Nieodpłatna dostawa tabletu lub smartfona jako świadczenie wzajemne za wykupienie nowej prenumeraty czasopisma – orzecznictwo TSUE

Wyrok w tej sprawie dotyczy wykładni art. 2 ust. 1 lit. a) oraz art. 16 dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej a także zasad neutralności, równego traktowania, niedyskryminacji i proporcjonalności.

Wniosek ten został złożony w ramach sporu pomiędzy Deco Proteste – Editores Lda a Autoridade Tributária e Aduaneira (organem podatkowym i celnym, Portugalia) w przedmiocie opodatkowania podatkiem od wartości dodanej (VAT) dostawy przez Deco Proteste – Editores tabletów lub smartfonów w prezencie do prenumeraty dla nowych prenumeratorów sprzedawanych przez tę spółkę czasopism. Deco Proteste – Editores jest spółką z siedzibą w Portugalii, która wydaje i sprzedaje czasopisma i inne teksty informacyjne dotyczące ochrony konsumentów. Produkty te sprzedawane są wyłącznie w drodze prenumeraty. W ramach kampanii promocyjnych mających na celu przyciągnięcie nowych klientów oferuje ona nowym prenumeratorom prezent do prenumeraty, którym może być tablet lub smartfon, o wartości jednostkowej wynoszącej zawsze poniżej 50 EUR.

Prezent do prenumeraty jest wysyłany pocztą do tych prenumeratorów wraz z ich czasopismem po uiszczeniu pierwszej miesięcznej raty prenumeraty, której wysokość wynosi tyle samo, co wysokość kolejnych rat. Nie ma ustalonego minimalnego okresu subskrypcji, więc po uiszczeniu pierwszej raty prenumeratorzy zatrzymują prezent do prenumeraty bez ponoszenia kary, nawet w przypadku rezygnacji z prenumeraty. Prezenty do prenumeraty nabywane są od spółek mających siedzibę w Unii Europejskiej w ramach systemu odwrotnego obciążenia VAT.

Sąd arbitrażowy do spraw podatkowych (centrum arbitrażu administracyjnego) – CAAD)] postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnymi: W sytuacji, gdy przy wykupie prenumeraty czasopism nowym prenumeratorom wręczany jest prezent (gadżet), czy w rozumieniu art. 16 dyrektywy VAT jego przekazanie należy uznać:

• za nieodpłatną dostawę, odrębną od transakcji związanej z prenumeratą czasopism czy
• za część jednej transakcji o odpłatnym charakterze czy też
• za część pakietu handlowego, na który składają się transakcja główna (prenumerata czasopisma) i transakcja dodatkowa (przekazanie prezentu), przy czym ta ostatnia jest uważana za odpłatną dostawę o charakterze pomocniczym w stosunku do prenumeraty czasopisma?

Zgodnie z art. 16 dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej a także zasad neutralności, równego traktowania, niedyskryminacji i proporcjonalności :„Wykorzystanie przez podatnika towarów stanowiących część majątku jego przedsiębiorstwa do celów prywatnych podatnika lub jego pracowników, które przekazuje nieodpłatnie lub, w ujęciu ogólnym, które przeznacza do celów innych niż prowadzona przez niego działalność, gdy VAT od powyższych towarów lub ich części podlegał w całości lub w części odliczeniu, jest uznawane za odpłatną dostawę towarów. Za odpłatną dostawę towarów nie uznaje się jednakże wykorzystania do celów działalności przedsiębiorstwa podatnika towarów stanowiących prezenty o niskiej wartości i próbki”.

Trybunał Sprawiedliwości zaznaczył, że do celów VAT każdą transakcję należy zwykle uznawać za odrębną i niezależną. Jednakże jeżeli transakcja obejmuje wiele elementów, powstaje pytanie, czy należy uznać, iż składa się ona z jednego świadczenia, czy też z kilku odrębnych i niezależnych świadczeń, które należy oceniać oddzielnie z punktu widzenia VAT.

Jak wskazał TSUE po pierwsze, transakcji, którą stanowi jedno świadczenie w aspekcie gospodarczym, nie należy sztucznie rozdzielać, by nie pogarszać funkcjonalności systemu podatku VAT. Należy uznać, że ma miejsce jedna transakcja, gdy dwa lub więcej elementów albo dwie lub więcej czynności dokonane przez podatnika na rzecz klienta są ze sobą tak ściśle związane, że tworzą obiektywnie jedno niepodzielne świadczenie gospodarcze, którego rozdzielenie miałoby charakter sztuczny.

Po drugie, transakcja gospodarcza stanowi jedno świadczenie, gdy należy uznać, że co najmniej jeden element stanowi świadczenie główne, natomiast inne elementy należy uważać za świadczenie lub świadczenia pomocnicze, z punktu widzenia podatkowego traktowane tak samo jak świadczenie główne.

Z orzecznictwa Trybunału wynika, że pierwszym kryterium, które należy wziąć pod uwagę w tym względzie, jest brak samodzielnego celu świadczenia z punktu widzenia przeciętnego konsumenta. W szczególności świadczenie należy uznać za dodatkowe w stosunku do świadczenia głównego, jeżeli nie stanowi ono dla klienta celu samo w sobie, lecz służy skorzystaniu w jak najlepszy sposób ze świadczenia głównego. Drugie kryterium, które stanowi w rzeczywistości wskazówkę istnienia pierwszego, dotyczy uwzględnienia wartości każdego ze świadczeń składających się na transakcję gospodarczą, przy czym jedna z nich jest minimalna, a nawet marginalna w stosunku do drugiej.

W niniejszej sprawie z informacji przedstawionych przez sąd odsyłający, wynika, że przekazywanie prezentów do prenumeraty za wykupienie nowej prenumeraty stanowi integralną część strategii handlowej skarżącej w postępowaniu głównym. Ponadto sąd ten wskazuje, że liczba prenumerat znacznie wzrasta, gdy towarzyszą im prezenty do prenumeraty. Istnieje zatem wyraźny związek między przekazaniem prezentu a zaprenumerowaniem czasopism skarżącej w postępowaniu głównym. Jednakże, z zastrzeżeniem weryfikacji przez sąd odsyłający, związek ten nie wydaje się, po pierwsze, systematyczny, a po drugie, wystarczająco ścisły, aby świadczenia te uznać za nierozerwalnie związane ze sobą. W tym względzie okoliczności, że przedłużenie prenumeraty nie powoduje otrzymania nowego prezentu i że ponadto skarżąca w postępowaniu głównym prowadziła kampanie promocyjne, nie oferując prezentów do prenumeraty, mogą świadczyć o tym, że wspomniane świadczenia nie są nierozerwalnie związane.

Z powyższych względów Trybunał (siódma izba) w wyroku z dnia 5 października 2023 r., nr sprawy C-505/22 orzekł: artykuł 2 ust. 1 lit. a) oraz art. 16 akapit pierwszy dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej należy interpretować w ten sposób, że: przekazanie prezentu do prenumeraty w zamian za wykupienie prenumeraty czasopism stanowi świadczenie pomocnicze w stosunku do świadczenia głównego polegającego na dostawie czasopism, wchodzące w zakres pojęcia „odpłatnej dostawy towarów” w rozumieniu tych przepisów i nie należy uważać go za nieodpłatne przekazanie towarów w rozumieniu art. 16 akapit pierwszy tej dyrektywy.

 

 

Wróć do spisu treści serwisu