Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:
- posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
- przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.
Obie powyższe przesłanki powodujące ustalenie miejsca zamieszkania w Polsce mają charakter rozłączny. Wystarczające jest spełnienie choćby jednej z nich, aby uznać, że podatnik ma miejsce zamieszkania w Polsce. Przykładowo, marynarz mający rodzinę w Polsce, pracujący w systemie 6 miesięcy na morzu, 2 miesiące urlopu, będzie miał miejsce zamieszkania w Polsce. Chociaż przebywa w Polsce krócej niż 183 dni w każdym roku, to jednak tu znajduje się jego centrum interesów życiowych. Podobnie członek zarządu polskiej spółki, który mając centrum interesów życiowych za granicą, będzie przebywał w Polsce przez dłużej niż 183 dni, będzie miał miejsce zamieszkania w Polsce (przy czym ta kwalifikacja może być zmodyfikowana przez stosowne umowy międzynarodowe o unikaniu podwójnego opodatkowania, o czym dalej).
Miejsce zamieszkania w Polsce ma osoba, która w Polsce ma centrum interesów życiowych. Pojęcie centrum interesów życiowych od dawna funkcjonuje w doktrynie cywilistycznej jako kryterium rozstrzygające o miejscu zamieszkania, a to właśnie na podstawie przepisów prawa cywilnego dotychczas określano miejsce zamieszkania. Podobnie pojęciem tym posługują się poszczególne umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, jakie zawarła Polska z innymi państwami.
Pojęcie „centrum interesów życiowych” jest dość ogólne, a jego zakres znaczeniowy jest nieostry, co może powodować pojawianie się problemów z określeniem miejsca zamieszkania Polaków przebywających na dłuższych zagranicznych wyjazdach zarobkowych. Przy określaniu miejsca zamieszkania (w Polsce) można nadal odnosić się do dorobku doktryny prawa cywilnego, która wypracowała dyrektywy określania centrum interesów życiowych danej osoby. Istotne wskazówki na ten temat można odnaleźć w szczególności w uzasadnieniu postanowienia SN z dnia 15 lipca 1978 r. (IV CR 242/78, OSNC 1979, nr 6, poz. 120).
Duże znaczenie dla ustalenia, gdzie dana osoba ma miejsce zamieszkania, mają przesłanki subiektywne (zamiar danej osoby). Istnienie, bądź nie, tych subiektywnych przesłanek może być oceniane na podstawie dających się zaobserwować obiektywnie zachowań danej osoby. Nie ma jednak znaczenia rozstrzygającego oświadczenie danej osoby o jej zamiarach (tak NSA w wyroku z dnia 2 czerwca 2011 r., II FSK 165/10, POP 2011, z. 4, s. 372-374).
