W przypadku, gdy dopłaty do kapitału wniesione zostaną do spółki z naruszeniem przepisów kodeksu spółek handlowych nie będzie miało zastosowania wyłączenie z przychodów uzyskanych wpłat wspólników na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
W przypadku, gdy dopłaty do kapitału wniesione zostaną do spółki z naruszeniem przepisów kodeksu spółek handlowych nie będzie miało zastosowania wyłączenie z przychodów uzyskanych wpłat wspólników na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W tym zakresie podstawą prawną wyłączenia z przychodów kwot dopłat powinien być art. 12 ust. 4 pkt 1 tej ustawy, zgodnie z którym do przychodów nie zalicza się pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych, a także otrzymanych lub zwróconych pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów). Przychód (ewentualnie) powinien być określony w wysokości hipotetycznych odsetek w związku z korzystaniem z cudzego kapitału (art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy). Przychodem podatnika na gruncie tej ustawy są wszelkie trwałe, bezzwrotne i definitywne przysporzenia majątkowe w postaci środków pieniężnych, dóbr majątkowych oraz świadczeń w naturze, niezależnie od tytułu prawnego ich uzyskania przez podatnika; wyjątki od tej zasady określone są w ust. 4 i 4a art. 12.
Powyższy pogląd wyrażany jest także w orzecznictwie sądowym. Przykładowo wyrok NSA we Wrocławiu z dnia 7 czerwca 2002 r. (I SA/Wr 1885/01): „Zaliczając przedmiotowe kwoty do przychodów, rzeczą organów podatkowych było jednak ustalenie, jakiego rodzaju są to przychody, gdyż, jak słusznie podniosła strona skarżąca w skardze, ma to swój znaczący wymiar podatkowy. W szczególności organy winny rozważyć tę kwestię w aspekcie podobieństwa dopłat do umowy pożyczki. W doktrynie wskazuje się, że wspólnymi cechami pożyczki i dopłat są świadczenia wspólników na rzecz i cele spółki oraz że dopłat, podobnie jak i pożyczki, nie można wypowiedzieć. Dopłaty są uważane za przymusową pożyczkę inwestycyjną, mającą na celu powiększenie kapitału obrotowego, a różni je z kolei od wkładów na udziały to, że nie są bezwzględnie bezzwrotne i nie powodują zwiększenia kapitału. Z podjętego rozstrzygnięcia można wnioskować, że organy zakwalifikowały poczynione wpłaty jako darowiznę. Nie przesądzając o słuszności zajętego przez organy stanowiska, należy zwrócić uwagę, że niewystarczające jest dla oceny poprawności podjętego rozstrzygnięcia jedynie „negatywne” ustalenie, że dokonane wpłaty nie są dopłatami. Organy winny wskazać wyraźnie, jak i dlaczego zakwalifikowały przedmiotowe wpłaty.”
Dopłata wniesiona z naruszenie przepisów kodeksu spółek handlowych, w tym do spółki innej niż kapitałowa, może być uznana za nieodpłatną pożyczkę. Taki pogląd wyraził w interpretacji indywidualnej z dnia 10 maja 2023 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (0114-KDIP2-2.4010.141.2023.1.ASK).
Andrzej Łukiańczuk
Doradca podatkowy nr 10266
andrzej.lukianczuk@isp-modzelewski.pl
tel. 22 517 30 60 wew. 129
