Brak powstania obowiązku podatkowego względem energii elektrycznej wytwarzanej wskutek rekuperacji

Produkcją wyrobów energetycznych w rozumieniu ustawy o podatku akcyzowym jest wytwarzanie lub przetwarzanie wyrobów energetycznych, w tym również mieszanie lub przeklasyfikowanie komponentów paliwowych, rozlew gazu skroplonego do butli gazowych, a także barwienie i znakowanie wyrobów energetycznych. Artykuł 163d tej ustawy:

1. W okresie od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 maja 2022 r. zwalnia się od akcyzy sprzedaż energii elektrycznej nabywcy końcowemu będącemu odbiorcą energii elektrycznej w gospodarstwie domowym w rozumieniu art. 3 pkt 13b ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne.
2. Na potrzeby stosowania zwolnienia, o którym mowa w ust. 1, za gospodarstwo domowe nie uznaje się nieruchomości w całości wykorzystywanej na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej.

W myśl art. 5h ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2021 r. poz. 716, z późn. zm.):

1. Rozliczanie dostarczanej energii elektrycznej, w przypadku jej zwrotu do sieci dystrybucyjnej albo sieci trakcyjnej przyłączonej do sieci dystrybucyjnej w następstwie hamowania pojazdu kolejowego, tramwaju oraz trolejbusa, następuje na podstawie różnicy ilości energii elektrycznej pobranej i zwróconej przez danego odbiorcę, ustalanej w oparciu o rzeczywiste wskazania urządzeń pomiarowo-rozliczeniowych.
2. Rozliczanie strat energii elektrycznej powstałych w sieci dystrybucyjnej oraz w sieci trakcyjnej przyłączonej do sieci dystrybucyjnej podczas dostarczania lub zwrotu tej energii następuje na podstawie umowy.

energia elektryczna nie jest wyrobem energetycznym, co wynika z treści art. 2 ust. 1 pkt 1 i art. 86 ustawy.

Co więcej, produkcja energii elektrycznej nie jest czynnością, która podlega opodatkowaniu akcyzą. Przedmiot opodatkowania akcyzą w przypadku energii elektrycznej został uregulowany w sposób szczególny poprzez wprowadzenie definicji nabywcy końcowego – podmiotu nabywającego energię elektryczną, nieposiadającego koncesji na wytwarzanie, magazynowanie, przesyłanie, dystrybucję lub obrót energią elektryczną w rozumieniu przepisów ustawy – Prawo energetyczne.

Zatem zgodnie z powyższą definicją wprowadzono zasadę opodatkowania akcyzą ostatniego etapu obrotu, czyli etapu wydania energii elektrycznej do konsumpcji nabywcy końcowemu przez podmiot posiadający koncesję (z zastrzeżeniem art. 163d ustawy, który w sprawie nie ma zastosowania). Tym samym opodatkowaniu akcyzą nie podlega energia elektryczna, która jest przedmiotem obrotu pomiędzy podmiotami posiadającymi koncesję, jak i nie stanowi przedmiotu opodatkowania wydanie energii elektrycznej podmiotowi posiadającemu koncesję przez nabywcę końcowego, którą tą energię wytworzył.

Co do zasady rekuperacja energii elektrycznej (hamowanie rekuperacyjne) jest procesem polegającym na odzyskiwaniu energii w pojazdach z napędem elektrycznym lub hybrydowym poprzez wykorzystanie silników elektrycznych jako prądnicy. W pojazdach trakcyjnych odzysku energii dokonuje się najczęściej przy pomocy silników trakcyjnych asynchronicznych, które przekształcają energię kinetyczną rozpędzonej masy pojazdu na energię elektryczną w trakcie jego hamowania elektrodynamicznego. Odzyskana w ten sposób energia może być oddawana bezpośrednio do sieci trakcyjnej lub gromadzona w akumulatorze (por. pl.wikipedia.org; J. Ocioszyński, Elektrotechnika i elektronika pojazdów samochodowych, WSiP; M.Łuczak, Ł. Małys, Współczesne koncepcje i trendy w branży motoryzacyjnej).

Innymi słowy podczas hamowania dochodzi do przekształcenia części energii hamowania w energię elektryczną. Z punktu widzenia podatku akcyzowego dochodzi zatem do wytworzenia nowego wolumenu energii elektrycznej, natomiast energia elektryczna która została pobrana z sieci i wykorzystana do rozpędzenia pojazdu, została w tym celu zużyta – doszło do jej konsumpcji.

Jak stwierdził Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z dnia 11 kwietnia 2022 r., znak: 0111-KDIB3-3.4013.45.2022.1.MK: „Stwierdzić zatem należy, że nie stanowi przedmiotu opodatkowania akcyzą zarówno samo wytworzenie energii elektrycznej przez Wnioskodawcę na skutek zjawiska rekuperacji energii elektrycznej w następstwie hamowania pojazdu kolejowego, jak i nie stanowi przedmiotu opodatkowania, wydanie (wprowadzenie do sieci przez Wnioskodawcę) energii elektrycznej wytworzonej w procesie rekuperacji podmiotowi posiadającemu koncesję.