Nieodpłatne przekazanie bonów pracownikom na gruncie wyroku TSUE z dnia 17 listopada 2022 r. w sprawie C-607/20 GE Aircraft Engine Services

W niniejszym artykule autorka omówiła zagadnienie nieodpłatnego przekazania bonów pracownikom na gruncie wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z dnia 17 listopada 2022 r. w sprawie C-607/20 GE Aircraft Engine Services Ltd v. The Commissioners for Her Majesty’s Revenue & Customs¹.

W dniu 17 listopada 2022 r. TSUE wydał wyrok w sprawie C-607/20 GE Aircraft Engine Services Ltd (dalej: GEAES) v. Commissioners for His Majesty’s Revenue and Customs (organ podatkowy i celny, Zjednoczone Królestwo, dalej: organ podatkowy).

Zgodnie z opisanym stanem faktycznym sprawy GEAES, spółka prawa brytyjskiego, należąca do międzynarodowej grupy General Electric (dalej: grupa GE), prowadzi działalność w Zjednoczonym Królestwie w sektorze produkcji silników lotniczych. Grupa GE wdrożyła program zwany Above & Beyond, którego celem było wyróżnienie i nagradzanie pracowników najbardziej zasługujących na uznanie i osiągających najlepsze wyniki. W ramach tego programu każdy pracownik mógł nominować swego współpracownika w związku z działaniami, które jego zdaniem zasługują na nagrodę, zgodnie z warunkami udziału w tym programie oraz zgodnie z przewidzianym w nim systemem gradacji nagród.

Na podstawie określonego w ten sposób systemu nagradzania, o ile pracownik nominowany do nagrody najwyższego stopnia mógł – pod pewnymi warunkami – otrzymać płatność gotówką, o tyle pracownik nominowany do nagrody średniego stopnia mógł otrzymać bony, podczas gdy pracownik nominowany do nagrody najniższego stopnia otrzymywał nagrodę w formie dyplomu uznania.

Aby zrealizować otrzymany bon, pracownik musiał skorzystać ze strony internetowej zawierającej listę wyznaczonych sprzedawców detalicznych i wybrać jednego z nich, u którego mógł wykorzystać swój bon.

Omawiana strona internetowa była zarządzana przez spółkę, która zajmowała się zakupem rzeczonych bonów bezpośrednio od wspomnianych sprzedawców detalicznych, a następnie sprzedawała je General Electric USA. Ta ostatnia spółka zbywała je następnie innemu podmiotowi z grupy GE, również mającemu siedzibę w Stanach Zjednoczonych, a mianowicie spółce GE HQ, która z kolei odsprzedawała je różnym podmiotom należącym do grupy GE, w szczególności spółce GEAES.

W ramach transakcji końcowej, w której trakcie pracownik nominowany w programie Above & Beyond używał swoich bonów w celu nabycia towarów lub usług od jednego z wyznaczonych sprzedawców detalicznych, sprzedawca ten odprowadzał podatek należny od wartości bonu.

Organ podatkowy wydał wobec GEAES i 19 innych członków grupy GE decyzję określającą wysokość zobowiązania podatkowego z tytułu VAT, dotyczącą transakcji polegającej na oferowaniu bonów pracownikom nominowanym w ramach programu Above & Beyond. Organ ten uznał bowiem, że GEAES oraz inni członkowie grupy GE powinni rozliczyć podatek należny od wartości tych bonów.

Spór w postępowaniu dotyczył kwestii, czy nieodpłatne przekazanie przez GEAES bonów jej pracownikom stanowi transakcję, którą należy traktować jako odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 26 ust. 1 lit. b dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej² i czy transakcja ta powinna w związku z tym podlegać opodatkowaniu VAT.

Zdaniem organu podatkowego w zakresie, w jakim wspomniane bony są przekazywane nieodpłatnie pracownikom, z przeznaczeniem do użytku osobistego poza ramami działalności gospodarczej GEAES, należy uznać, że przesłanki zastosowania art. 26 ust. 1 lit. b dyrektywy 2006/112/WE zostały spełnione. Okoliczność, że GEAES wiąże przekazanie bonów z celami działalności przedsiębiorstwa, jest w tym względzie bez znaczenia.

