Czy w przypadku otrzymania przed dostawą towarów lub wykonaniem usługi 100% zaliczki i wystawienia faktury zaliczkowej podatnik ma obowiązek wystawić fakturę „końcową” po dokonaniu dostawy towarów lub wykonaniu usługi?
Kwestia ta została poruszona w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 28 października 2020 r. (0114-KDIP1-3.4012.476.2020.3.PRM), w której stwierdzono: ?Jeżeli faktura (?) nie obejmuje całej zapłaty, w fakturze wystawianej po wydaniu towaru lub wykonaniu usługi sumę wartości towarów lub usług pomniejsza się o wartość otrzymanych części zapłaty, a kwotę podatku pomniejsza się o sumę kwot podatku wykazanego w fakturach dokumentujących otrzymanie części zapłaty. Faktura, o której mowa w zdaniu pierwszym, powinna również zawierać numery faktur wystawionych przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi (art. 106f ust. 3 ustawy).
Z kolei, w przypadku gdy wystawiono więcej niż jedną fakturę dokumentującą otrzymanie części zapłaty, a faktury te obejmują łącznie całą zapłatę, ostatnia z tych faktur powinna zawierać również numery poprzednich faktur (art. 106f ust. 4 ustawy).
Zatem z ww. przytoczonych przepisów wynika, że obowiązek wystawiania tzw. faktur końcowych istnieje w przypadkach, gdy faktura lub faktury zaliczkowe nie obejmują całej zapłaty. W przypadku zaś, gdy wystawiono więcej niż jedną fakturę dokumentującą otrzymanie części zapłaty, a faktury te obejmują łącznie całą zapłatę, ostatnia z tych faktur powinna zawierać również numery poprzednich faktur, a więc dane wymagane dla tzw. faktur końcowych, o których mowa w art. 106f ust. 3 ustawy. A zatem w takich przypadkach ostatnia z faktur zaliczkowych pełni funkcję faktury końcowej.
(?) Dla Wnioskodawcy otrzymana w danym miesiącu „z góry” zapłata całości (bądź części) wynagrodzenia dokonanego na podstawie wystawionej faktury Pro Forma skutkuje (i w przyszłości będzie skutkowało) wystawieniem przez Spółkę faktury zaliczkowej.
Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą obowiązku wystawienia faktury „końcowej” na podstawie art. 106f ust. 3 ustawy, do faktur, o których mowa w art. 106f ust. 1 ustawy, dokumentujących otrzymanie wynagrodzenia „z góry” za dany miesięczny okres.
Na wstępie tut. Organ pragnie zauważyć, że faktura Pro Forma nie jest dokumentem księgowym. Jest to dokument wystawiany w obrocie gospodarczym i jego celem może być np. potwierdzenie złożenia oferty czy przyjęcia zamówienia do realizacji. Wyraźne oznaczenie tego dokumentu wyrazami pro forma powoduje, że nie można przypisać mu waloru faktury w rozumieniu przepisów o VAT. Przepisy dotyczące podatku od towarów i usług nie przewidują bowiem, w celu dokumentowania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem, wystawiania dokumentów określanych mianem faktur pro forma.
Jak wynika z art. 106b ust. 1 i ust. 4 ustawy, faktura ma stwierdzać dokonanie sprzedaży czy też otrzymanie przez Wnioskodawcę całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności.
(?) Wnioskodawca co do zasady nie powinien wystawić faktury końcowej w przypadku otrzymania i udokumentowania otrzymanych wcześniej zaliczek obejmujących całą zapłatę za usługę. Jednocześnie należy zaznaczyć, że obowiązujące przepisy prawa podatkowego nie zabraniają wystawiania faktur końcowych, które będą dodatkowym dowodem potwierdzającym wyświadczenie usługi i z których wynikać będzie, że należność w całości została uregulowana. Jeżeli zatem w przypadku, gdy Wnioskodawca wystawi fakturę końcową, gdy uprzednio do tej samej transakcji wystawił faktury zaliczkowe obejmujące 100% należnego wynagrodzenia na poczet świadczonych usług, to w takiej fakturze końcowej powinien zostać „wyzerowany podatek”?.
Reasumując należy stwierdzić, że podatnik, który 100% zaliczkę udokumentował fakturą zaliczkową po dokonaniu dostawy towarów lub wykonaniu usługi nie ma obowiązku wystawienia faktury „końcowej”, lecz może to zrobić.

Maciej Jendraszczyk
Doradca podatkowy nr 12 238
Wicedyrektor Oddziału Wielkopolskiego ds. Doradztwa Podatkowego i Audytu Podatkowego
maciej.jendraszczyk@isp-modzelewski.pl
tel. 61 848 33 48