Mechanizm pay & refund w poborze podatku u źródła i jego projektowane zmiany

Konstrukcja „Pay and Refund” została wprowadzona w drodze art. 26 ust. 2e i nast. ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: „ustawa z dnia 15 lutego 1992 r.”) oraz odpowiednio przepisami art. 41 ust. 12 i nast. ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: „ustawa z dnia 26 lipca 1991 r.”) w 2019 r. wraz z innymi istotnymi zmianami w poborze tzw. podatku u źródła, ale stosowanie przepisów zostało zawieszone na trzy lata. Od 1 stycznia 2022 r. mechanizm ten obowiązuje ponownie, choć na zmienionych względem pierwotnych zasadach, zaś w projekcie z dnia 27 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (dalej jako: „projekt”) zaproponowano szereg kolejnych zmian jego regulacji prawnej.

Istota tytułowego mechanizmu sprowadza się do konieczności poboru podatku u źródła według stawki podstawowej, a następnie wnioskowania do urzędu skarbowego o zwrot nadpłaty. Skorzystanie ze zwolnień i preferencji jest zatem możliwe dopiero następczo. Co do zasady mechanizm ten dotyczy wypłat należności podlegających podatkowi u źródła od wartości przekraczającej łącznie kwotę 2 000 000 zł na rzecz tego samego podatnika w roku podatkowym obowiązującym u płatnika.

Mimo, że w stosunku do pierwotnych zasad stosowania zakres „Pay and Refund” od dnia 1 stycznia 2022r. został znacząco ograniczony, to jednak nadal stanowi dodatkowe obciążenie dla podatników. W obecnym stanie prawnym odnosi się do płatności przekraczających 2 000 000 zł w roku podatkowym dotyczących:

• dywidend i innych przychodów z udziałów w zyskach osób prawnych,
• odsetek,
• należności licencyjnych

– wypłacanych na rzecz podmiotów powiązanych niebędących polskimi rezydentami podatkowymi. Należy zaznaczyć, że mechanizm ten stosowany jest jedynie do nadwyżki wypłacanej kwoty ponad 2 000 000 zł w roku podatkowym.

Aktualnie mechanizm „Pay and refund” nie dotyczy natomiast:

• płatności na rzecz polskich rezydentów podatkowych,
• płatności z tytułu usług niematerialnych (świadczeń doradczych, księgowych, usług prawnych itp.),
• płatności na rzecz podmiotów niepowiązanych,
• opłat za świadczone usługi w zakresie działalności widowiskowej, rozrywkowej lub sportowej.

Jednocześnie stosowanie tego mechanizmu nie jest konieczne w dwóch następujących sytuacjach:

• w przypadku posiadania wydanej przez organ podatkowy opinii o zastosowaniu preferencji, potwierdzającej prawo do zastosowania zwolnienia lub niższej stawki podatku
• złożeniu przez płatnika oświadczenia o posiadaniu wymaganych dokumentów oraz przeprowadzeniu weryfikacji podatnika pod kątem dopuszczalności wypłacenia temu podmiotowi należności z zastosowaniem stawki wynikającej z UPO lub zastosowania zwolnienia, bez konieczności poboru podatku u źródła wg stawki podstawowej.

Do wystąpienia z wnioskiem o zwrot podatku u źródła uprawniony jest:

• podatnik, w tym nierezydent,
• płatnik, który wpłacając podatek z własnych środków poniósł jego ciężar ekonomiczny.

Przy czym dokonując oceny dochowania należytej staranności płatnik stosujący obniżoną stawkę lub zwolnienie z podatku u źródła powinien brać pod uwagę również powiązania istniejące między płatnikiem a podatnikiem w rozumieniu przepisów o cenach transferowych.

Zwrot dokonywany jest w trybie odrębnym od standardowych zasad zwrotu nadpłaty podatku według przepisów Ordynacji podatkowej. Do wniosku składanego w formie elektronicznej na urzędowym formularzu należy dołączyć:

• dokumentację dotyczącą przelewów bankowych lub inne dokumenty wskazujące na sposób rozliczenia lub przekazania należności, z którymi wiązała się zapłata podatku;
• certyfikat rezydencji podatnika lub kopię tegoż certyfikatu.
• dokumentację dotyczącą zobowiązania do wypłaty należności;
• oświadczenie podatnika, że w stosunku do wypłacanych należności spełnione zostały warunki;
• oświadczenie podatnika, że w odniesieniu do czynności, w związku z którą składany jest wniosek o zwrot podatku, podatnik jest podmiotem, na którym ciąży obowiązek podatkowy, a także oświadczenie podatnika, że spółka albo zagraniczny zakład jest rzeczywistym właścicielem wypłacanych należności
• oświadczenie podatnika, że prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą w kraju siedziby podatnika dla celów podatkowych, z którą wiąże się uzyskany przychód – w przypadku, gdy należności są uzyskiwane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą;
• dokumentację wskazującą na ustalenia umowne, z powodu których płatnik wpłacił podatek z własnych środków i poniósł ciężar ekonomiczny tego podatku;
• uzasadnienie wnioskodawcy, że spełnione są warunki będące przedmiotem oświadczeń.

Jak wskazywano na wstępie w projekcie z dnia 27 czerwca 2022 r. ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw przewidziano dalsze zmiany stosowania mechanizmu „Pay and refund”. W świetle uzasadnienia projektu celem zakładanych zmian jest uchylenie obowiązków płatników w zakresie opodatkowania u źródła odsetek i dyskonta od skarbowych papierów wartościowych (tj. bonów i obligacji skarbowych) oraz uelastycznienie konstrukcji oświadczenia płatnika wyłączającego obowiązek stosowania przedmiotowego mechanizmu.

W tym celu w projekcie proponuje się rozszerzenie zakresu zwolnienia od podatku dochodowego przewidzianego w art. 17 ust. 1 pkt 50 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. oraz odpowiednio w art. 21 ust. 1 pkt 130 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r., a dotyczącego obecnie podatnika-nierezydenta i objęcie nim także obligacji skarbowych oferowanych na rynku krajowym oraz bonów skarbowych, a także odpowiednią zmianę w zakresie zwolnienia płatnika od obowiązku poboru podatku, przewidzianego w art. 26 ust. 1aa ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. oraz odpowiednio w art. 41 ust. 24 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r.

Zakładanym efektem zmian ma być ujednolicenie zasad stosowania zwolnienia od podatku dochodowego w odniesieniu do odsetek i dyskonta od skarbowych papierów wartościowych oraz powiązanego z nim zwolnienia od obowiązku poboru podatku (w zakresie wypłaty na rzecz podatnika-nierezydenta), a w konsekwencji zwolnienie płatników od obowiązków dotyczących ustalenia występowania powiązań między emitentem (płatnik sensu stricto) a interesariuszem (podatnik-nierezydent) i przekroczenia krytycznej kwoty 2 000 000 zł, w ramach mechanizmu pay & refund.

Inny skutek zmian ma stanowić uelastycznienie zasad stosowania oświadczenia płatnika, o którym mowa w art. 26 ust. 7a ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. oraz odpowiednio w art. 41 ust. 15 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. poprzez wydłużenie jego działania do końca roku podatkowego płatnika (zamiast przewidzianych obecnie dodatkowych dwóch miesięcy).

 

 

Wróć do spisu treści serwisu