Nabycie usługi wynajmu lokali mieszkalnych na rzecz pracowników a prawo do odliczenia podatku naliczonego

W wyroku z dnia 24 listopada 2022 r. (I SA/Łd 690/22) WSA w Łodzi potwierdził, iż – wbrew twierdzeniom organu interpretacyjnego – w przypadku najmu lokali celem ich nieodpłatnego udostępnienia oddelegowanym czasowo pracownikom (posiadającym specjalistyczne umiejętności, ugruntowane doświadczenie zawodowe i profesjonalną wiedzę ekspercką, potrzebną dla celów wykonywania określonych funkcji/zadań związanych z działalnością spółki) wydatki na najem uprawniają podatnika do odliczenia podatku naliczonego związanego z ich poniesieniem na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: „ustawa z dnia 11 marca 2004r.”).

Spór rozstrzygnięty wskazanym wyrokiem powstał na tle interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 11 lipca 2022 r., znak 0113-KDIPT1-3.4012.250.2022.l.MJ, wydanej na rzecz Spółki funkcjonującej w ramach międzynarodowej grupy kapitałowej, która – po zawarciu z podmiotami z grupy umowy krótkoterminowego oddelegowania (ang. ShortTerm Agreement) – zobowiązana była m.in. do pokrywania kosztów zakwaterowania pracowników przyjętych w ramach tegoż oddelegowania. Spółka zawierała w tym celu umowy najmu mieszkań/domów i uznawała, że ponieważ nabywane usługi najmu są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych VAT, zatem jest uprawiona do odliczenia podatku naliczonego z tego tytułu. Głównym celem najmu nieruchomości mieszkalnych było bowiem wykorzystywanie ich dla podstawowej działalności gospodarczej Spółki, która jest działalnością opodatkowaną VAT, a nie dla celów wykonywania usług najmu (użyczenia) pracownikom (nieodpłatnego, bądź odpłatnego), co było jedynie efektem ubocznym pozyskania oddelegowanych pracowników.

W powołanej interpretacji Dyrektor KIS – uznając stanowisko Spółki za nieprawidłowe – stwierdził, że Spółce nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących wydatki z tytułu usług najmu, ponieważ wydatki te nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. Zdaniem Organu, skoro nieodpłatne udostępnienie pracownikom lokali mieszkalnych jest czynnością niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a dokonywane przez Spółkę wydatki służą (bezpośrednio) do wykonywania czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż ich następstwem nie jest powstanie zobowiązania podatkowego (podatku należnego), to – jak wywodził Organ – wydatki poniesione przez Spółkę na wynajem mieszkań/domów związane są w sposób bezpośredni z czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu VAT – użyczeniem lokali pracownikom. Dyrektor KIS uznał ponadto, że pośredni wpływ wydatków na czynności opodatkowane nie ma znaczenia, skoro możliwe jest bezpośrednie przyporządkowanie ich do konkretnych czynności wykonywanych przez Spółkę (niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług).

WSA w Łodzi, do którego Spółka zaskarżyła przedmiotową interpretację stwierdził zasadność skargi.

W szczególności – wskazując na treść art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r., zgodnie z którym w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego – Sąd przyjął, że dla realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego od podatku należnego, istotne jest wykorzystywanie zakupionych towarów i usług do wykonywanych przez podatnika czynności opodatkowanych, a tym samym decydujący jest związek zakupionych towarów i usług z czynnościami podatnika generującymi należny podatek.

Wychodząc od powyższego, WSA odmówił słuszności tezie Organu interpretacyjnego, który – w ocenie Sądu – błędnie powiązał wydatki na najem lokali z czynnościami polegającymi na nieodpłatnym udostępnianiu lokali pracownikom Spółki i w konsekwencji uznał je za nieskutkujące powstaniem podatku należnego. Zdaniem WSA wydatki na najem lokali należy wiązać z opodatkowaną działalnością Spółki, a nie z dalszą czynnością udostępnienia lokali pracownikom; gdyby bowiem nie zachodziła konieczność zatrudnienia pracowników oddelegowanych z odległych od siedziby Spółki miejscowości nie zachodziłaby potrzeba wynajęcia lokali w celu zapewnienia im miejsca czasowego zamieszkania – na czas wykonywania czynności na rzecz Spółki

Dlatego też WSA w Łodzi zgodził się ze stanowiskiem Spółki, że zasadniczym celem nieodpłatnego użyczenia lokali delegowanym pracownikom jest prowadzenie działalności gospodarczej, będącej działalnością opodatkowaną VAT, a „czynność nieodpłatnego udostępnienia stanowi swoisty „efekt uboczny” faktu pozyskiwania oddelegowanych pracowników od podmiotów powiązanych dla wykonywania tej działalności”. Wobec tego – w ocenie Sądu – nie można zasadnie twierdzić, że ponoszone przez Spółkę wydatki nie są pośrednio związane z jej działalnością opodatkowaną.

Jak zauważył WSA – art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. nie określa, czy związek pomiędzy zakupami a sprzedażą opodatkowaną, jaki uprawnia do odliczenia podatku naliczonego od podatku należnego musi być bezpośredni, czy też dla odliczenia podatku naliczonego wystarczające jest wykazanie pośredniego związku zakupionych towarów i usług z czynnościami podatnika opodatkowanymi VAT. W praktyce co do zasady przyjmuje się, że warunkiem nabycia przez podatnika prawa do odliczenia naliczonego podatku jest istnienie bezpośredniego związku między daną transakcją nabycia, a transakcją (lub transakcjami) sprzedaży, tym niemniej powszechnie akceptowany jest również pogląd judykatury, zgodnie z którym brak takiej konkretnej transakcji opodatkowanej nie musi prowadzić do utraty prawa do odliczenia. Dotyczy to zwłaszcza wydatków zaliczanych do tzw. kosztów ogólnych, w przypadku których nie istnieje bezpośredni związek pomiędzy zakupem danych towarów i usług a sprzedażą opodatkowaną, lecz gdy stanowią one element cenotwórczy produktów podatnika i pozostają w ten sposób w pośrednim związku z jego opodatkowaną działalnością gospodarczą, prawo do odliczenia z tytułu tych zakupów (wydatków) powinno przysługiwać podatnikowi w takim zakresie, w jakim ogólna działalność daje prawo do odliczenia.

Uwzględniając powyższe WSA ostatecznie skonstatował, że skoro dla niezakłóconego prowadzenia działalności gospodarczej przez Spółkę potrzebni są pracownicy o szczególnych specjalistycznych kwalifikacjach, „trudno” dostępni na rynku pracy, a do tego mieszkający w znacznej odległości od siedziby Spółki i zagwarantowanie im mieszkania przez Spółkę może stanowić decydującą zachętę do podjęcia pracy w warunkach czasowego oddelegowania poza centrum życiowe tych osób, to jakkolwiek wydatki na najem lokali nie mają bezpośredniego odzwierciedlenia w osiąganych obrotach, ich poniesienie warunkuje uzyskanie obrotu opodatkowanego podatkiem od towarów i usług niejako poprzez zabezpieczenie utrzymania źródła przychodu; a zatem podatnikowi powinno przysługiwać prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z ich poniesieniem na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r.

 

 

Wróć do spisu treści serwisu