Czy nabycie wierzytelności w drodze subrogacji stanowi przychód podatkowy

Nabycie wierzytelności na podstawie subrogacji wierzytelności nie jest zdarzeniem, które skutkuje powstaniem przychodu na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych.

W orzecznictwie sądów administracyjnych i organów podatkowych nie istnieją wątpliwości co do tego, że samo nabycie wierzytelności na podstawie subrogacji wierzytelności nie jest zdarzeniem, które implikuje moment powstania przychodu na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych. Konsekwentnie wskazywane jest natomiast, że przychód ten powstaje dopiero w dacie otrzymania spłaty wierzytelności. Bowiem aż do momentu otrzymania spłaty z tytułu posiadanych wierzytelności nie można mówić o powstaniu trwałego przysporzenia majątkowego po stronie nabywcy wierzytelności, które to przysporzenie stanowi przychód podatkowy na gruncie tej ustawy.

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądów, w tym np.:

• w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 9 lutego 2018 r. (sygn. I SA/Po 1118/17): „Do przychodów uzyskanych ze spłaty wierzytelności winno się zaliczyć kwoty wpłacane przez dłużników w miarę ich uzyskiwania, tj. w dacie ich wpływu na rachunek bankowy. Z kolei wydatek poniesiony na zakup wierzytelności będzie kosztem podatkowym dopiero z chwilą spłaty przez dłużnika nabytej przez podatnika wierzytelności (dopiero w tym momencie poniesione wydatki pozostają w związku z uzyskanym przychodem). Co istotne, każdorazowa spłata konkretnej wierzytelności będzie wiązała się z prawem potrącenia przez podatnika kosztów uzyskania przychodów w wysokości tej części ceny nabycia konkretnej wierzytelności, jaka będzie odpowiadać stosunkowi wartości uzyskanej spłaty wierzytelności do wartości należnych spłat”;
• w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 maja 2012 r. (sygn. II FSK 2007/10): „Przychodem jest zatem wartość uiszczonej przez dłużnika wierzytelności i powstaje w dacie uzyskania od dłużnika całości lub części należności. Uzyskanie tego rodzaju przychodu decydowało równocześnie o zaliczeniu do kosztów uzyskania tego przychodu poniesionych wydatków na nabycie wierzytelności. Po myśli omówionego przepisu powinny to być koszty dotyczące przychodów roku podatkowego”;
• w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 listopada 2003 r. (sygn. III SA 3382/02): „Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 i art. 12 ust. 3 ustawy CIT do przychodów zaliczyć można tylko takie wartości, które określają definitywny przyrost majątku podatnika”.

Przychód podatkowy powstanie w momencie dokonania faktycznej zapłaty z tytułu tej wierzytelności. W przypadku całkowitej lub częściowej spłaty, wydatki na nabycie wierzytelności będą stanowiły koszt uzyskania przychodów w takiej proporcji, w jakiej pozostaje kwota otrzymanej częściowej spłaty w odniesieniu do wartości nominalnej nabytej wierzytelności. Tak wynika m.in. z interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 06.05.2020 r. (0114-KDIP2-2.4010.42.2020.2.AM).