Zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania opodatkowaniu podlegają również wygrane w konkursach. Ustawodawca przewidział jednak zwolnienie od podatku dla wygranych w niektórych konkursach z dziedzin preferowanych podatkowo (nauka, kultura, sztuka, dziennikarstwo i sport). Wygrane w tych konkursach korzystają ze zwolnienia, jeśli jednorazowa wartość nagrody nie przekracza określonej ustawowo kwoty. Przede wszystkim jednak, aby w ogóle rozpatrywać zastosowanie zwolnienia podatkowego, dane przedsięwzięcie musi posiadać cechy konkursu.
Stosownie do art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych1 od dochodów (przychodów) pobiera się zryczałtowany podatek dochodowy z tytułu wygranych w konkursach, grach i zakładach wzajemnych lub nagród związanych ze sprzedażą premiową, uzyskanych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, z zastrzeżeniem art. 21 ust. 1 pkt 6, 6a i 68 – w wysokości 10% wygranej lub nagrody. Zgodnie z art. 41 ust. 1 pkt 1 przywołanej ustawy, jeżeli przedmiotem wygranych (nagród), o których mowa w art. 30 ust. 1 pkt 2, nie są pieniądze, podatnik jest obowiązany wpłacić płatnikowi kwotę zaliczki lub należnego zryczałtowanego podatku przed udostępnieniem wygranej (nagrody) lub świadczenia.
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 68 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. wolna od podatku dochodowego jest wartość wygranych w konkursach i grach organizowanych i emitowanych (ogłaszanych) przez środki masowego przekazu (prasa, radio i telewizja) oraz konkursach z dziedziny nauki, kultury, sztuki, dziennikarstwa i sportu, a także nagród związanych ze sprzedażą premiową – jeżeli jednorazowa wartość tych wygranych lub nagród nie przekracza kwoty 2000 zł; zwolnienie od podatku nagród związanych ze sprzedażą premiową nie dotyczy nagród otrzymanych przez podatnika w związku z prowadzoną przez niego pozarolniczą działalnością gospodarczą, stanowiących przychód z tej działalności.
Przepisy podatkowe posługują się pojęciem „konkursu”, chociaż nie zawierają jego definicji. W tej sytuacji uzasadnione jest zastosowanie wykładni językowej. Zgodnie z definicją zawartą w Słowniku języka polskiego konkurs to „przedsięwzięcie o charakterze artystycznym, rozrywkowym, sportowym, mające określony program i dające możliwość wyboru, przez eliminację, najlepszych wykonawców, autorów danych prac itp., zwykle wyróżnianych nagrodami”2.
Równie ważna jak element współzawodnictwa jest strona formalna przedsięwzięcia. Konieczne jest bowiem sporządzenie regulaminu, który określa nazwę gry lub konkursu, organizatora, uczestników, nagrody oraz sposób wyłonienia zwycięzców.
Z tej definicji wynika również, że dane przedsięwzięcie można uznać za konkurs, jeśli istnieje w nim element współzawodnictwa w celu osiągnięcia najlepszego rezultatu.
Z kolei w wyroku z dnia 12 stycznia 2012 r. WSA w Szczecinie zauważył, że: „Przepisy prawa podatkowego nie definiują pojęcia: «konkursu» w związku z czym uzasadnione jest odwołanie się w tej mierze do definicji słownikowej tego pojęcia zawartej, np. w Uniwersalnym Słowniku Języka Polskiego pod redakcją S. Dubisza (PWN, Warszawa 2003 r., tom 2, str. 210), zgodnie z którą: «konkurs» to przedsięwzięcie najczęściej o charakterze artystycznym, rozrywkowym, sportowym, dające możliwość wyboru najlepszych wykonawców, autorów danych prac, itp. zwykle wyróżnianych nagrodami. Według natomiast Domowego Popularnego Słownika Języka Polskiego pod redakcją B. Dunaja (wyd. Cykada, str. 202), «konkurs» to zorganizowana impreza o określonym regulaminie, której celem jest wyłonienie w drodze eliminacji kogoś lub czegoś najlepszego w danej dziedzinie, zwykle połączona z przyznaniem nagród. Z kolei w Słowniku Wyrazów Obcych (wyd. Europa, str. 396-397) wskazano, że «konkurs» to impreza, która ma na celu wyłonienie przez specjalistyczne jury osoby lub grupy najlepszej w danej dziedzinie, np. artystycznej, naukowej, przebiegająca często wieloetapowo; najczęściej wygrana lub zajęcie jednego z wyższych miejsc w konkursie jest związane z określoną w warunkach wstępnych nagrodą pieniężną, rzeczową lub przyznaniem prawa do realizacji czegoś.
Z powyższych definicji wynika, że głównym celem konkursu jest wyłonienie najlepszych osób w danej dziedzinie i że aby konkurs odpowiadał istocie tego przedsięwzięcia, to powinien w nim wystąpić element rywalizacji”3.
Według Słownika wyrazów obcych Wydawnictwa Europa konkurs to „impreza, która ma na celu wyłonienie przez specjalistyczne jury osoby lub grupy najlepszej w danej dziedzinie, np. artystycznej, naukowej, przebiegająca często wieloetapowo; najczęściej wygrana lub zajęcie jednego z wyższych miejsc w konkursie jest związane z określoną w warunkach wstępnych nagrodą pieniężną, rzeczową lub przyznaniem prawa do realizacji czegoś”. Z Domowego popularnego słownika języka polskiego wynika natomiast, że konkurs to „zorganizowana impreza o określonym regulaminie, której celem jest wyłonienie w drodze eliminacji kogoś lub czegoś najlepszego w danej dziedzinie, zwykle połączona z przyznaniem nagród”4.
