W dniu 24 października 2011 r. NSA (sygn. akt I FPS 9/10) podjął w składzie 7 sędziów uchwałę: ?(?) W świetle przepisów art. 86 ust. 1 oraz art. 90 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) czynności niepodlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie mogą wpłynąć na zakres prawa do odliczenia podatku naliczonego przy zastosowaniu art. 90 ust. 3 powołanej wyżej ustawy (?)?[1].
Treść wyżej przytoczonej uchwały wprowadziła wiele zamętu na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług. Clou problemu stanowił fakt, że ustawia ta nie zawierała regulacji dotyczących pre-współczynnika co skutkowało tym, że podatnicy wykonujący działalność opodatkowaną podatkiem od towarów i usług oraz tę która znajdowała się poza zasięgiem ustawy, dokonywali odliczenia całego podatku. W 2016 roku nastąpił przełom, w związku z wprowadzeniem do ustawy o podatku od towarów i usług przepisów dotyczących pre-współczynnika, a co za tym idzie konieczności odliczenia podatku naliczonego.
Kolejny zwrot nastąpił, gdy w dniu 9 maja 2019 r. TSUE w wyroku C-566/17[2] Związek Gmin Zagłębia Miedziowego w Polkowicach, w sprawie dotyczącej odliczania podatku od towarów i usług naliczonego w związku z działalnością mieszaną – gospodarczą i niegospodarczą orzekł, że art. 168 lit. a) dyrektywy VAT należy interpretować w sposób, sprzeciwiający się praktyce krajowej, która dawała prawo do dokonywania odliczenia VAT naliczonego w pełnej wysokości w związku z wydatkami mieszanymi, ze względu brak regulacji w ustawie o podatku od towarów i usług w tej materii przed 2016 r.
Wprowadzenie od 2016 roku tej regulacji miało o tyle istotne znaczenie dlatego, że pozwalało podatnikom określić tę część podatku naliczonego, która jest ściśle związana z jego działalnością gospodarczą oraz tą która nie ma charakteru gospodarczego.
Wyrok ten miał znaczenie zarówno dla gmin, związków gminnych, ale również innych podatników wykonujących działalność mieszaną. Konsekwencją tego wyroku jest fakt, że organy podatkowe mogły żądać zwrotu części podatku, w przypadku, gdy dokonywano odliczenia całego podatku od towarów i usług od wydatków wykorzystywanych do działalności mieszanej w latach lata 2014?2015.
W lipcu 2019 roku NSA w jednym z dwóch mających istotne znaczenie dla samorządów wyroku orzekł, że: ?(?) Należy mieć w tym zakresie na uwadze, że sytuacja prawna podatników stosujących się w swoich rozliczeniach do wykładni wynikającej z ww. uchwały oraz opartego na niej orzecznictwa sądów administracyjnych, nie może być gorsza od tej, którą otrzymują podatnicy stosujący się do interpretacji (objaśnień prawnych lub utrwalonej praktyki interpretacyjnej właściwego organu), która uległa zmianie (por. art. 14m § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r. poz. 900, z późn. zm.]; art. 35 ustawy z dnia 30 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz. U. poz. 646, z późn. zm.]). Oznacza to, że podatnicy ci nie są z tego tytułu zobligowani, w stosunku do okresów rozliczeniowych, których zobowiązania podatkowe nie uległy jeszcze przedawnieniu, do korekty rozliczeń tych okresów (?)?[3].
Tym samym wyrok powyższy przyniósł ulgę samorządom gminnym i nie tylko, organy skarbowe nie powinny występować z wnioskiem o dokonanie przez nich korekty okresów rozliczeniowych i zwrotu odliczonego przed 2016 rokiem podatku od towarów i usług.
[1] sygn. akt I FPS 9/10
[2] C-566/17
[3] I FSK 119/17
Martyna Betiuk
Młodszy Konsultant Podatkowy
tel. 22 517 30 60 wew. 109
