Przychód podatkowy z tytułu odsetek powstanie w dacie ich faktycznego otrzymania, tj. spłaty każdej kolejnej raty, których częścią są także odsetki.
Sprzedaż na raty to szczególny rodzaj sprzedaży, polegający na sprzedaży rzeczy za cenę płatną w określonych ratach, jeżeli według umowy rzecz ma być kupującemu wydana przed całkowitym zapłaceniem ceny (art. 583 K.c.). Przepisy podatkowe nie przewidują szczególnych zasad ustalania momentu powstania przychodu z tytułu takiej sprzedaży. Niezależnie więc od tego, w jaki sposób i kiedy dojdzie do zapłaty ceny, przy ustaleniu przychodu i momentu jego powstania podatnik będzie stosował ogólne zasady określone w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
O przychodzie należnym można mówić, jeśli przedsiębiorcy przysługuje uprawnienie do jego otrzymania. Jego powstanie, co do zasady, związane jest z momentem powstania wierzytelności. Jako przychód należny powinno się zatem traktować kwoty, jakie są należne podatnikowi, czyli takie, których wydania może zażądać od kontrahenta.
Podstawowa zasada określania daty powstania przychodu należnego związanego z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej została uregulowana przez ustawodawcę w treści art. 12 ust. 3a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Na mocy tego przepisu, za datę powstania przychodu, o którym mowa w ust. 3, uważa się, z zastrzeżeniem ust. 3c-3e, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:
- wystawienia faktury albo
- uregulowania należności.
Przepis art. 12 ust. 4 pkt 2 ustawy stanowi, że do przychodów nie zalicza się: kwot naliczonych, lecz nie otrzymanych odsetek od należności, w tym również od udzielonych pożyczek /kredytów/. W powołanym przepisie ustawodawca przewidział szczególny sposób zaliczania do przychodu odsetek od należności i zobowiązań. Sposób ten przejawia się przede wszystkim w tym, że w odróżnieniu od innych przychodów z działalności gospodarczej są one przychodem dopiero wówczas, gdy zostaną otrzymane, a nie gdy są naliczone, czy należne.
Powołany przepis odnosi się zarówno do odsetek należnych z tytułu uchybienia przez dłużnika terminowi świadczenia pieniężnego, jak również do odsetek stanowiących wynagrodzenie za kredyt, pożyczkę, sprzedaż na raty. Skoro ustawodawca określił dla odsetek taki szczególny sposób zaliczania ich do podstawy opodatkowania, to wykluczona jest możliwość stosowania do przychodów z odsetek przepisów art. 12 ust. 3 ustawy mimo, że nie zostały faktycznie otrzymane. Pogląd zbieżny z powyższym wyraził NSA w wyroku z dnia 30 sierpnia 2005 r. (FSK 2025/04).
Andrzej Łukiańczuk
Doradca podatkowy nr 10266
andrzej.lukianczuk@isp-modzelewski.pl
tel. 22 517 30 60 wew. 129