Czy inwestor może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatek poniesiony na zapłatę określonych kwot na rzecz podwykonawcy w ramach solidarnej odpowiedzialności?

Inwestor może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatek poniesiony na zapłatę określonych kwot na rzecz podwykonawcy w ramach solidarnej odpowiedzialności, w części, w jakiej nie zostały one zwrócone w jakikolwiek sposób przez wykonawcę, nawet wtedy, gdy już zapłacił on (inwestor) wynagrodzenie wykonawcy.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Powyższa definicja zawiera więc następujące kryteria, które musi spełnić dany wydatek, aby mógł zostać uznany za koszt uzyskania przychodu:

• wydatek poniesiony jest w celu uzyskania przychodów ze źródła przychodów lub
• wydatek poniesiony jest w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów oraz
• poniesiony wydatek nie zalicza się do żadnego z wydatków określonych w zamkniętym katalogu wydatków niestanowiących kosztu uzyskania przychodu określonym w 16 ust. 1 ustawy.

Zgodnie z poglądem wyrażanym przez sądy administracyjne (autor podziela ten pogląd) inwestor może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatek poniesiony na zapłatę określonych kwot na rzecz podwykonawcy w ramach solidarnej odpowiedzialności, w części, w jakiej nie zostały one zwrócone w jakikolwiek sposób przez wykonawcę, nawet wtedy, gdy już zapłacił on (inwestor) wynagrodzenie wykonawcy.

Tak m.in. w:

• wyroku NSA z dnia 14 czerwca 2017 r., sygn. akt II FSK 1382/15 rozstrzygał sprawę spółki będącej inwestorem odpowiadającym solidarnie z wykonawcą za zapłatę wynagrodzenia należnego podwykonawcy z tytułu wykonanych przez niego robót budowlanych. W rozpatrywanej sprawie NSA zgodził się z rozstrzygnięciem sądu pierwszej instancji, że wydatki poniesione przez inwestora na rzecz podwykonawców generalnego wykonawcy, z tytułu odpowiedzialności solidarnej inwestora, które nie zostały zwrócone mu w jakikolwiek sposób przez generalnego wykonawcę, inwestor powinien zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.

W uzasadnieniu wydanego orzeczenia wyjaśnił, że do przepisów regulujących wykonywanie działalności gospodarczej przez stronę należą przepisy nakładające na stronę/inwestora solidarną odpowiedzialność inwestora i generalnego wykonawcy, względnie wykonawców, za umowy z podwykonawcami (art. 6471 § K.c.). Odpowiedzialność inwestora wobec podwykonawców wynika z ustawy, ma charakter gwarancyjny, a jej ramy określa umowa wykonawcy z podwykonawcą. Inwestor nie może zatem zwolnić się od odpowiedzialności wobec podwykonawcy. Zobowiązany jest zapłacić podwykonawcom należne wynagrodzenie także wtedy, gdy już zapłacił całe wynagrodzenie wykonawcy. Ponoszenie tej odpowiedzialności w odniesieniu do prowadzonej przez stronę działalności gospodarczej jest w sposób konieczny i nieuchronny związane z wykonywaniem tej działalności. Jest jednym z prawnych warunków jej wykonywania, a ponadto jest jednym z elementów prawnej organizacji źródła dochodu. Jeżeli zatem, przy prowadzeniu działalności gospodarczej przez stronę, zaistnieją warunki solidarnej odpowiedzialności, wydatek powstały z tej odpowiedzialności jest kosztem uzyskania przychodu. Pod względem prawnym wydatek ten nie różni się bowiem niczym od innych kosztów, związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej i na równi z innymi wydatkami zawarty jest w pojęciu kosztów uzyskania, zachowania i zabezpieczenia przychodów z tej działalności oraz nie może być traktowany jako oddzielne zdarzenie, odrębne od całokształtu prowadzonej przez stronę działalności, a nawet jakoby w ogóle z nią niezwiązane, gdyż składa się na ostateczny finansowo-ekonomiczny wynik podatnika.

• wyroku WSA w Gliwicach z dnia 23 marca 2021 r., I SA/Gl 172/21 (wyrok nieprawomocny):

„Inwestor (wykonawca) może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatek poniesiony na zapłatę określonych kwot na rzecz podwykonawców (dalszych podwykonawców) w ramach solidarnej odpowiedzialności, w części, w jakiej nie zostały one zwrócone w jakikolwiek sposób przez wykonawcę (podwykonawcę), nawet wtedy, gdy już zapłacił on (inwestor) wynagrodzenie wykonawcy (podwykonawcy).”