NSA w dniu 26 czerwca 2024 r. wydał wyrok o sygn. I FSK 1225/18 w przedmiocie odmowy stwierdzenia nadpłaty w podatku od towarów i usług. Wyrok jest zgodny z treścią orzeczenia TSUE z dnia 21 marca 2024 r. o sygn. C-606/22.
Spór dotyczył przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz zasad wynikających z dyrektywy VAT 2006/112/WE. Sąd rozstrzygnął czy podatnikowi przysługuje prawo do skorygowania wartości podstawy opodatkowania i podatku należnego, w przypadku gdy dokonana przez niego sprzedaż na rzecz konsumenta, z zawyżoną stawką VAT, została zarejestrowana za pomocą kasy rejestrującej i potwierdzona paragonami fiskalnymi, a nie fakturami VAT – przy niezmienionej w wyniku tej korekty cenie (wartości brutto), a w konsekwencji czy skorygowaną wartość sprzedaży można uznać za nadpłatę w rozumieniu art. 72 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej i czy spółka, której dotyczył spór mogła wnosić o jej zwrot w oparciu o art. 75 § 2 pkt 1 lit. b) Ordynacji podatkowej.
TSUE w wyroku z dnia 21 marca 2024 r. w sprawie C-606/22 orzekł, że praktyka organu podatkowego, zgodnie z którą korekta należnego podatku od wartości dodanej (VAT) poprzez złożenie deklaracji podatkowej jest zakazana, w sytuacji gdy dostawy towarów i świadczenia usług nastąpiły przy zastosowaniu zawyżonej stawki VAT, ze względu na to, że z tytułu tych transakcji nie zostały wystawione faktury, lecz wydane paragony z kasy rejestrującej. TSUE wskazał, że nawet w takich okolicznościach podatnik, który błędnie zastosował zawyżoną stawkę VAT, ma prawo złożyć wniosek o zwrot do organu podatkowego danego państwa członkowskiego, a organ podatkowy może podnieść zarzut bezpodstawnego wzbogacenia tego podatnika wyłącznie wtedy, gdy wykaże, po dokonaniu analizy ekonomicznej, która uwzględnia wszystkie istotne okoliczności, że ciężar finansowy podatku nienależnie pobranego spoczywający na tym podatniku został w całości zneutralizowany.
NSA wskazał, że w przedmiotowej sprawie organ nie wykazał, , że ciężar finansowy podatku nienależnie pobranego spoczywający na skarżącej spółce został w całości zneutralizowany. Zdaniem NSA: „Nie można uznać, że taką dogłębną analizę finansową, że ciężar finansowy podatku nienależnie pobranego spoczywający na skarżącej spółce został w całości zneutralizowany, stanowić może stanowisko organu, zgodnie z którym, skoro skarżąca pobrała od ostatecznych konsumentów podatek w wysokości 23% zamiast 8%, to konsekwentnie całą pobraną kwotę, po uwzględnieniu systemu odliczeń winna odprowadzić jako podatek należny do budżetu państwa i to nie ona była podmiotem, który ostatecznie poniósł ciężar ekonomiczny podatku od towarów i usług, gdyż ciężar ten poniosły osoby trzecie (od których został ten podatek pobrany w cenie za usługę)”.
NSA uznał, że nie można dopatrzyć się uszczerbku u konsumentów, w sytuacji gdy podatnik dokonuje korekty podatku w ramach ustalonej z konsumentem ceny sprzedaży usługi/towaru. Skoro konsument zaakceptował zaoferowaną przez podatnika cenę sprzedanej usługi i skorzystał z niej po tej cenie, fakt korekty wielkości podatku zawartego w tej cenie poprzez jego zmniejszenie (przy niezmienionej cenie brutto usługi), nie wskazuje na poniesienie z tego tytułu jakiejś szkody po stronie konsumenta (przy stawce obniżonej i podstawowej zapłaciłby on tę samą cenę). NSA wskazał, że jest przeciwnie – w takim przypadku uszczerbku doznał majątek podatnika, skoro z otrzymanej z tytułu sprzedaży ceny, odprowadził do Skarbu Państwa podatek większy od należnego, co wskazuje, że doznał on uszczerbku w postaci zmniejszenia kwoty pozostałej w jego majątku z tytułu tej sprzedaży w porównaniu do tej, która pozostałaby przy zastosowaniu stawki obniżonej (prawidłowej).
Karolina Karaś
tel. 32 259 71 50
