Czy darowizna rzecz na członka rodziny mienia należącego do majątku osobistego darczyńcy podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od dochodów z niezrealizowanych zysków?

     Podatek od dochodów z nierealizowanych jeszcze zysków kapitałowych znajduje zastosowanie w związku z utratą przez Polskę prawa do opodatkowania dochodu efektywnie wygenerowanego na jej terenie przed zmianą rezydencji podatkowej lub przeniesieniem przez podatnika aktywów do innego państwa. Przesłanki tego opodatkowania określa art. 30da ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: „ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych”).

     Zasadniczo w przypadku przeniesienia za granicę składników majątku niezwiązanego z działalnością gospodarczą, opodatkowanie znajdzie zastosowanie o ile:

• następuje zmiana rezydencji podatkowej przez podatnika podlegającego w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu,
• podatnik ma miejsce zamieszkania na terytorium RP przez łącznie co najmniej pięć lat w dziesięcioletnim okresie poprzedzającym dzień zmiany rezydencji podatkowej,
• przeniesieniu podlegają składniki majątku osobistego podatnika, takie jak: ogół praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną, udziały w spółce, akcje i inne papiery wartościowe, pochodne instrumenty finansowe oraz tytuły uczestnictwa w funduszach kapitałowych.

     Natomiast przeniesienie poza terytorium Polski innych składników majątku, w tym związanych dotychczas z działalnością gospodarczą prowadzoną na terytorium kraju, podlega opodatkowaniu, gdy:

• składniki te są przez podatnika podlegającego w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu przenoszone do jego zagranicznego zakładu,
• składniki dotychczas związane z działalnością gospodarczą prowadzoną na terytorium Polski poprzez zagraniczny zakład podatnika podlegającego w Polsce ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu są przenoszone do państwa jego rezydencji podatkowej lub do innego niż Polska państwa, w którym podatnik ten prowadzi działalność gospodarczą również poprzez zagraniczny zakład,
• podatnik podlegający w Polsce ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu przenosi do innego państwa całość albo część działalności gospodarczej prowadzonej dotychczas poprzez zagraniczny zakład położony na terytorium Polski.

     W sytuacji zatem, gdy w ramach sukcesji rodzinnej osoba nieprowadząca działalności gospodarczej, będąca jednak wspólnikiem w spółce kapitałowej z siedzibą w Polsce planuje przekazać nieodpłatnie, w formie darowizny, całość lub część przysługujących jej udziałów w spółce na rzecz zstępnego (syna), który posiada miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczpospolitej Polskiej i nie podlega w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu lecz jest rezydentem podatkowym w kraju swojego zamieszkania, nie powinny znajdować zastosowania obowiązujące od 1 stycznia 2019 r. przepisy art. 30da ? art. 30di ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dotyczące opodatkowania dochodów z niezrealizowanych zysków (tzw. exit tax).

     Stanowisko takie spotka się z negacją organów podatkowych, jest jednak aprobowane przez sądy administracyjne.

     Przykład stanowi wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 7 października 2020 r. (I SA/Bd 375/20) wydany na skutek skargi na interpretację indywidualną, w której Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej ocenił, że w opisanej wyżej sytuacji nie znajdzie zastosowania opodatkowanie podatkiem dochodowym od dochodów z niezrealizowanych zysków na podstawie art. 30da ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jednak z uwagi na fakt, że dojdzie do nieodpłatnego przekazania (darowizna) innemu podmiotowi nie będącemu polskim rezydentem podatkowym składnika majątku położonego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i w związku z tym przekazaniem Polska utraci prawo do opodatkowania dochodów ze zbycia tego składnika majątku ? zdaniem organu ? powstanie obowiązek podatkowy w zakresie podatku od dochodów z niezrealizowanych zysków, stosownie do art. 30dh ust. 3 pkt 1 powołanej ustawy.

     W skardze do WSA podatnik zarzucił organowi interpretacyjnemu m.in. błędną wykładnię art. 30da w związku z art. 30dh ust. 3 i art. 5a pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w związku z art. 1 ust. 1, art. 3 oraz art. 5 dyrektywy Rady UE 2016/1164 z dnia 12 lipca 2016 r. ustanawiającej przepisy mające na celu przeciwdziałanie praktykom unikania opodatkowania, które mają bezpośredni wpływ na funkcjonowanie rynku wewnętrznego („dyrektywa ATAD”). W ocenie podatnika unijna regulacja o exit tax została implementowana błędnie do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i dlatego należy dokonywać tzw. wykładni prounijnej powołanych przepisów ustawy, tylko taka wykładnia nie prowadzi ponadto do naruszenia traktatowego prawa obywateli Unii Europejskiej do swobodnego przemieszczania się.

     WSA w Bydgoszczy zgodził się z podatnikiem, że wskazana interpretacja narusza prawo.

     W ocenie Sądu, pojęcia „majątku osobistego” zdefiniowanego w art. 30da ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie można utożsamiać z pojęciem „składnika majątku” użytego w jej art. 30dh ust. 3 pkt 1, gdyż mają one na gruncie tejże ustawy różne znaczenia. Skoro zaś ? na podstawie art. 30dh ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ? opodatkowane jest nieodpłatne przekazanie za granicę innemu podmiotowi składnika majątku, to ? zdaniem WSA ? nie można zasadnie twierdzić, że podatkowi od wyjścia podlega nieodpłatne przekazanie mienia będącego majątkiem osobistym. W konsekwencji w opisanej sytuacji darowanie udziałów nie jest opodatkowane.

     W uzasadnieniu wyroku z dnia 7 października 2020 r. (I SA/Bd 375/20) WSA wskazał ponadto, że z art. 5 dyrektywy ATAD nie wynika, aby w sytuacji określonej w art. 30dh ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych możliwe było wymierzenie podatku od niezrealizowanych zysków. Dyrektywa ta w art. 3 wyznacza jedynie ogólny, minimalny poziom ochrony przed agresywnym planowaniem podatkowym, jednakowoż nie oznacza to przyzwolenia na wprowadzenie przepisów nieznajdujących oparcia w regulacjach tego aktu prawnego.

     Z treści dyrektywy nie można zatem wyczytać, że podatek od wyjścia ma zastosowanie także w sytuacji dokonania między członkami rodziny darowizny mienia należącego do majątku osobistego darczyńcy będącego osobą fizyczną.

 

 

Wróć do spisu treści serwisu