Jakie bilansowe różnice kursowe mają wpływ na przychody i koszty podatkowe w przypadku stosowania rachunkowych różnic kursowych na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych?

Dla celów podatkowych powinny być rozpoznane jedynie te różnice kursowe, które ujmowane są na kontach, które wpływają na rachunek zysków i strat jednostki.

Zgodnie z art. 9b ust. 1 i 2 ustawy o rachunkowości, podatnicy ustalają różnice kursowe na podstawie:

1. art. 15a, albo
2. przepisów o rachunkowości, pod warunkiem, że w okresie, o którym mowa w ust. 3, sporządzane przez podatników sprawozdania finansowe będą badane przez firmy audytorskie.

Podatnicy, którzy wybrali metodę, o której mowa w ust. 1 pkt 2, zaliczają odpowiednio do przychodów lub kosztów uzyskania przychodów ujęte w księgach rachunkowych różnice kursowe z tytułu transakcji walutowych i wynikające z dokonanej wyceny składników aktywów i pasywów wyrażonych w walucie obcej, a także wyceny pozabilansowych pozycji w walutach obcych. Wycena ta dla celów podatkowych powinna być dokonywana na ostatni dzień każdego miesiąca i na ostatni dzień roku podatkowego lub na ostatni dzień kwartału i na ostatni dzień roku podatkowego albo tylko na ostatni dzień roku podatkowego, z tym że wybrany termin wyceny musi być stosowany przez pełny rok podatkowy i nie może być zmieniany.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że w celu uwzględnienia na gruncie metody rachunkowej danej pozycji jako różnicy kursowej dla celów podatkowych konieczne jest spełnienie następujących warunków:

1. pozycja powinna powstać z tytułu transakcji walutowych lub wynikać z wyceny składników aktywów/pasywów wyrażonych w walucie obcej lub z wyceny pozycji pozabilansowych w walutach obcych,
2. pozycja ta powinna spełniać definicję „różnicy kursowej”,
3. taka „różnica kursowa” powinna być ujęta w księgach rachunkowych.

Pojęcie „różnic kursowych” nie zostało zdefiniowane na gruncie ustawy o CIT. W związku z tym odwołanie się przez ustawodawcę do przepisów o rachunkowości oznacza, że dla rozstrzygnięcia, jakie pozycje powinny być ujmowane dla celów podatkowych w metodzie rachunkowej jako różnice kursowe, należy posiłkować się rozumieniem tego pojęcia na gruncie przepisów rachunkowych. W konsekwencji, warunkiem podatkowego charakteru różnic kursowych ustalanych według metody rachunkowej jest, aby powstałe różnice rzeczywiście stanowiły różnice kursowe w świetle przepisów o rachunkowości. Wyłącznie takie różnice stanowiły będą również różnice kursowe w ujęciu podatkowym. Przepis art. 9b ust. 2 ustawy o CIT nie definiuje natomiast, w jaki sposób różnice kursowe powinny być ujęte w księgach rachunkowych.

W wydawanych interpretacjach indywidualnych organy podatkowe uznają za prawidłowy pogląd, zgodnie z którym dla celów podatkowych powinny być rozpoznane jedynie te różnice kursowe, które ujmowane są na kontach, które wpływają na rachunek zysków i strat jednostki. Wynika to z obowiązku zachowania spójności wyniku podatkowego oraz wyniku rachunkowego w tym zakresie, bowiem, jak wskazano powyżej, to właśnie rozwiązania wynikające z rachunkowości określają skutek w podatku dochodowym od osób prawnych związany z różnicami kursowymi, a zasada ta nie jest modyfikowana innymi przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Tak art. w interpretacji indywidualnej z dnia 26 lipca 2023 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, 0111-KDIB1-3.4010.335.2023.1.AN, w której wnioskodawca zadał pytanie, czy „Wnioskodawca jest zobowiązany rozpoznać w podstawie opodatkowania CIT, różnice kursowe powstałe w związku z wyceną ww. instrumentu kapitałowego do wartości godziwej, gdy wycena ta wg przepisów rachunkowych ujmowana jest w kapitałach własnych (a nie w wyniku finansowym Spółki)?”. Dyrektor KIS potwierdził prawidłowość stanowiska wnioskodawcy, że: „Analizując powyższe należy zgodzić się z Państwa stanowiskiem, że wynik podatkowy – w przypadku stosowania metody rachunkowej – mogą korygować tylko różnice kursowe, które wg przepisów rachunkowych są wykazywane w wyniku finansowym. W konsekwencji, różnice kursowe wynikające z wyceny bilansowej ujmowane w kapitałach własnych nie wpływają na podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym, a tym samy podatnik nie ma obowiązku ich rozpoznania w rachunku podatkowym na podstawie art. 9b ust. 2 ustawy o CIT. (…) Przepis art. 9b ust. 2 ustawy o CIT, nie definiuje natomiast, w jaki sposób różnice kursowe powinny być ujęte w księgach rachunkowych. Zdaniem Wnioskodawcy, dla celów podatkowych powinny być rozpoznane jedynie te różnice kursowe, które ujmowane są na kontach, które wpływają na wynik finansowy jednostki. Wynika to z obowiązku zachowania spójności wyniku podatkowego oraz wyniku rachunkowego w tym zakresie, bowiem, jak wskazano powyżej, to właśnie rozwiązania wynikające z rachunkowości określają skutek w podatku dochodowym od osób prawnych związany z różnicami kursowymi, a zasada ta nie jest modyfikowana innymi przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Prezentowane powyżej stanowisko znajduje poparcie w indywidualnych interpretacjach podatkowych, w których organ podatkowy, prezentuje jednolite stanowisko, zgodnie z którym przy wyborze rozliczania różnic kursowych metodą bilansową podatnik zobowiązany jest do rozpoznania w rachunku podatkowym tylko tych różnic kursowych na moment ich powstania, które ujmowane są na kontach wynikowych (czyli w wyniku finansowym) (art. interpretacja indywidualna z 11 lutego 2014 r. znak IPPB5/423-951/13-2/IŚ; interpretacja indywidualna z 27 lutego 2017 r. znak 1462-IPPB6.4510.620.2016.1.AM).”

 

 

Wróć do spisu treści serwisu