TSUE w wyroku z dnia 13 czerwca 2024 r. o sygn. C‑533/22 orzekł, że nie można przyjąć, iż usługobiorca nie ma stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w innym państwie UE tylko dlatego, że zamówił wykonanie usługi kompleksowej u podmiotu powiązanego.
Trybunał orzekał w tej mierze w sprawie niemieckiej spółki, która zamówiła u rumuńskiego podmiotu powiązanego usługę kompleksową. Spółki te specjalizują się w produkcji i sprzedaży siedzeń i innych komponentów pojazdów samochodowych. Spółki zawarły umowę o świadczenie usług obejmującą zarówno usługi w zakresie przetwarzania i montażu elementów tapicerskich do tych siedzeń, jak i usługi pomocnicze. Spółka niemiecka jest właścicielem surowców, półproduktów i wyrobów gotowych w całym procesie przetwarzania. Spółka niemiecka posiada numer identyfikacyjny VAT, który stosuje w celu nabywania towarów w tym państwie członkowskim oraz do dostaw klientom produktów wytwarzanych przez spółkę rumuńską. W odniesieniu do usług świadczonych mu przez spółkę rumuńską używa on niemieckiego numeru identyfikacyjnego VAT. Uznając, że usługi, które świadczył na podstawie umowy zawartej ze spółką niemiecką, były świadczone w miejscu, w którym spółka ta, będąca odbiorcą tych usług, miała siedzibę, spółka rumuńska wystawiła faktury bez VAT, gdyż jej zdaniem usługi te powinny być opodatkowane w Niemczech. W toku prowadzonego postępowania krajowy organ uznał, że spółka rumuńska miała obowiązek poboru podatku VAT od tych usług, i wydał decyzję określającą wysokość zobowiązania podatkowego w stosunku do tej spółki, która zakwestionowała ją w ramach postępowania odrębnego od postępowania rozpatrywanego w postępowaniu głównym.
TSUE przypomniał, że z utrwalonego orzecznictwa wynika, iż najbardziej użytecznym łącznikiem w celu określenia miejsca świadczenia usług z podatkowego punktu widzenia, a zatem łącznikiem głównym, jest miejsce, w którym podatnik ma siedzibę działalności gospodarczej, ponieważ jako obiektywne, proste i praktyczne kryterium, łącznik ten oferuje dużą pewność prawa. Natomiast powiązanie ze stałym miejscem prowadzenia działalności gospodarczej podatnika jest łącznikiem drugorzędnym, który stanowi odstępstwo od ogólnej zasady, i bierze się je pod uwagę, jeżeli są spełnione określone warunki. W związku z tym ten drugorzędny łącznik należy brać pod uwagę jedynie w przypadku, gdy uznanie za łącznik wspomnianej siedziby nie prowadzi do racjonalnego rozwiązania lub stwarza konflikt w odniesieniu do innego państwa członkowskiego.
Trybunał wskazał ponadto, że aby można było uznać, iż podatnik posiada stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w państwie członkowskim, w którym dane usługi są mu świadczone, musi posiadać w tym państwie wystarczająco stałą strukturę umożliwiającą mu w nim odbiór danych usług i wykorzystywanie ich do celów jego działalności gospodarczej. Zatem ile możliwe jest, iż spółka zależna świadcząca usługi, mająca siedzibę w jednym państwie członkowskim, stanowi stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej spółki dominującej będącej usługobiorcą, mającej siedzibę w innym państwie członkowskim lub w państwie trzecim, o tyle kwalifikacji tej nie można wywieść z samego faktu, że spółka ta posiada w nim spółkę zależną. Z tych samych względów okoliczność, że dwie spółki, niezależne prawnie od siebie, należą do tej samej grupy, nie może sama w sobie świadczyć o istnieniu stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej spółki będącej odbiorcą usług świadczonych przez drugą spółkę.
Co więcej TSUE wskazał, że istnienia takiego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej nie można również wywodzić z samej okoliczności, że te dwie spółki są prawnie powiązane umową określającą warunki świadczenia usług przez jedną z nich na wyłączną korzyść drugiej.
W świetle powyższych rozważań TSUE orzekł, że nie można uznać, iż spółka będąca podatnikiem VAT, mająca siedzibę działalności gospodarczej w jednym państwie członkowskim, która korzysta z usług świadczonych przez spółkę mającą siedzibę w innym państwie członkowskim, posiada dla celów określenia miejsca świadczenia tych usług stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w tym ostatnim państwie członkowskim z tego tylko powodu, że obie spółki należą do tej samej grupy i że spółki te są ze sobą związane umową o świadczenie usług.
Ponadto TSUE wskazał, że ani okoliczność, iż spółka będąca podatnikiem VAT mająca siedzibę działalności gospodarczej w jednym państwie członkowskim, korzystająca z usług przetwarzania towarów świadczonych przez spółkę mającą siedzibę w innym państwie członkowskim, posiada w tym ostatnim państwie członkowskim strukturę, która uczestniczy w dostawie produktów gotowych uzyskanych w wyniku tych usług przetwarzania, ani to, że te czynności dostawy są dokonywane w przeważającej części poza tym ostatnim państwem członkowskim, czynności dokonywane w tym państwie podlegają zaś VAT, nie mają znaczenia dla wykazania do celu określenia miejsca świadczenia usług, że owa spółka posiada w tym państwie członkowskim stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.
Karolina Karaś
tel. 32 259 71 50
