ZUS w dniu 12 lutego 2024 r. wydał pismo nr DI/100000/43/1239/2023 w przedmiocie obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu zawartej umowy o świadczenie usług z osobą wykonującą tzw. działalność nieewidencjonowaną na podstawie art.5 ust.1 ustawy Prawo przedsiębiorców, w sytuacji, gdy osoba ta nie posiada innego tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych.
Pismo wydano wobec przedsiębiorcy zainteresowanego nawiązaniem współpracy z osobą świadczącą usługi sprzątające oraz usługi opiekuńcze w ramach działalności nieewidencjonowanej (art. 5 ustawy – Prawo przedsiębiorców). Osoba prowadząca działalność w tej formie zwolniona jest z szeregu obowiązków publicznoprawnych – przede wszystkim nie odprowadza składek ubezpieczeniowych do ZUS. Wnioskodawca miał jednak wątpliwość co do tego, czy w razie skorzystania z usług z osobą świadczącą usługi w ramach działalności nieewidencjonowanej powstaje stosunek umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, a co za tym idzie powstanie konieczność odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne oraz składki zdrowotnej.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy – Prawo Przedsiębiorców działalność nierejestrowana nie jest działalnością gospodarczą. Z kolei art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: „ustawa o SUS”) zawiera katalog podmiotów, które zobligowane są do pokrywania obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego i rentowego. Regulacja wskazuje, ze obowiązkowemu ubezpieczeniu podlegają m in. osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, ale jak już wykazane zostało wcześniej – ustawodawca przez działalność gospodarczą nie miał na myśli działalności nierejestrowanej. Zatem tak długo, jak przedsiębiorca prowadzi działalność nierejestrowaną, tak długo pozostaje zwolniony z uiszczania składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe. Mając na uwadze art. 6 ustawy o SUS, można powziąć uzasadnione przekonanie, że przedsiębiorcy prowadzący działalność nierejestrowaną nie będą musieli również uiszczać składki na ubezpieczenie chorobowe (art. 11 ustawy o SUS) oraz wypadkowe (art. 12 ustawy o SUS). Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych normuje kwestie uiszczania składki na ubezpieczenie zdrowotne – w art. 66 w katalogu podmiotów podlegających obowiązkowi opłacania składki zdrowotnej, wskazuje się osoby prowadzące działalność pozarolniczą lub osoby z nimi współpracujące, z wyłączeniem osób, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów ustawy – Prawo przedsiębiorców. A zatem ustawodawca nie stanowił o osobach prowadzących działalność nieewidencjonowaną. Tacy przedsiębiorcy, w myśl przepisów, są zwolnieni z konieczności opłacania składki zdrowotnej.
ZUS wskazał, że w rezultacie dla rozstrzygnięcia obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne istotne jest, czy dana osoba posiada jeden z tytułów do ubezpieczenia określonych wskazanym przepisem. Z brzmienia art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają (…) osoby fizyczne, które na obszarze RP są pracownikami (…). Stosownie zaś do art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy o SUS osoby, które są pracownikami podlegają również obowiązkowo ubezpieczeniom chorobowemu i wypadkowemu. Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy – Prawo przedsiębiorców nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.
Wobec powyższego ZUS uznał, iż osoba wykonująca tzw. działalność nieewidencjonowaną, która nie prowadzi działalności gospodarczej, nie podlega wpisowi do CEiDG, a w konsekwencji nie jest osobą, o której mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy o SUS, podlega obowiązkowi opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu zawartej umowy, w myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o SUS. Zatem, w sytuacji kiedy osoba, z którą zostanie zawarta umowa o wykonywanie usług, nie posiada innego tytułu, podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu zawartej umowy o świadczenie usług/umowy zlecenia z osobą wykonującą tzw. działalność nieewidencjonowaną na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców, a co za tym udzie za taka osobą należy opłacić składki na ubezpieczenia społeczne.
Karolina Karaś
tel. 32 259 71 50
