Koszty postępowania sądowego (w szczególności koszty opłat sądowych, opinii biegłych sądowych, zastępstwa procesowego) mogą stanowić koszty uzyskania przychodów, o ile są one racjonalne, ekonomicznie uzasadnione i zostały poniesione w celu ochrony interesów podatnika. Koszty postępowania sądowego związane z wyrokiem sądowym zasądzającym wypłatę zaległego wynagrodzenia członkowi zarządu, stanowią koszty podatkowe.
Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Treść przywołanego art. 15 ust. 1 ww. ustawy wskazuje, że definicja kosztów uzyskania przychodów ? dla celów podatku dochodowego ? składa się z dwóch podstawowych elementów, które łącznie tworzą swego rodzaju normatywną klauzulę generalną.
W wydawanych interpretacjach podatkowych organy podatkowe wyrażają pogląd, zgodnie z którym w sytuacji, gdy podatnik ponosi wydatki w związku z dochodzeniem swojej wierzytelności lub broni swoich interesów w sądzie, mając ku temu racjonalne podstawy, to można uznać, że wydatki te zostały poniesione w celu zachowania/zabezpieczenia źródła przychodów. Jeśli są one racjonalne i ekonomicznie uzasadnione (oraz są właściwie udokumentowane), to nie ma przeszkód, aby wydatki te zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Tak jest zarówno w sytuacji, gdy podatnik sprawę w sądzie wygrał, jak i kiedy przegrał. Jako przykład może posłużyć interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 22 sierpnia 2017 r., nr 0111-KDIB1-2.4010.200.2017.2.MM. W interpretacji tej organ podatkowy (odnosząc się do wydatków związanych z prowadzeniem postępowań sądowych w zakresie ustalenia, czy doszło do zawarcia umowy z klientami na świadczenie przez spółkę usług) uznał, że podatnik może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatki związane z prowadzeniem postępowań sądowych z klientami. Według organu podatkowego:
„(…) przedmiotowe wydatki (zasądzone przez sąd koszty procesu oraz koszty zastępstwa procesowego) z tytułu udziału Spółki w procesach sądowych pozostają w związku z całokształtem prowadzonej przez nią działalności, ponieważ zostały poniesione w celu ochrony jej interesów. Ponadto, koszty związane z udziałem w postępowaniu sądowym mają na celu ochronę Spółki przed uszczupleniem jej majątku, wykorzystywanego w działalności gospodarczej prowadzonej w celu osiągania przychodów. Uznać zatem należy, że ww. wydatki miały swoje racjonalne i ekonomiczne uzasadnienie i służyły zachowaniu źródła przychodów Spółki.
Podsumowując, poniesione przez Spółkę koszty procesu oraz koszty zastępstwa procesowego, które zostały zasądzone przez sąd, stanowią dla Wnioskodawcy koszty uzyskania przychodów (…).”
Podobne stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 7 lutego 2017 r., nr 2461-IBPB-1-2.4510.1090.2016.1.ANK, odnosząc się do zasądzonych przez sąd kosztów sądowych/zastępstwa procesowego, ponoszonych przez samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej, w związku z procesami sądowymi spowodowanymi brakiem zapłaty zobowiązań z tytułu dostaw towarów i usług (brak zapłaty był wynikiem złej sytuacji finansowej). Organ podatkowy uznał, że ww. wydatki miały swoje racjonalne i ekonomiczne uzasadnienie i służyły zachowaniu źródła przychodów.
Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, że koszty postępowania sądowego (w szczególności koszty opłat sądowych, opinii biegłych sądowych, zastępstwa procesowego) mogą stanowić koszty uzyskania przychodów, o ile są one racjonalne, ekonomicznie uzasadnione i zostały poniesione w celu ochrony interesów podatnika.
Andrzej Łukiańczuk
Doradca podatkowy nr 10266
andrzej.lukianczuk@isp-modzelewski.pl
tel. 22 517 30 60 wew. 129