List ostrzegawczy Szefa KAS

Mocą ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw wprowadzono nowe uprawnienia organów KAS.

Obowiązujący od dnia 1 stycznia 2022 r. przepis art. 15a ustawy o KAS przewiduje nowe uprawnienie dla Szefa KAS, który w wyniku działalności analitycznej może podejmować działania informujące podatników o ryzyku występowania w obrocie towarami lub usługami dostarczanymi do podatnika lub kontrahenta tego podatnika co najmniej jednego dostawcy, który może pełnić rolę znikającego podatnika. Podatnik, który dostanie od Szefa KAS list ostrzegawczy przed podejrzanym kontrahentem, będzie mógł wnioskować o przeprowadzenie kontroli podatkowej w zakresie będącym przedmiotem tego ostrzeżenia.

Podjęcie decyzji o poinformowaniu podatnika o ryzyku jest wyłączną decyzją Szefa KAS podejmowaną z urzędu, a konstrukcja tego narzędzia nie zmienia innych uprawnień i obowiązków. Ustawodawca zakłada się, że działania informujące nie będą miały charakteru masowego. Ustawodawca nie przewiduje również wnioskowania o podjęcie takiego działania na indywidualny wniosek podatnika. Narzędzie to ma być uzupełniającym narzędziem w stosunku do innych uprawnień przykładowo takich jak blokada rachunku podmiotu kwalifikowanego w celu zabezpieczenia interesów finansowych państwa. Przedmiotowe narzędzie ma być uprawnieniem fakultatywnym, czyli Szef KAS nie będzie miał obowiązku informowania, nawet jeśli takie ryzyko zauważy w toku działalności analitycznej.

Podatnik pomimo wprowadzenia przedmiotowego narzędzia nadal obowiązany jest do dochowania należytej staranności. Nieotrzymanie takiego listu przez podatnika nie zwalnia podatnika z obowiązku dochowania należytej staranności, w szczególności w toku kontroli lub postępowania podatkowego podatnik nie może się powoływać na brak otrzymania takiego listu.

W ust. 2 tego przepisu zamieszczono definicję znikającego podatnika, przez którego rozumie się podmiot zarejestrowany jako podatnik dla celów podatku od towarów i usług, który, z potencjalnym zamiarem oszustwa, nabywa towary lub usługi, bądź symuluje ich nabywanie, i zbywa je jako opodatkowane podatkiem od towarów i usług, nie wpłacając podatku od towarów i usług do właściwego urzędu skarbowego. Definicja ta nawiązuje do definicji „znikającego podatnika” (ang. missing trader) zawartej w art. 2 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1925/2004 z 29.10.2004 r. ustanawiającego szczegółowe zasady wykonywania niektórych przepisów rozporządzenia Rady (WE) nr 1798/2003 w sprawie współpracy administracyjnej w dziedzinie podatku od wartości dodanej (uchylonego przez rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 79/2012 z 31.1.2012 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonywania niektórych przepisów rozporządzenia Rady (UE) nr 904/2010 w sprawie współpracy administracyjnej oraz zwalczania oszustw w dziedzinie podatku od wartości dodanej). Zgodnie z tym przepisem „niewywiązujący się podmiot gospodarczy” oznaczał podmiot gospodarczy zarejestrowany jako podatnik dla celów VAT, który z potencjalnym zamiarem oszustwa nabywa towar lub usługi bądź symuluje ich nabywanie, nie płacąc podatku VAT, i zbywa je z uwzględnieniem podatku VAT, nie przekazując należnego podatku VAT właściwym władzom państwowym.

Zgodnie z ust. 3 art. 15a ustawy o KAS w informacji ostrzegającej o ryzyku występowania co najmniej jednego dostawcy, który może być znikającym podatnikiem Szef KAS będzie mógł wskazać wszystkie podmioty występujące w danym łańcuchu. Szef KAS może ujawniać dane kontrahenta, co nie narusza przepisów o tajemnicy skarbowej oraz przepisów o tajemnicy przedsiębiorstwa.

W ust. 4 art. 15a ustawy o KAS ustawodawca wprowadza możliwość występowania przez podatnika, wobec którego Szef KAS podjął działania informujące o ryzyku występowania w obrocie towarami lub usługami dostarczanymi do podatnika lub kontrahenta tego podatnika co najmniej jednego dostawcy, który może pełnić rolę znikającego podatnika, występowania do naczelnika urzędu skarbowego o przeprowadzenie kontroli podatkowej. Ustawodawca wskazał, że zakres tej kontroli będzie dotyczyć obszaru działań informacyjnych, o których mowa w art. 15a ustawy o KAS. W ocenie ustawodawcy prowadzenie możliwości wystąpienia przez podatnika z wnioskiem o przeprowadzenie kontroli podatkowej, ma na celu wprowadzenie instrumentu, którym podatnik będzie mógł ostatecznie zbadać, czy dany kontrahent nie pełni roli „znikającego podatnika”. Przeprowadzenie takiej kontroli będzie też kolejnym instrumentem, dzięki któremu podatnik będzie mógł mieć gwarancję zachowania należytej staranności na każdym etapie prowadzenia przez niego działalności. Listy ostrzegawcze oraz wprowadzona w ust. 4 tego przepisu możliwość wystąpienia o przeprowadzenie kontroli podatkowej mają na celu wsparcie podatnika w obowiązku dochowania należytej staranności oraz wyeliminowanie ryzyka uczestnictwa w przestępstwach podatkowych z wykorzystaniem podatku VAT.

Natomiast nad zadaniami Szefa KAS dotyczącymi działalności analitycznej i informacyjnej, o której mowa w art. 15a ust. 1 ustawy o KAS, nadzór będzie pełnił minister właściwy do spraw finansów publicznych, co przewiduje projektowany art. 12c ust. 2 tej ustawy.

W ocenie ustawodawcy podjęcie działań, o których mowa w art. 15a ustawy o KAS jest zbieżne z zaleceniami KE w tym zakresie. W dokumencie KE z 2016 r. opracowanym przez Dyrekcję Generalną TAXUD pt. Guide on enhanced cooperation between Member States and Business in the field of fighting VAT fraud, stanowiącym przewodnik dotyczący współpracy administracyjnej między państwami członkowskimi a przedsiębiorstwami, zwłaszcza w dziedzinie oszustw związanych z podatkiem VAT wskazuje się, że szybki i skuteczny dialog oraz współpraca między administracjami podatkowymi i przedsiębiorstwami ma zasadnicze znaczenie dla zwalczania oszustw związanych z VAT, w tym min. poprzez budowanie skutecznych modeli współpracy. W ww. dokumencie wskazuje się, że jedną z metod współpracy pomiędzy krajami członkowskimi a przedsiębiorcami są pisma skierowane do podmiotów prywatnych mające na celu podniesienie świadomości oraz ostrzegające podatników przed możliwością uczestnictwa w przestępstwie karuzelowym. Dokument zawiera przykłady takich pism, zawierających informację skierowaną do podatnika o zagrożeniu uczestnictwa w oszustwie karuzelowym oraz o działaniach jakie powinny zostać przez niego podjęte, w celu uniknięcia odpowiedzialności z tego tytułu.

Zgodnie z uzasadnieniem do ustawy, pomimo że nie wszystkie państwa członkowskie UE stosują w chwili obecnej mechanizm wysyłania do podatników listów ostrzegających, należy podkreślić, że są kraje, które planują lub rozważają wprowadzenie takiego rozwiązania w najbliższych latach.

 

 

Wróć do spisu treści serwisu