W dniu 14 października 2022 r. Ministerstwo Finansów opublikowało pierwsze objaśnienia podatkowe w zakresie grup VAT, które mają wyjść naprzeciw oczekiwaniom podatników. W swoich założeniach objaśnienia te odnoszą się do przepisów, które będą obowiązywać od dnia 1 stycznia 2023 r. Koncentrują się na przesłankach (warunkach) utworzenia grupy VAT, zasadach rozliczeń w trakcie funkcjonowania grupy, jak i zagadnieniach związanych z zakończeniem działalności przez grupę VAT.
W świetle zgromadzonych i przedstawionych rozwiązań w objaśnieniach Ministra Finansów, skorzystać z grupy VAT będzie mógł co do zasady każdy podatnik, bowiem konstrukcja przyjmuje na tyle szeroką formułę, że brak będzie ograniczeń uniemożliwiających utworzenie grupy dla określonych form organizacyjnych. Zgodnie z planowanym przepisem art. 15a ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r., grupę VAT będą mogli utworzyć podatnicy w zakresie w jakim posiadają siedzibę na terytorium kraju oraz podatnicy nieposiadający siedziby na terytorium kraju w zakresie, w jakim prowadzą działalność gospodarczą na terytorium kraju za pośrednictwem oddziału położonego na terytorium kraju. W praktyce oznaczać to będzie, że do grupy VAT nie będą mogły przynależeć podmioty krajowe w części w jakiej posiadają oddziały zagraniczne, jak również do grupy VAT będą mogły przynależeć te podmioty zagraniczne ale tylko w części w jakiej posiadają oddziały położone na terytorium kraju. Jednakże takie rozwiązanie będzie powodowało pewne konsekwencje podatkowe dla podatników, ponieważ zgodnie z powyższymi wytycznymi kwalifikującymi możliwość utworzenia grupy VAT, w pozostałym zakresie (nie mogącym być zakwalifikowanym do grupy VAT) podmiot taki nie będzie traktowany jako część grupy VAT, a więc czynności dokonywane pomiędzy oddziałem, który wejdzie do grupy VAT, a centralą przedsiębiorcy z siedzibą w innym kraju, będą podlegać opodatkowaniu.
Ponadto należy wskazać, że możliwość dołączania do grupy VAT oddziałów podmiotów zagranicznych było istotnym elementem konsultacji z Komitetem ds. VAT, który wskazywał na konieczność ujęcia na gruncie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. regulacji umożliwiających wchodzenie w skład grup VAT również oddziałom podmiotów mających siedzibę poza terytorium kraju. Użyte w Dyrektywie Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości pojęcie „mający siedzibę na terytorium tego samego państwa członkowskiego” obejmuje przedsiębiorstwa, których miejsce prowadzenia działalności gospodarczej znajduje się na terytorium kraju, ale nie obejmuje oddziałów, które położone są za granicą.
Zatem, wskazać należy na wkład orzecznictwa TSUE w rozumienie funkcjonowania oddziałów podmiotów utworzonych w innych krajach z perspektywy wejścia do grupy VAT przez centralę bądź któryś z takich oddziałów.
