Gdy podatnik nie wystawi faktury albo wystawi fakturę w okresie późniejszym niż przypadający za usługę termin płatności, obowiązek podatkowy powstaje nie w chwili wystawienia faktury, lecz w dniu upływu terminu płatności za daną usługę.
Przepisy art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. obejmujące świadczenie usług najmu, dzierżawy, leasingu lub umów o podobnym charakterze przewidują, że obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług powstaje zasadniczo z chwilą wystawienia faktury. W przypadku natomiast gdy podatnik nie wystawi faktury lub wystawi ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminów wystawienia faktury określonych w art. 106i ust. 3 i 4, a gdyby nie określono takiego terminu – z chwilą upływu terminu płatności (art. 19a ust. 7 ustawy z dnia 11 marca 2004 r.).
Termin wystawienia faktury reguluje art. 106i ustawy; w ust. 1 określono, że fakturę wystawia się nie później niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę, z zastrzeżeniem postanowień szczególnych, m.in. tych zawartych w ust. 3 pkt 4. Przepis ten stanowi, że fakturę wystawia się nie później niż z upływem terminu płatności w przypadku świadczenia usług wymienionych w art. 19a ust. 5 pkt 4 (w tym usług najmu/dzierżawy lub o podobnym charakterze).
Podstawowym momentem powstawania obowiązku podatkowego w przypadku świadczenia usług najmu jest moment wystawienia faktury, o ile faktura zostanie wystawiona w prawidłowym, przewidzianym przepisami prawa terminie, tj. nie później niż upływ terminu płatności. Dopiero gdy podatnik nie wystawi faktury albo wystawi fakturę w okresie późniejszym niż przypadający za usługę termin płatności, obowiązek podatkowy powstaje nie w chwili wystawienia faktury, lecz w dniu upływu terminu płatności za daną usługę.
W myśl art. 19a ust. 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, wkład budowlany lub mieszkaniowy przed ustanowieniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty, z wyjątkami. Przepis ten ustanawia ogólną zasadę rozpoznawania obowiązku podatkowego w przypadku otrzymania całości lub części zapłaty przed wykonaniem usług lub dokonaniem dostawy towaru, jednakże nie ma on zastosowania m.in. do otrzymania całości lub części zapłaty z tytułu świadczenia usług, o których mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4, co wynika wprost z jego treści.