Z definicji tych wynika, że dane przedsięwzięcie można uznać za konkurs, jeśli istnieje w nim element współzawodnictwa w celu osiągnięcia najlepszego rezultatu. W powszechnym rozumieniu konkurs to postępowanie mające na celu wyłonienie zwycięzcy bądź kilku zwycięzców spośród grupy najlepszych uczestników spełniających określone kryteria.
Równie ważna jak element współzawodnictwa jest strona formalna przedsięwzięcia. Konieczne jest bowiem sporządzenie regulaminu konkursu, który określa nazwę konkursu, organizatora, uczestników, nagrody oraz sposób wyłonienia zwycięzców. Poza elementem rywalizacji konkurs powinien mieć zatem sprecyzowane warunki wzięcia w nim udziału, kryteria oceny i zasady przyznawania nagród.
Jeżeli przedsięwzięcie spełnia kryteria uznania za konkurs, to nagrody co do zasady powinny podlegać opodatkowaniu zryczałtowanym 10-proc. podatkiem dochodowym, a organizator co do zasady jest zobowiązany do poboru podatku jako płatnik, chyba że ma zastosowanie zwolnienie określone w art 21 ust. 1 pkt 68 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r.
Ustawodawca w przepisach podatkowych nie zdefiniował również pojęcia „dziedziny”, jednakże zgodnie z internetowym Słownikiem języka polskiego PWN dziedzina to zakres czyjegoś działania w obrębie nauki, gospodarki, techniki, kultury itp.5
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 68 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. wolna od podatku dochodowego jest wartość wygranych w konkursach i grach organizowanych i emitowanych (ogłaszanych) przez środki masowego przekazu (prasa, radio i telewizja) oraz konkursach z dziedziny nauki, kultury, sztuki, dziennikarstwa i sportu, a także nagród związanych ze sprzedażą premiową – jeżeli jednorazowa wartość tych wygranych lub nagród nie przekracza kwoty 2000 zł; zwolnienie od podatku nagród związanych ze sprzedażą premiową nie dotyczy nagród otrzymanych przez podatnika w związku z prowadzoną przez niego pozarolniczą działalnością gospodarczą, stanowiących przychód z tej działalności.
Jeśli zatem mamy do czynienia z konkursem z dziedziny sportu, przykładowo jego rozstrzygnięcie następuje w wyniku sportowej rywalizacji uczestników w określonej dyscyplinie sportowej (np. bieg), to nie ma znaczenia, czy konkurs jest skierowany do profesjonalistów, czy do amatorów. Ważne jest, że w preferowanej podatkowo dziedzinie (sport) występuje rywalizacja między uczestnikami, a jednorazowa wartość nagrody nie przekracza 2000 zł. W drodze konkursu dochodzi do wyłonienia zwycięzców spośród uczestników spełniających określone kryteria. Przekazywane w ramach takiego konkursu nagrody będą mogły być objęte zwolnieniem z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 68 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r., gdyż spełnione zostały kumulatywnie następujące przesłanki:
1) organizowane przedsięwzięcie zawiera w sobie pierwiastek rywalizacji, posiada więc status konkursu;
2) jest to konkurs z dziedziny sportu – jego rozstrzygnięcie następuje w wyniku sportowej rywalizacji uczestników w danej dyscyplinie sportowej (np. bieg);
3) w ramach konkursu zostanie wyłonione grono laureatów;
4) wartość każdej z przyznanych nagród nie przekracza kwoty 2000 zł.
W takich okolicznościach zatem przekazanie nagród będzie korzystało ze zwolnienia podatkowego, a organizator nie będzie miał żadnych obowiązków jako płatnik.
Jednocześnie należy zaznaczyć, że forma ogłoszenia konkursu (np. prasa) mogłaby mieć znaczenie w sytuacji, gdyby ten konkurs nie odbywał się w żadnej z preferowanych podatkowo dziedzin. W takim wypadku dla zastosowania zwolnienia byłoby konieczne, aby konkurs był organizowany i emitowany (ogłaszany) przez środki masowego przekazu (prasa, radio i telewizja). Ten warunek spełniałby zatem wyłącznie konkurs w prasie, radiu lub telewizji. Wolna od podatku nie byłaby natomiast wygrana w konkursie ogłoszonym np. przez sklep za pośrednictwem strony internetowej czy konkursie ogłoszonym na portalu społecznościowym.
Przypisy
1 Tekst jednolity Dz.U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm., dalej: ustawa z dnia 26 lipca 1991 r.
2 Konkurs, w: Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego, https://sjp.pwn.pl/doroszewski/konkurs;5441740.html, dostęp: 15.09.2021.
3 I SA/Sz 852/11, https://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/9B9AB0D6F4, dostęp: 15.09.2021.
4 Domowy popularny słownik języka polskiego, B. Dunaj (red. nauk.), Warszawa 2003.
5 Dziedzina, w: Słownik języka polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/sjp/dziedzina;2455651.html, dostęp: 15.09.2021.
Vlog podatkowy ISP
Udostępniamy Państwu Video blog podatkowy Instytutu Studiów Podatkowych zawierający najnowsze wypowiedzi ekspertów Instytutu na temat zmian i interpretacji podatkowych prezentowane w formie krótkich filmów na kanale YouTube.
