Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 22 lipca 2020 r. wskazał, że zmiany dotyczące opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości elektrowni wiatrowych od istotnie niższej podstawy opodatkowania nie były zgodne z Konstytucją.
W wyroku z dnia 22 lipca 2020 r. (sygn. akt K 4/19) TK stwierdził, że art. 17 pkt 2 ustawy z dnia 7 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw w zakresie, w jakim przewiduje wejście w życie ? z mocą wsteczną ? od 1 stycznia 2018 r. jej art. 2 pkt 1 i 6 oraz art. 3 pkt 1, nadających nowe brzmienie: art. 3 pkt 3 i załącznikowi do ustawy ? Prawo budowlane, a także art. 2 pkt 1 ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych narusza przepis art. 2 Konstytucji RP. Sprawa dotyczyła kwestii spornych związanych z opodatkowaniem podatkiem od nieruchomości elektrowni wiatrowych. Podmioty te w efekcie wejścia w życie z mocą wsteczną od dnia 1 stycznia 2018 r. przepisów ustawy z dnia 14 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw począwszy od 2018 r. podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości od istotnie niższej podstawy opodatkowania w porównaniu do 2017 r. W konsekwencji powyższego budżety gmin, na terenie których znajdują się elektrownie, odnotowały znaczący spadek wpływów z podatku od nieruchomości. Powyższy przepis zmienił na niekorzyść dla jednostek samorządu terytorialnego przepisy prawa podatkowego, a ponadto narusza zarówno konstytucyjną zasadę niedziałania prawa wstecz w przypadku wprowadzania prawa mniej korzystnego, jak również podstawowe zasady stanowienia prawa w polskim porządku prawnym ? m.in. zasadę vacatio legis oraz zakaz dokonywania zmian prawa podatkowego w trakcie roku podatkowego. Wnioskodawcy wskazali na naruszenie we wskazany sposób wywodzonej z Konstytucji zasady bezpieczeństwa prawnego jednostki, którą w ich ocenie powinno się stosować także do jednostek samorządu terytorialnego. Ponadto gminy poruszyły kwestię niezgodności omawianego rozwiązania z art. 167 Konstytucji, który statuuje zasadę samodzielności finansowej samorządu terytorialnego, a której stosowanie przez gminy w związku z istnieniem niekorzystnych dla niej regulacji jest utrudnione.
Trybunał Konstytucyjny w powyższym wyroku stwierdził, że zaskarżony przepis stoi w sprzeczności z zasadami demokratycznego państwa prawa oraz sprawiedliwości społecznej (art. 2 Konstytucji). Trybunał uzasadniał swoje stanowisko tym, że art. 17 pkt 2 ustawy nowelizującej w zakresie, w jakim wprowadził z mocą wsteczną art. 2 pkt 1 i 6 oraz art. 3 pkt 1 tej ustawy, jest niezgodny z wywodzoną z art. 2 Konstytucji zasadą nieretroaktywności prawa (zasadą lex retro non agit). O takim wyniku kontroli kwestionowanego przepisu przesądziło naruszenie zasady nieretroaktywności prawa, które doprowadziło do uszczuplenia z mocą wsteczną dochodów gmin z tytułu podatku od elektrowni wiatrowych i w konsekwencji utrudniło im realizację zadań własnych, co ostatecznie było niekorzystne dla mieszkańców tych jednostek samorządu terytorialnego. Co istotne TK uznał za uzasadnione zminimalizowanie oddziaływania wydanego w niniejszej sprawie wyroku na ukształtowane już stosunki prawne i zdecydował, że konieczne jest odroczenie terminu utraty mocy obowiązującej przepisu niezgodnego z Konstytucją, wskazując, że nie jest to instrument wystarczający do zapewnienia ochrony praw majątkowych gmin. Zatem art. 17 pkt 2 ustawy nowelizującej w zakresie, w jakim wprowadził z mocą wsteczną art. 2 pkt 1 i 6 oraz art. 3 pkt 1 tej ustawy, traci moc obowiązującą po upływie 18 (osiemnastu) miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.