W tych okolicznościach organ podatkowy postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do TSUE z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

„1)    Czy wydawanie przez podatnika – w ramach programu nagród uznaniowych dla pracowników osiągających wysokie wyniki – pracownikom bonów do wykorzystania u sprzedawców detalicznych będących osobami trzecimi stanowi świadczenie dokonywane «na prywatny użytek jego lub jego pracowników, lub bardziej ogólnie, do celów innych niż działalność jego przedsiębiorstwa» w rozumieniu art. 26 ust. 1 lit. b) dyrektywy VAT [tj. dyrektywy 2006/112/WE – przyp. red.]?

2)   Czy dla udzielenia odpowiedzi na pytanie pierwsze ma znaczenie okoliczność, że podatnik wiąże wydawanie bonów towarowych członkom personelu z celami działalności swojego przedsiębiorstwa?

3)   Czy dla udzielenia odpowiedzi na pytanie pierwsze ma znaczenie okoliczność, że bony towarowe wydawane członkom personelu są przeznaczone do wykorzystania na ich potrzeby własne i mogą być one wykorzystane na prywatny użytek tych członków personelu?”³.

W omawianym wyroku TSUE przypomniał, że art. 26 ust. 1 dyrektywy 2006/112/WE zrównuje niektóre transakcje, z których tytułu podatnik nie otrzymuje żadnego rzeczywistego świadczenia wzajemnego, z odpłatnym świadczeniem usług. Celem tego przepisu jest zapewnienie równego traktowania z jednej strony podatnika, który przeznacza towary lub świadczy usługi na potrzeby prywatne swoje lub swoich pracowników, a z drugiej strony – odbiorcy końcowego, który nabywa towar lub świadczy usługę tego samego rodzaju. Mając na uwadze realizację tego celu, art. 26 ust. 1 lit. a tej dyrektywy uniemożliwia podatnikowi, który mógł dokonać odliczenia VAT przy zakupie towaru związanego z jego przedsiębiorstwem, uniknięcie zapłacenia tego podatku wówczas, gdy przekazuje ten towar na potrzeby prywatne jego lub jego pracowników, i uzyskanie w ten sposób nieuzasadnionych korzyści w porównaniu z konsumentem końcowym, który nabywając towar, płaci VAT. Ponadto art. 26 ust. 1 lit. b rzeczonej dyrektywy nie pozwala na to, aby podatnik lub jego pracownicy otrzymywali usługi wolne od podatku, przy których nabyciu osoba prywatna musiałaby uiścić VAT.

Aby ustalić, czy świadczenie, które polega na oferowaniu przez przedsiębiorstwo pracownikom bonów w ramach programu mającego na celu w szczególności wyróżnienie i nagrodzenie pracowników najbardziej zasługujących na uznanie i osiągających najlepsze wyniki, stanowi świadczenie usług w rozumieniu art. 26 ust. 1 lit. b dyrektywy 2006/112/WE, należy poddać ocenie wszystkie okoliczności, w jakich się ono odbywa, a w szczególności charakter i cele tego programu.

TSUE wskazał, że z akt sprawy, którymi dysponuje, wynika zasadniczo, że przede wszystkim program Above & Beyond został opracowany przez GEAES w celu zwiększenia wydajności pracowników tej spółki, a tym samym zwiększenia rentowności przedsiębiorstwa. Wdrożenie tego programu było zatem podyktowane względami związanymi z prawidłowym prowadzeniem działalności gospodarczej tego przedsiębiorstwa i dążeniem do osiągnięcia dodatkowych zysków, a wynikająca z tego korzyść dla pracowników miała jedynie charakter uboczny w stosunku do potrzeb przedsiębiorstwa. Przyczyniając się bowiem do zwiększenia motywacji pracowników, program ten wywołuje pozytywne skutki w sferze wydajności i rentowności.

Ponadto bony materializują prawo korzystających z nich pracowników do otrzymania towarów lub usług od jednego z wyznaczonych sprzedawców detalicznych. Zgodnie z systemem ustanowionym przez GEAES taki bon uzyskany przez pracownika nominowanego w ramach programu Above & Beyond – ze względu na sam swój charakter – stanowi zatem dokument, który obejmuje obowiązek przyjęcia tego bonu zamiast pieniędzy, zgodnie z jego wartością nominalną, spoczywający na wyznaczonych sprzedawcach detalicznych.

