Jak opodatkowana jest umowa barteru na gruncie podatku od towarów i usług?

Umowę barterową należy oceniać jako dwie odrębne czynności, które po spełnieniu warunków określonych ustawą o podatku od towarów i usług, podlegać będą temu podatkowi.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Tak stanowi art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

W świetle przepisów tej ustawy, co do zasady, dostawa towarów lub świadczenie usług podlegają opodatkowaniu, gdy mają charakter odpłatny. Przy czym ustawodawca zrównał niektóre dostawy towarów i świadczenia usług wykonane nieodpłatnie z odpłatną dostawą towarów i odpłatnym świadczeniem usług. Jednocześnie należy podkreślić, że w ustawie o VAT nie wskazano na formę odpłatności, ani nie zdefiniowano tego pojęcia. W związku z tym można uznać, że ustawodawca nie narzuca, aby odpłatność za czynność dostawy towarów lub świadczenia usług miała postać pieniężną. Oznacza to, że odpłatność jako świadczenie wzajemne może również przybrać postać:

• rzeczową – gdy zapłatą jest inny towar lub usługa, lub
• mieszaną – gdy zapłata jest w części pieniężna, a w części rzeczowa.

Świadczenia wzajemne wynikające z umowy barterowej podlegają opodatkowaniu podatkiem na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Organy podatkowe uważają, że dla uznania czynności za odpłatną wystarczające jest, by istniała możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za tą czynność.

Wynagrodzenie niepieniężne może stanowić dostawa towarów lub świadczenie usług dokonywane w zamian za otrzymane świadczenie (barter). W przypadku transakcji barterowych istotne jest ustalenie, czy dostawa towarów lub świadczenie usług będą mogły być uznane za zapłatę. W orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej ukształtował się pogląd, zgodnie z którym, aby czynności takie mogły być uznane za zapłatę, muszą zostać spełnione następujące warunki:

• istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem będącym świadczeniem wzajemnym,
• dostawcę towarów lub usługodawcę łączy z odbiorcą stosunek prawny, z którego wynika obowiązek dostawy towarów lub świadczenia usług oraz wysokość wynagrodzenia (świadczenia wzajemnego) za dokonanie tych czynności,
• wynagrodzenie jest wyrażalne w pieniądzu, co oznacza, że istnieje możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za dostawę towarów lub świadczenie usług.

W interpretacji indywidualnej z dnia 29 lipca 2015 r., nr ITPP1/4512-548/15/KM, dotyczącej umowy barterowej, Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy uznał, że wynagrodzenie (zapłata) może mieć postać zarówno świadczenia pieniężnego, jak i rzeczowego (określonego w naturze), np. w przypadku dostawy towaru w zamian za świadczenie usługi czy też w sytuacji zamiany towarów bądź usług. Organ podkreślił, że odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju oznacza wykonanie tych czynności za wynagrodzeniem, ale przepisy podatkowe nie zawierają jakichkolwiek ograniczeń co do formy zapłaty. Wynagrodzenie (zapłata) nie musi nastąpić w formie świadczenia pieniężnego – może to być również świadczenie rzeczowe: „(…) przesłanką opodatkowania czynności, zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy (o VAT – przyp. red.), jest odpłatność dostawy towarów lub świadczenia usług. Warunek ten jest spełniony w przypadku transakcji barterowych, gdyż występuje bezpośredni związek między czynnościami. Zatem skoro (…) można wyodrębnić świadczenia wzajemne w ramach tzw. wymiany barterowej (…), uznać należy, że w sprawie dochodzi do świadczenia odpłatnego w myśl art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług (…).”

 

 

Wróć do spisu treści serwisu