Wyrok TSUE TSUE w dniu 11 lipca 2024 r. wydał wyrok w sprawie C‑184/23 w przedmiocie możliwości uznania odpłatnego świadczenia usług pomiędzy osobami należącymi do grupy składającej się z osób prawnie niezależnych, lecz ściśle związanych ze sobą finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie, uznanej przez państwo członkowskie za jednego podatnika, jako nie podlegającego opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej (VAT).
Wyrok zapadł w sprawie niemieckiej fundacji prawa publicznego, będącej podmiotem nadrzędnym uniwersytetu, który zarządza oddziałem medycyny uniwersyteckiej oraz spółką U‑GmbH. W 2005 roku spółka U‑GmbH świadczyła na rzecz fundacji usługi sprzątania, higieny i prania oraz transportu pacjentów. Fundacja prowadzi działalność gospodarczą, w odniesieniu do której spółka jest podatnikiem VAT, jednak sale wykładowe i inne części tego kompleksu są wykorzystywane do kształcenia studentów, którą to działalność realizuje ona jako organ władzy publicznej i w związku z którą nie jest uznawana za podlegającą opodatkowaniu VAT. Organ podatkowy uznał, że zakłady fundacji stanowiły jedno przedsiębiorstwo, a spółka była podmiotem nadrzędnym, organ podatkowy uznał, że należało sporządzić jedną deklarację VAT, a w konsekwencji należało wydać jedną decyzję podatkową. Organ uznał, że usługi sprzątania świadczone przez Spółkę na rzecz fundacji stanowią usługi świadczone w ramach grupy podatkowej i że w konsekwencji usługi te nie podlegają opodatkowaniu VAT. Co więcej, organ uznał również, że w zakresie, w jakim usługi sprzątania były świadczone w ramach działalności fundacji, w odniesieniu do której nie jest ona uznawana za podatnika VAT, były one świadczone „w celach innych niż związane z działalnością przedsiębiorstwa” i stanowiły „nieodpłatne świadczenie usług, uznawane za odpłatne świadczenie usług”. Na tej podstawie organ podatkowy podwyższył kwotę VAT należnego od fundacji.
TSUE wskazał, że świadczenie usług podlega opodatkowaniu tylko wtedy, gdy pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, na podstawie którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, a zapłata otrzymywana przez usługodawcę stanowi odzwierciedlenie rzeczywistej wartości usługi wyświadczonej na rzecz usługobiorcy. W celu ustalenia, czy tego rodzaju stosunek prawny istnieje, należy zbadać, czy usługodawca wykonuje samodzielną działalność gospodarczą, a w szczególności czy ponosi on ryzyko gospodarcze wynikające z prowadzonej działalności. TSUE wskazał, że można uznać za „jednego podatnika” osoby mające swe przedsiębiorstwa na terytorium kraju, które będąc prawnie niezależne, są ściśle związane ze sobą finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie.
Zdaniem TSUE zrównanie grupy podatkowej VAT z jednym podatnikiem wyklucza to, aby członkowie grupy podatkowej VAT nadal oddzielnie składali deklaracje VAT i byli rejestrowani w ramach grupy i poza nią jako podatnicy, ponieważ tylko jeden podatnik jest uprawniony do sporządzania tych deklaracji. Z wyroku wynika, że usługodawca należący do grupy podatkowej VAT nie może, w sytuacji gdy państwo członkowskie ustanowiło taki system, zostać indywidualnie uznany za podatnika odrębnego od podatnika, jakiego tworzy grupa podatkową VAT, w związku z czym nie ma potrzeby ustalania, czy usługodawca ten spełnia warunek samodzielności, jeżeli świadczy odpłatnie usługę na rzecz innego podmiotu tej grupy.
Trybunał odniósł się również do kwestii, czy należałoby wyróżnić szczególny przypadek, w którym usługodawca nie może w odniesieniu do takiej usługi i powołał się na prawo do odliczenia należnego lub zapłaconego VAT z tego względu, że w tym przypadku istniałoby „ryzyko utraty wpływów podatkowych”, należy na wstępie przypomnieć, że w ramach grupy podatkowej VAT prawo do odliczenia należnego lub zapłaconego VAT przysługuje samej grupie, a nie jej członkom.
Trybunał orzekł zatem, że odpłatne świadczenia wykonywane pomiędzy osobami należącymi do tej samej grupy VAT nie podlegają opodatkowaniu VAT, i to nawet w przypadku, gdy VAT należny lub zapłacony przez odbiorcę tych świadczeń nie może być przedmiotem odliczenia naliczonego VAT. Zdaniem TSUE odpłatne świadczenia usług pomiędzy osobami należącymi do grupy składającej się z osób prawnie niezależnych, lecz ściśle związanych ze sobą finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie, uznanej przez państwo członkowskie za jednego podatnika, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej (VAT), i to nawet w przypadku, gdy VAT należny lub zapłacony przez odbiorcę tych świadczeń nie może być przedmiotem odliczenia naliczonego VAT.
Karolina Karaś
tel. 32 259 71 50
