Ekrany akustyczne a podatek od nieruchomości

W dniu 22 listopada 2022 r. NSA wydał wyrok sygn. III FKS 257/22 w przedmiocie opodatkowania podatkiem od nieruchomości ekranów akustycznych.

Rozstrzygnięcie zapadło w następującym stanie faktycznym. Spółka w ramach podstawowej działalności gospodarczej zajmuje się produkcją piwa. Ekrany akustyczne znajdują się na terenie kompleksu browarów i służą do ograniczenia szkodliwego wpływu na środowisko hałasu emitowanego podczas działalności zakładu poprzez obniżenie jego poziomu do wartości równych lub niższych od dopuszczalnych. Ekrany stanowią środki trwałe spółki o odrębnych numerach inwentarzowych i podzielone zostały na ekran akustyczny CD (obiekt z 2014 r.) oraz ekran dźwiękochłonny (obiekt z 2003 r.). Pierwszy z ekranów składa się z paneli aluminiowych o łącznej powierzchni 1.210 m² wraz z panelami typu „zielona ściana” o łącznej powierzchni 1.853 m². Konstrukcja tego środka trwałego zapewnia obustronne pochłanianie fal dźwiękowych. Kasety ekranów zamontowane są w układzie poziomym, są wysokie na 7 m, a ich łączna długość to 437 m (w osiach konstrukcyjnych). Na przedmiotowe ekrany akustyczne składają się: stalowe słupy nośne wzmocnione, wykonane z dwuteowników szerokostopowych HEB 180; żelbetowe pale fundamentowe wykonane z betonu C20/25 (B25) zbrojone stalą AIII albo AO; żelbetowe belki podwalinowe o wysokości 0,5 m; panele akustyczne typu „zielona ściana” C 90/200; panele akustyczne kasetowe typu BUDAN H500 PA dwustronnie pochłaniające aluminiowe; stalowe pierścienie o średnicy 80 cm. Drugi z ekranów umiejscowiony jest na terenie browaru przy budynku skraplaczy. Został wykonany z prefabrykowanych żelbetowych płyt o grubości 8 cm, wełny mineralnej oraz stalowych słupów i kaset z blachy. Konstrukcja nośna ekranów wykonana została ze stali. Określa się ją jako słupowo ryglową ze słupami przegubowo połączonymi z fundamentami. Ekrany pochłaniają dźwięk jednostronnie, są długie na 38,2 m i wysokie na 8,1 m.

W świetle tak zarysowanego stanu faktycznego Skarżąca zadała pytanie następującej treści: Czy opisane ekrany akustyczne – z racji niewymienienia ich expressis verbis w katalogu budowli zawartym w przepisach ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo oraz niewykonania (braku wzniesienia) w całości z wyrobów budowlanych, a także niemożności uznania ich za urządzenia budowlane – stanowią budowle w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych i tym samym podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości?

Zdaniem spółki, opisane ekrany akustyczne nie zostały wyodrębnione expressis verbis przez ustawodawcę w art. 3 pkt 3 p.b. bądź też w załączniku do tej ustawy, nie ma też budowli, do których można byłoby je przyporządkować lub porównać. Spółka nie dostrzegła również podstaw, aby zaliczyć ekrany akustyczne np. do budowli obronnych (fortyfikacyjnych), konstrukcji oporowych czy budowli ochronnych.

W interpretacji indywidualnej DKIS nie podzielił stanowiska prezentowanego przez spółkę, uznając, że ekrany akustyczne zapewniają możliwość użytkowania pewnych obiektów budowlanych (obiektów budowlanych, w których funkcjonują urządzenia emitujące hałas) zgodnie z ich przeznaczeniem. Zdaniem organu, gdyby pozbawić kompleks browaru ekranów akustycznych, skarżąca musiałaby dokonać istotnych zmian technologicznych dla zmniejszenia poziomu emitowanego hałasu. Same obiekty budowlane nie emitują hałasu, lecz urządzenia znajdujące się wewnątrz. Poza obiektem budowlanym nie mogłyby one funkcjonować, co oznacza, że obiekt budowlany jest niezbędny (istnienie obiektu budowlanego bez tych urządzeń byłoby bezcelowe). Powyższe doprowadziło organ do wniosku, że ekrany akustyczne są urządzeniami technicznymi, które zapewniają możliwość użytkowania obiektu budowlanego zgodnie z jego przeznaczeniem, a więc stanowią urządzenia budowlane – budowle w rozumieniu ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, gdyż znajdują się w posiadaniu przedsiębiorcy i wykazują istotny związek z wykonywaną działalnością spółki, stanowiąc tym samym przedmiot opodatkowania podatkiem od nieruchomości.

Spółka złożyła skargę od wydanej interpretacji indywidualnej, a w toku odwoławczym sprawa trafiła aż do NSA.

W przedmiotowym wyroku wskazano, że „(…) Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, nie budzi wątpliwości, że ekran taki wypełnia cechę obiektu budowlanego wymienioną w art. 3 pkt 1 u.P.b., tj. został wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych.

