Praca zdalna odniosła duży sukces jako formą świadczenia pracy w okresie pandemii. Wielu pracowników jak i pracodawców wyczekuje na jej kodeksowe uregulowanie dlatego w dniu 23 lipca 2021 r. został przedstawiony drugi projekt ustawy z dnia 16 lipca 2021 r. (zwany dalej: „projekt”), mający na celu wprowadzenie do Kodeksu pracy rozwiązań umożliwiających świadczenie pracy w formie pracy zdalnej. Nowy projekt zawiera kilka modyfikacji względem pierwotnych, które przedstawiono poniżej.
Po pierwsze, praca będzie mogła być wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym pod adresem zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość. W praktyce oznaczać to będzie, że pracodawca za każdym razem musi wiedzieć skąd pracownik będzie wykonywał pracę i wyrazić na to zgodę. Wyklucza to zatem sytuację, w której to pracownik bez zgody pracodawcy wykonuje pracę z różnych miejsc.
Po drugie, praca zdalna może być wykonywana na polecenie pracodawcy w sytuacjach określonych w art. 6719 § 3. projektu. jeżeli pracownik złoży, bezpośrednio przed wydaniem polecenia (w postaci papierowej lub elektronicznej) oświadczenie, że posiada warunki lokalowe i techniczne do wykonywania pracy zdalnej.
Po trzecie, w ramach projektu następuje rozszerzenie katalogu osób, o osoby, które sprawują opiekę nad innym członkiem najbliższej rodziny lub inną osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, posiadających orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności. Wówczas pracodawca będzie zobowiązany do zaakceptowania wniosku o wykonywanie pracy zdalnej.
Po czwarte, projekt przewiduje możliwość wystąpienia każdej ze stron umowy o pracę z wiążącym wnioskiem (złożonym w postaci papierowej lub elektronicznej) o zaprzestanie wykonywania pracy zdalnej i przywrócenie poprzednich warunków wykonywania pracy, przy czym termin, od którego nastąpi przywrócenie poprzednich warunków pracy nie będzie dłuższy niż 30 dni od dnia otrzymania wniosku. Projekt zawiera zapis, który stanowi, że w przypadku braku porozumienia przywrócenie poprzednich warunków wykonywania pracy nastąpi w dniu następującym po upływie 30 dni od dnia otrzymania wniosku.
Po piąte, projekt reguluje kwestie dotyczące zasad ochrony danych osobowych, na podstawie których pracodawca zobowiązany jest określić procedury ochrony danych osobowych przekazywanych pracownikowi świadczącemu pracę zdalną. Dodatkowo pracodawca będzie miał obowiązek przeprowadzenia w miarę potrzeb, instruktażu i szkolenia w tym zakresie.
Po szóste, w projekcie zostały przedstawione zmiany w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Pracodawca ma prawo, w miejscu wykonywania pracy zdalnej i w godzinach pracy pracownika, przeprowadzać kontrolę wykonywania tej pracy przez pracownika, w tym w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. W sytuacji gdy, pracodawca w trakcie kontroli pracy zdalnej stwierdzi uchybienia z zakresu przestrzegania przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wówczas pracodawca wzywa pracownika do usunięcia uchybień w wyznaczonym terminie albo cofa zgodę pracownikowi na wykonywanie pracy w formie zdalnej. W momencie wycofania zgody, pracownik rozpoczyna pracę w miejscu i terminie określonym przez pracodawcę.
Po siódme, pracodawca ma obowiązek uwzględnić w ocenie ryzyka zawodowego wpływ pracy zdalnej m.in. na wzrok, układ mięśniowy i szkieletowy oraz uwarunkowania psychospołeczne. Tak jak w poprzedniej wersji projektu pracodawca będzie miał możliwość sporządzenia uniwersalnej oceny ryzyka zawodowego dla poszczególnych stanowisk pracy zdalnej.
Po ósme, w projekcie dodano przepis, który stanowi, że w przypadku wystąpienia wypadku podczas pracy zdalnej należy dokonać oględzin tego miejsca po uprzednim zgłoszeniu wypadku przy pracy zdalnej.
Po dziewiąte, projekt zakłada wydłużenie czasu świadczenia okazjonalnej pracy zdalnej (tj. nie jest wymagane zawieranie porozumienia lub ustalania regulaminu pracy zdalnej) przez 24 dni w roku, pierwotnie planowano, że będzie to tylko 12 dni w roku.
Po dziesiąte, w projekcie zostały zawarte przepisy zawierające ustalony katalog kosztów, jakie ponosi pracownik wykonujący pracę zdalną. Zgodnie z projektem nowelizacji, pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny w wysokości ustalonej z pracodawcą.
Mimo zmian przedstawionych w projekcie z dnia 16 lipca 2021 r., w dalszym ciągu brakuje stosownych regulacji szczegółowo określających obowiązki oraz prawa pomiędzy stronami (tj. pomiędzy pracodawcą a pracownikiem). Obecne przepisy w ramach nowych regulacji stanowią, że przedsiębiorca będzie musiał rozwiązywać wiele zagadnień poprzez wprowadzenie wewnętrznych regulacji.
