Zgodnie z art. 16a ustawa z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy, zwany dalej: k.k.s. – nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, kto złożył prawnie skuteczną, w rozumieniu przepisów ustawy – Ordynacja podatkowa albo w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej korektę deklaracji podatkowej i w całości uiścił, niezwłocznie lub w terminie wyznaczonym przez uprawniony organ, należność publicznoprawną uszczuploną lub narażoną na uszczuplenie.
Należy zwrócić uwagę jednak na to, że wskazany przepis najpewniej nie jest w stanie zapewnić niekaralności czynów w analizowanym stanie faktycznym. Mogło bowiem potencjalnie dojść do popełnienia czynów zabronionych nie objętych działaniem tego przepisu prawa, m.in. takich jak: uporczywe niepłacenie podatku (art. 57 k.k.s.), uchybienia w prowadzeniu ksiąg (art. 61 k.k.s.), błędy w nadzorze (art. 80 k.k.s.). W tej sytuacji należy rozważyć konieczność dokonania zawiadomień o popełnieniu czynów zabronionych przez osoby fizyczne będące sprawcami tych czynów w trybie art. 16 k.k.s.(tzw. „czynny żal”).
W przypadku składania „czynnego żalu”, kluczowym aspektem jest wyznaczenie kręgu osób, które odpowiedzialne są do jego złożenia. W tym przypadku uwzględnić należy osoby, które odpowiedzialne są za rozliczenia oraz inne obowiązki z zakresu prawa podatkowego. Powyższe determinowane jest przez treść art. 9 § 1 i 3 k.k.s.: odpowiada za sprawstwo nie tylko ten, kto wykonuje czyn zabroniony sam albo wspólnie i w porozumieniu z inną osobą, ale także ten, kto kieruje wykonaniem czynu zabronionego przez inną osobę lub wykorzystując uzależnienie innej osoby od siebie, poleca jej wykonanie takiego czynu. Ponadto: za przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe odpowiada, jak sprawca, także ten, kto na podstawie przepisu prawa, decyzji właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonywania zajmuje się sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi, osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej.
Każda z osób będących sprawcą powinna złożyć „czynny żal”, a zarazem wszystkie zawiadomienia powinny zostać dostarczone do organu jednocześnie, wraz z korektą zeznania podatkowego.
Skuteczność „czynnego żalu” uzależniona jest od wskazania wszystkich osób, które mogą podlegać odpowiedzialności oraz „brały udział w popełnieniu czynu”. Innymi słowy osoba składająca czynny żal, musi jednocześnie wskazać znane jej osoby, w granicach obowiązków oraz kompetencji których znajdowało się dopełnienie złożenia danych dokumentów. Brak złożenia czynnego żalu przez osoby wskazane na dokumencie, skutkował będzie brakiem wyłączenia ich odpowiedzialności, przy jednoczesnej informacji skierowanej do organu dot. ich potencjalnej odpowiedzialności. Należy jednak podkreślić, że jest to decyzja oraz odpowiedzialność tychże osób.
Malwina Sik
Konsultant prawny
malwina.sik@isp-modzelewski.pl
tel. 22 517 30 93