Kluczowe wobec tego znaczenie dla rozstrzygnięcia spornego problemu ma odpowiedź na pytanie, czy ekran akustyczny, chroniący przed hałasem pochodzącym z obszarów działalności przemysłowej generowanej przez działalność hali magazynowej, placów składowych, obiektów towarzyszących na terenie Centrum Dystrybucji, może zostać rozpoznany jako urządzenie budowlane, o którym mowa w art. 3 pkt 9 u.P.b., a w konsekwencji budowla w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt 2 u.p.o.l.

Naczelny Sąd Administracyjny odwołuje się tu do wykładni ww. przepisów dokonanych w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 13 września 2011 r., sygn. akt P 33/09. Odnosząc się do definicji urządzenia budowlanego (art. 3 pkt 9 u.P.b.), Trybunał za budowlę uznał „jedynie urządzenia techniczne scharakteryzowane w art. 3 pkt 9 u.p.b. lub w innych przepisach tej ustawy albo w załączniku do niej, co – jeżeli omawiane urządzenia nie zostały wskazane expressis verbis – wymaga wykazania, że zapewniają one możliwość użytkowania obiektu budowlanego zgodnie z jego przeznaczeniem, z wyłączeniem jednak: (1) urządzeń budowlanych związanych z obiektami budowlanymi w postaci budowli w rozumieniu u.p.b., które to obiekty budowlane nie dają się zakwalifikować jako budowle w ujęciu u.p.o.l., oraz (2) urządzeń budowlanych związanych z obiektami budowlanymi w postaci obiektów małej architektury, przy zastrzeżeniu, że urządzeniami budowlanymi w rozumieniu u.p.b. nie są instalacje; mając zarazem na uwadze, iż nie jest wykluczone, że o statusie poszczególnych obiektów i urządzeń współdecydować będą również inne przepisy rangi ustawowej, uzupełniające, modyfikujące czy doprecyzowujące prawo budowlane”.

Z przytoczonego fragmentu uzasadnienia wyroku TK wynika, że do urządzeń budowlanych, o których mowa art. 3 pkt 9 u.P.b., kwalifikowanych do kategorii budowli w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt 2 u.p.o.l., mogą zostać zaliczone jedynie:

1. urządzenia techniczne wymienione expressis verbis w art. 3 pkt 9 u.P.b., a zatem: „przyłącza i urządzenia instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków, a także przejazdy, ogrodzenia, place postojowe i place pod śmietniki”, a także
2. inne urządzenia technicznie (niewymienione w art. 3 pkt 9 u.P.b.), o ile „zapewniają możliwość użytkowania obiektu budowlanego” – będącego budowlą – zgodnie z jego przeznaczeniem (tak też w uchwale składu siedmiu sędziów NSA z 10 października 2022 r., sygn. akt III FPS 2/22).

Ekrany akustycznie chroniące przed hałasem pochodzącym z obszarów działalności przemysłowej, generowanej przez działalność hali magazynowej, placów składowych, obiektów towarzyszących na terenie Centrum Dystrybucji, nie stanowią urządzenia budowlanego, o którym mowa w art. 3 pkt 9 u.P.b., a w konsekwencji budowli w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt 2 u.p.o.l. Nie można ich bowiem zaliczyć do urządzeń, które zostały wymienione w art. 3 pkt 9 u.P.b., a nadto nie można ich uznać za urządzenie użytkowo powiązane z obiektem budowlanym kwalifikowanym do budowli w rozumieniu art. 3 pkt 3 u.P.b., załącznika do tej ustawy lub innego aktu rangi ustawowej. W realiach faktycznych sprawy są one obiektem budowlanym niezależnym od poszczególnych obiektów przemysłowych, w tym kwalifikowanych do kategorii budynków. Tzw. „inne urządzenia technicznie” (niewymienione w art. 3 pkt 9 u.P.b.) mogą zostać zaliczone do urządzeń budowlanych, a w konsekwencji budowli w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt 2 u.p.o.l., jeżeli zapewniają możliwość użytkowania konkretnego obiektu budowlanego – będącego budowlą – zgodnie z jego przeznaczeniem, a nie całego kompleksu przemysłowego obejmującego zarówno budowle, jak i budynki. Z taką zaś sytuacją w rozpoznawanej sprawie nie mamy do czynienia.

Zaprezentowana ocena prawna przesądzała o uznaniu za skuteczne podniesione w podstawach kasacyjnych zarzuty naruszenia art. 1a ust. 1 pkt 2 u.p.o.l. w związku z art. 3 pkt 9 u.P.b. przez ich błędną wykładnię, a w rezultacie nieprawidłowe zastosowanie. W tych okolicznościach za zbędne uznano odnoszenie się do pozostałych zarzutów skargi kasacyjnej.

W konsekwencji Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 188 i art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a. uchylił w całości zaskarżony wyrok oraz kwestionowaną interpretację indywidualną”.

 

 

Wróć do spisu treści serwisu