W dniu 8 lipca 2022 r. została wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej interpretacja indywidualna (sygn. 0111-KDIB1-2.4010.150.2022.1.MZA) w zakresie ustalenia, czy Spółka z o.o. może uznać zapłatę za faktury dotyczące obrony prezesa, członków zarządu oraz wspólnika Spółki jako koszty uzyskania przychodów.
Przedmiotowa interpretacja dotyczy sytuacji, w której wobec właściciela Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: Spółka X), właściciela jednoosobowej działalności gospodarczej, prezesa oraz członka zarządu Spółki X wszczęto postępowanie karne dotyczące działalności budowlanej prowadzonej przez Spółkę X. W niniejszym postępowaniu karnym Prokuratura stwierdziła, że faktury wystawiane przez wymienione podmioty nie odzwierciedlają rzeczywistych zdarzeń gospodarczych i są tzw. „pustymi fakturami”, mającymi tylko na celu obciążenie kosztami spółki z o.o. lub wyłudzenia w podatku od towarów i usług. Spółka X miała podpisaną umowę o doradztwo prawne z kancelariami prawnymi zwłaszcza w zakresie reprezentowania Członków Zarządu oraz Wspólnika w postępowaniu przygotowawczym i sądowym, udzielania porad i konsultacji prawnych, przygotowanie zażaleń i wniosków do prokuratury, udziału w posiedzeniach i przesłuchaniach, analizy akt postępowania i innych kosztów związanych ze sprawą.
Dyrektor KIS stwierdził, iż stanowisko Spółki X w zakresie oceny skutków podatkowych w podatku dochodowym od osób prawnych jest nieprawidłowe argumentując w poniższy sposób.
W uzasadnieniu własnego stanowiska Dyrektor wskazał w pierwszej kolejności na ogólną definicję kosztu uzyskania przychodów określoną w art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r., zgodnie z którą: „kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 (…).” Ponadto za koszty uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatku związane z działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów.
Zatem aby wydatek poniesiony przez Spółkę X stanowił koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:
- został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
- jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
- pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
- poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
- został właściwie udokumentowany,
- nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r., nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.
W ocenie Dyrektora to właśnie: „Podatnik oceniając związek wydatku z prowadzoną działalnością gospodarczą winien zakładać, że dany koszt może obiektywnie przyczynić się do osiągnięcia przychodu. Ponadto, należy mieć na względzie, że podatnik uznając wydatek za koszt uzyskania przychodu odnosi ewidentne korzyści, albowiem o ten koszt zmniejsza podstawę opodatkowania”. Jak wskazał Dyrektor KIS ustawodawca nie definiuje, co należy rozumieć pod pojęciami „w celu” osiągnięcia przychodu, jak i „zachowanie” lub „zabezpieczenie” źródła przychodów. W tym celu Dyrektor KIS przytoczył następujące pojęcia zdefiniowane w Słowniku języka polskiego PWN:
- „celowość” oznacza: „przydatność do jakichś potrzeb”, „świadome zmierzanie do celu”, „taki przebieg zjawisk, zdarzeń, działań ludzkich, jakby w swym rozwoju zmierzały one do określonego celu”,
- „zabezpieczyć” oznacza: „zapewnienie ochrony przed czymś niebezpiecznym lub szkodliwym”, „uczynienie bezpiecznym”, „zapewnienie utrzymania czegoś w dotychczasowym stanie”, „zapewnienie komuś środków do życia”, „zapewnienie zaspokojenia roszczenia lub wykonanie kary”, natomiast
- „zachować” oznacza: „pozostać w posiadaniu czegoś”, „dochować coś w niezmienionym stanie mimo upływu czasu lub niesprzyjających okoliczności”, „uchronić przed zapomnieniem”.
Zatem zgodnie ze stanowiskiem Dyrektora KIS przedstawionego w niniejszej interpretacji „koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów to takie koszty, które są poniesione w trakcie dążenia do uzyskania przychodów. Określony cel musi być widoczny w momencie ponoszenia kosztu. Ponadto poniesione koszty winny omawiany cel realizować lub co najmniej zakładać jego realność. Koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to takie koszty, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu występowały w nienaruszonym stanie oraz aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast jako zabezpieczenie źródła przychodów powinno się przyjmować koszty poniesione na ochronienie istniejącego źródła przychodów, w taki sposób, aby to źródło funkcjonowało w bezpieczny sposób”.
Podsumowując: Dyrektor KIS uznał stanowisko Spółki X za nieprawidłowe, ponieważ wydatki poniesione przez Spółkę X w związku z zapłatą faktur dotyczących obrony prezesa, członków zarządu oraz wspólnika spółki nie są wydatkami, które mogą przyczynić się do osiągnięcia przychodu bądź służyć zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów. Co więcej konieczność ich poniesienia wynika ze sprzecznych z prawem działań podatnika, za którego czyny są odpowiedzialne osoby fizyczne – prezes, członkowie zarządu oraz wspólnik. W ocenie Dyrektora KIS, Spółka X poniosła wydatki, które były niezwiązane z jej działalnością, przez co wydatki te nie wykazują związku, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r.
