art. 73 [dyrektywy 2006/112] oraz zasady neutralności, proporcjonalności oraz równego traktowania należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie praktyce krajowych organów podatkowych w zakresie, w jakim nie dopuszcza ona – z powołaniem się na brak krajowej podstawy prawnej i bezpodstawne wzbogacenie – korekty wartości podstawy opodatkowania i podatku należnego, jeżeli sprzedaż towarów i usług konsumentom z zawyżoną stawką VAT zarejestrowana została za pomocą kasy rejestrującej i potwierdzona paragonami fiskalnymi, a nie fakturami VAT, przy niezmienionej w wyniku tej korekty cenie (wartość brutto sprzedaży)?.”

W wyroku TSUE wskazał, że  „(…)  w świetle zasad neutralności podatkowej, skuteczności i równego traktowania w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie praktyce organu podatkowego państwa członkowskiego, zgodnie z którą korekta należnego podatku od wartości dodanej (VAT) poprzez złożenie deklaracji podatkowej jest zakazana, w sytuacji gdy dostawy towarów i świadczenia usług nastąpiły przy zastosowaniu zawyżonej stawki VAT, ze względu na to, że z tytułu tych transakcji nie zostały wystawione faktury, lecz wydane paragony z kasy rejestrującej. Nawet w takich okolicznościach podatnik, który błędnie zastosował zawyżoną stawkę VAT, ma prawo złożyć wniosek o zwrot do organu podatkowego danego państwa członkowskiego, a organ ten może podnieść zarzut bezpodstawnego wzbogacenia tego podatnika wyłącznie wtedy, gdy wykaże, po dokonaniu analizy ekonomicznej, która uwzględnia wszystkie istotne okoliczności, że ciężar finansowy podatku nienależnie pobranego spoczywający na tym podatniku został w całości zneutralizowany”.

 

Biorąc pod uwagę treść przedmiotowego wyroku podatnicy maja prawo do korygowania deklaracji VAT i występowania z wnioskami o zwrot nadpłaty tego podatku,  w sytuacji gdy dokonywali sprzedaży towarów lub usług z błędną – zawyżoną – stawką VAT  na rzecz konsumentów (sprzedaż udokumentowana paragonami). Niestety TSUE nie zdefiniował co należy rozumieć pod pojęciem „bezpodstawnego wzbogacenia się”. Organ podatkowy powinien na podstawie wszystkich istotnych okoliczności ocenić, czy nadpłacony podatek nie został w całości zneutralizowany. Może on odmówić zwrotu, po dokonaniu analizy ekonomicznej,  podnosząc zarzut bezpodstawnego wzbogacenia się podatnika. 

 

Więcej informacji udzielą doradcy i konsultanci podatkowi Instytutu Studiów Podatkowych: