Czy wpłata na rachunek bankowy dokonana przez trust uprawnia do zwolnienia w podatku dochodowym od osób fizycznych?

W wyroku z dnia 30 maja 2025 r. (I SA/Kr 200/25) do tytułowej kwestii odniósł się WSA w Krakowie. Sąd wypowiedział się w szczególności na temat stanowiska Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) wyrażonego w tej materii w interpretacji indywidualnej nr 0112-KDIL2-1.4011.853.2024.6.JK, 0111-KDIB2-3.4015.284.5.MD.

Interpretacja wydana została na wniosek osób fizycznych, członków najbliższej rodziny założyciela trustu, do śmierci zamieszkałego w Stanach Zjednoczonych Ameryki (dalej: „USA”), które na rachunek bankowy otrzymały środki pieniężne uzyskane przez trust ze sprzedaży nieruchomości w USA. Osoby te dążyły do potwierdzenia w interpretacji, że przedmiotowe środki pieniężne należy zaliczyć do źródeł przychodów wskazanych w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: „ustawa z dnia 26 lipca 1991 r.”), tj. do innych źródeł, a ponieważ trust jest instytucją prawną wykształconą w anglosaskich systemach prawnych nieznaną prawu polskiemu, zarówno cywilnemu, jak i podatkowemu, to w drodze analogii do rozliczenia podatkowego winny być stosowane przepisy podatkowe dotyczące fundacji rodzinnej, gdyż jest to instytucja prawna najbardziej zbliżona w polskim porządku prawnym do instytucji trustu i w konsekwencji beneficjentom przysługuje zwolnienie z podatku, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 157b powołanej ustawy.

W interpretacji indywidualnej z dnia 24 stycznia 2025r. znak: 0112-KDIL2- 1.4011.853.2024.6.JK, 0111-KDIB2-3.4015.284.2024.5.MD Dyrektor KIS uznał powyższe stanowisko za nieprawidłowe, choć jednocześnie zgodził się z tezą wnioskodawców, że opisany we wniosku tytuł nabycia nie podlega opodatkowaniu na podstawie ustawy z dnia 28 lipca 1983r. o podatku od spadków i darowizn.

Organ potwierdził, iż nie ma możliwości, aby przepisy, którymi uregulowane jest działanie trustu można było wprost przełożyć do polskiego porządku prawnego i możliwe jest jedynie porównanie działania trustów do najbardziej zbliżonych mu instytucji w prawie polskim. W odróżnieniu od wnioskodawców uznał jednak, że skoro założyciel w momencie powołania trustu przekazał na jego własność swoje aktywo, wydając dyspozycje w jaki sposób środki uzyskane przez trust mają być rozdysponowane na rzecz beneficjentów, to w związku z przeniesieniem na trust własności aktywów będących przedmiotem zarządzania zachodzi podobieństwo do stosunku powiernictwa, w sprawie znajdą zaś zastosowanie uregulowania umowy zawartej między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki o uniknięciu podwójnego opodatkowania i zapobieżeniu uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu podpisanej w Waszyngtonie z dnia 8 października 1974r. (dalej: „umowa polsko -amerykańska”) Umowa ta nie zawiera odrębnego artykułu dotyczącego opodatkowania świadczeń wypłacanych z trustu, co oznacza, że do opodatkowania tego rodzaju dochodu znajdują zastosowanie zasady ogólne przewidziane w art. 5 wskazanej umowy i środki pieniężne otrzymane przez osoby mającą miejsce zamieszkania w Polsce podlegają opodatkowaniu zarówno w Polsce, jak i w USA.

Jednocześnie Dyrektor KIS przyznał, że środki, które otrzymali beneficjenci od trustu stanowią przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r., niemniej w ocenie Organu przychód ten nie podlega zwolnieniu przedmiotowemu na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 157 lit. b wskazanej ustawy.

Wnioskodawcy nie zgodzili się ze stanowiskiem Dyrektora KIS, któremu w skardze do WSA w Krakowie zarzucili dokonanie w powołanej interpretacji błędnej wykładni przepisu prawa materialnego, tj. art. 21 ust. 1 pkt 157 lit. b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. poprzez przyjęcie, że do nabycia środków pieniężnych wypłaconych beneficjentom przez trust nie ma zastosowania zwolnienie przedmiotowe na podstawie wskazanego przepisu. Argumentowali, że z uwagi na fakt, iż trust jest instytucją nieznaną polskiemu porządkowi prawnemu powinien mieć zastosowanie w drodze analogii art. 21 ust. 1 pkt 157 lit. b ustawy, który przewiduje zwolnienie od podatku przychodów beneficjenta fundacji rodzinnej z tytułu świadczenia, o którym mowa wart. 2 ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 2023r. o fundacji rodzinnej (dalej: „ustawa z dnia 26 stycznia 2023 r.”), natomiast brak możliwości skorzystania w drodze analogii z rzeczonego zwolnienia przez beneficjentów trustu o charakterze spadkowym, będących zstępnymi założyciela trustu, skutkowałoby odmiennym traktowaniem pod kątem podatkowym, osób pozostających w identycznej sytuacji faktycznej, wyłącznie z uwagi na brak uregulowania prawnego instytucji trustu w polskim porządku prawnym.

WSA w Krakowie w wyroku z dnia 30 maja 2025 r. (I SA/Kr 200/25) w pełni podzielił stanowisko organu interpretacyjnego.

W uzasadnieniu wyroku, wyjaśniając istotę trustu, Sąd wskazał m.in., że „trust jest wydzieloną pulą zasobów zarządzanych przez powiernika na podstawie wiążącej umowy prawnej. Stosunek powierniczy to relacja prawna, w której osoba fizyczna lub prawna (powiernik) zgadza się wziąć w zarząd powierniczy tytuł prawny do określonego majątku ("majątek lub kapitał przekazany w zarząd powierniczy") na wniosek drugiej strony (osoby przekazującej majątek łub kapitał), przy założeniu, że pierwsza z osób (powiernik) na mocy "zobowiązania powierniczego" ma wykonywać kontrolę prawną na wyłączną korzyść jednej lub kilku osób fizycznych, prawnych lub podmiotów niebędących osobami prawnymi (beneficjentów), którzy pozostają właścicielami praw do korzyści lub tytułu prawnego opartego na prawie słuszności. Jest to relacja prawna między dwiema stronami, która na mocy prawa wymaga najwyższego standardu staranności”.

WSA podkreślił, iż „[…] głównymi uczestnikami trustu są: Założyciel, który powierza środki finansowe lub inny majątek powiernikowi na przechowanie na warunkach powiernictwa. Założycielem może by osoba fizyczna lub prawna (posiadająca pełną zdolność prawną), jednostka niemająca osobowości prawnej ustanawiająca lub organizująca trust. Rola założyciela ogranicza się więc do ustanowienia trustu i przekazania do niego aktywów, co skutkuje tym, że założyciel nie posiada już prawa własności do powierzonego majątku, a tym samym traci kontrolę nad nim. Z dniem przekazania majątku przez założyciela to powiernik przejmuje pełną odpowiedzialność za majątek”. Zaznaczył też, że „[…]na rzecz powiernika nie zostaje przeniesione prawo własności rzeczy w rozumieniu prawa cywilnego. Ma on jedynie zachować rzecz na warunkach wynikających ze stosunku trustu, bez możliwości korzystania z pełni praw przysługujących właścicielowi rzeczy”.

Uwzględniając powyższe WSA uznał, iż Dyrektor KIS zasadnie przywołał uregulowania umowy polsko-amerykańskiej i prawidłowo zidentyfikował, iż w sprawie znajdzie zastosowanie art. 5 tej umowy oraz metoda proporcjonalnego odliczenia, o której mowa w jej art. 20 ust. 1. Nawiązując z kolei do art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. , który w katalogu źródeł przychodów uwzględnia m.in. inne źródła oraz do sformułowania w art. 20 ust.1 tej ustawy, iż „za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności […]” WSA zaznaczył, że „definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i zasadnym jest, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1”.

W konsekwencji Sąd podzielił stanowisko organu interpretacyjnego, że płatność otrzymana przez beneficjentów od trustu stanowi przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. , ale nie podlega on zwolnieniu przedmiotowemu na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 157 lit. b tej ustawy, Wyrok jest nieprawomocny.

Wróć do spisu treści serwisu