Stosowanie ulgi na złe długi w podatkach dochodowych w dobie pandemii

Ulga na złe długi polega na możliwości korekty podatku należnego (lub naliczonego w przypadku wierzyciela) w podatku od towarów i usług oraz przychodu w podatku dochodowym w przypadku braku zapłaty za fakturę. W zakresie podatków dochodowych przepisy dotyczące omawianej ulgi w obecnym kształcie (upodabniającym je do regulacji podatku od towarów i usług) funkcjonują począwszy od 2020 r. W związku z sytuacją wywołaną pandemią na gruncie podatków dochodowych doczekały się one kolejnych, czasowych zmian (ustawy antykryzysowe nie złagodziły zasad rozliczania ulgi w podatku od towarów i usług). Przynajmniej do końca 2021 r. zarówno wierzyciele, jak i dłużnicy mają możliwość zastosowania określonych preferencji w zakresie ulgi na złe długi. 

 

Wierzyciel 

Zgodnie z art. 26i ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej jako: ?ustawa z dnia 26 lipca 1991 r.) oraz art. 18f ust 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej jako: ?ustawa z dnia 15 lutego 1992 r.?) wierzyciel, który nie otrzymał należności lub jej części w okresie 90 dni od dnia upływu terminu płatności określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie, ma prawo: 

1) zmniejszyć podstawę obliczenia podatku o wartość tej należności lub jej części; albo 

2) zwiększyć poniesioną stratę. 

 

Zmniejszenia podstawy obliczenia podatku albo zwiększenia straty dokonuje się w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu płatności. Konsekwencją uregulowania lub zbycia wierzytelności bądź uregulowania zobowiązania jest obowiązek zwiększenia podstawy opodatkowania przez wierzyciela oraz zapłacenie przez niego podatku w rozliczeniu za okres, w którym należność została uregulowana (zbyta). 

W okresie do końca roku kalendarzowego, w którym odwołano stan epidemii z powodu COVID-19 (przynajmniej do końca 2021 r.), zgodnie z art. 52w ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. oraz art. 38o ustawy z dnia 15 lutego 1992 r., skróceniu uległ termin uprawniający do skorzystania z możliwości pomniejszenia dochodu stanowiącego podstawę obliczenia zaliczki na podatek do 30 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze lub w umowie pod warunkiem, że wierzytelność ta nie została uregulowana lub zbyta do dnia terminu płatności zaliczki. Zmniejszony przychód będzie można uwzględnić przy kalkulacji zaliczki na podatek dochodowy za miesiąc, w którym upłynęło niniejsze 30 dni od terminu płatności. 

 

Dłużnik 

Zgodnie z art. 26i ust. 1 pkt 2 i ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. oraz art. 18f ust. 1 pkt 2 i ust. 2 pkt 2 dnia 15 lutego 1992 r. wierzyciel, który nie otrzymał należności lub jej części w okresie 90 dni od dnia upływu terminu płatności określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie, ma obowiązek: 

1) zwiększyć podstawę obliczenia podatku o wartość tej należności lub jej części; albo 

2) zmniejszyć poniesioną stratę. 

 

Zwiększenia podstawy obliczenia podatku albo zwiększenia straty dokonuje się w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu płatności. Konsekwencją uregulowania lub zbycia wierzytelności bądź uregulowania zobowiązania jest prawo do zmniejszenia podstawy opodatkowania przez dłużnika oraz obniżenie przez niego podatku w rozliczeniu za okres, w którym należność została uregulowana (zbyta). 

Z kolei w okresie do końca roku kalendarzowego, w którym odwołano stan epidemii z powodu COVID-19 (przynajmniej do końca 2021 r.), zgodnie z art. 52q ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. oraz art. 38i ustawy z dnia 15 lutego 1992 r., dłużnicy nie muszą po 90 dniach zwiększać swojego dochodu podatkowego o kwotę niezapłaconą wierzycielowi w roku podatkowym, w którym obowiązywał stan epidemii z powodu COVID-19, jeżeli: 

1) w danym roku podatkowym obowiązywał stan epidemii ogłoszony z powodu COVID- 

19, 

2) uzyskane przez podatnika odpowiednio w danym okresie rozliczeniowym lub roku podatkowym przychody z działalności gospodarczej, są niższe o co najmniej 50% w stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku podatkowego, a w przypadku podatnika, który rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej w roku poprzedzającym rok podatkowy ? w stosunku do uzyskanych w tym roku średnich przychodów, 

3) podatnik poniósł odpowiednio w danym okresie rozliczeniowym lub roku podatkowym negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19. Spełnienie powyższych warunków (w zakresie 50% spadku przychodów oraz poniesienia negatywnych konsekwencji ekonomicznych) należy analizować tożsamo, jak w przypadku innych preferencji wprowadzonych przez ustawy antykryzysowe.