TSUE podkreślił, że GEAES jako pracodawca nie uczestniczy w wyborze towarów lub usług dokonywanym przez pracowników u wspomnianych sprzedawców detalicznych.

Prowadzi to do wniosku, że gdyby należało wziąć pod uwagę jedynie sposób korzystania z tych bonów, trzeba by uznać, iż zaspokajają one prywatne potrzeby pracowników.

Należy jednak zauważyć, że przekazywanie tych bonów nie następuje w zależności od prywatnych potrzeb pracowników, ponieważ ci ostatni nie dysponują środkami gwarantującymi im w sposób pewny możliwość korzystania z tych bonów. Jak wynika bowiem z pkt 9 omawianego wyroku, inicjatywa ich przyznania należy do innych pracowników przedsiębiorstwa i odbywa się na podstawie kryteriów ściśle zawodowych i wyłącznie wtedy, gdy nominowani pracownicy są uważani za zasługujących na nagrodę.

Ponadto bezsporne jest, że GEAES przekazuje owe bony bez żadnego wynagrodzenia lub świadczenia wzajemnego ze strony korzystających z nich pracowników, ponosi też koszty związane z tymi bonami. Wspomniane świadczenie usług przynosi jednak tej spółce korzyść w postaci perspektywy zwiększenia jej obrotów dzięki większej motywacji jej pracowników, a tym samym dzięki wzrostowi ich wydajności. Osobista korzyść, jaka wynika z tego dla pracownika, wydaje się mieć jedynie charakter uboczny względem potrzeb przedsiębiorstwa.

W świetle powyższych rozważań i z zastrzeżeniem ustaleń, których powinien dokonać sąd odsyłający, TSUE zauważył, że nieodpłatne przekazanie przez GEAES bonów pracownikom nominowanym w ramach programu Above & Beyond ma na celu zwiększenie wydajności pracowników, a tym samym prawidłowe funkcjonowanie i rentowność przedsiębiorstwa. W związku z tym należy uznać, że to świadczenie usług nie jest dokonywane na potrzeby inne niż działalność przedsiębiorstwa i tym samym nie jest objęte zakresem art. 26 ust. 1 lit. b dyrektywy 2006/112/WE.

Wniosek ten potwierdza ponadto fakt, że świadczenie usług – porównywalne zasadniczo do świadczenia usług będącego przedmiotem postępowania głównego – TSUE uznał za wykonane na potrzeby przedsiębiorstwa, ponieważ celem tego świadczenia było zwiększenie sprzedaży przez daną spółkę.

Wreszcie w świetle okoliczności, że wyznaczeni sprzedawcy detaliczni odprowadzają VAT należny od wartości bonu, należy uznać, że w zakresie, w jakim świadczenie usług polegających na oferowaniu przez GEAES pracownikom bonów w ramach programu mającego na celu w szczególności wyróżnienie i nagrodzenie pracowników najbardziej zasługujących na uznanie i osiągających najlepsze wyniki nie jest objęte zakresem stosowania art. 26 ust. 1 lit. b dyrektywy 2006/112/WE, zasada neutralności podatkowej nie jest naruszona.

W świetle powyższych rozważań TSUE orzekł, że art. 26 ust. 1 lit. b tej dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że zakresem stosowania tego przepisu nie jest objęte świadczenie usług polegające na oferowaniu przez przedsiębiorstwo pracownikom bonów w ramach ustanowionego przez to przedsiębiorstwo programu, mającego na celu wyróżnienie i nagrodzenie pracowników najbardziej zasługujących na uznanie i osiągających najlepsze wyniki.

 

Przypisy

¹     ECLI:EU:C:2022:884, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/pl/TXT/?uri=CELEX:62020CJ0607, dostęp: 27.04.2023, dalej: wyrok w sprawie GEAES.

²     Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, s. 1, ze zm., dalej: dyrektywa 2006/112/WE.

³     Wyrok w sprawie GEAES, dok. cyt.

 

 

Wróć do spisu treści serwisu