Ewidencja odsetek, kar umownych oraz kosztów postępowania windykacyjnego u wierzyciela i dłużnika

W dzisiejszej gospodarce, naznaczonej zmiennością i niepewnością, opóźnienia w płatnościach między kontrahentami stają się coraz częstsze. To z kolei prowadzi do konieczności naliczania odsetek, kar umownych oraz kosztów windykacji. Zarówno wierzyciel, jak i dłużnik muszą wiedzieć, jak prawidłowo ewidencjonować te zdarzenia w swoich księgach rachunkowych, a także jakie są tego konsekwencje podatkowe.

Odsetki za zwłokę stanowią rekompensatę dla wierzyciela za poniesione koszty finansowania w związku z opóźnieniem w płatności. Ich wysokość oraz zasady naliczania są ściśle uregulowane przepisami prawa, przede wszystkim Kodeksem cywilnym oraz ustawą o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Wierzyciel ma prawo domagać się odsetek ustawowych niezależnie od zapisów umowy. Z perspektywy rachunkowości, odsetki za zwłokę u wierzyciela stanowią przychody finansowe, a u dłużnika koszty finansowe. Należy jednak pamiętać o zasadzie memoriału, zgodnie z którą odsetki ujmuje się w księgach rachunkowych w dacie ich naliczenia, a nie otrzymania płatności.

Oprócz odsetek ustawowych, wierzycielowi przysługuje również rekompensata za koszty odzyskiwania należności. Jej wysokość jest stała i zależy od wartości zadłużenia. Rekompensata nie stanowi dostawy towarów ani świadczenia usług, dlatego nie podlega opodatkowaniu VAT. Wierzyciel ma prawo do zwrotu kosztów windykacji przewyższających kwotę rekompensaty. Mogą to być koszty związane ze zleceniem windykacji firmie zewnętrznej, prowadzeniem sprawy przez kancelarię prawną czy przelewem wierzytelności na firmę windykacyjną. Z perspektywy dłużnika, koszty windykacji stanowią pozostałe koszty operacyjne.

Ulga na złe długi to mechanizm pozwalający wierzycielowi na korektę podatku VAT należnego oraz przychodu w przypadku opóźnienia w płatności powyżej 90 dni. Analogicznie, dłużnik może wyłączyć kwotę VAT z VAT naliczonego oraz zwiększyć podstawę opodatkowania o wartość nieopłaconego kosztu.

Kary umowne to sankcje przewidziane w umowie za nienależyte wykonanie zobowiązania, np. opóźnienie w dostawie towaru lub usługi. Naliczenie kary umownej nie podlega opodatkowaniu VAT. Z perspektywy podatku dochodowego, kara umowna stanowi przychód podatkowy u wierzyciela oraz koszt uzyskania przychodu u dłużnika, o ile pozostaje w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami.

Ewidencja odsetek, kar umownych oraz kosztów windykacji to złożone zagadnienie, wymagające znajomości zarówno przepisów prawa, jak i zasad rachunkowości. Zarówno wierzyciel, jak i dłużnik powinni dbać o prawidłowe ujmowanie tych zdarzeń w swoich księgach rachunkowych, aby uniknąć problemów z organami podatkowymi. Warto również pamiętać o możliwości skorzystania z ulgi na złe długi, która może przynieść wymierne korzyści finansowe.

 

 

Wróć do spisu treści serwisu