Zgodnie z treścią nowo dodanego do ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, zwana dalej ustawą z dnia 11 marca 2004 r. art. 8e. odpowiedzialność podatkowa członków grupy VAT w okresie posiadania statusu podatnika przez grupę VAT oraz po utracie przez tę grupę VAT tego statusu członkowie grupy VAT odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania z tytułu podatku. Podmioty wchodzące w skład grup VAT będą solidarnie odpowiedzialnymi za jej zobowiązania z tytułu podatku od towarów i usług należne za okres funkcjonowania grupy VAT. Odpowiedzialność ta będzie występować również po zakończeniu funkcjonowania grupy VAT. Naczelny Sąd Administracyjny, dalej zwany NSA w wyroku z dnia 3 grudnia 1998 r. o sygn. SA/Sz 193/98 „ Instytucja odpowiedzialności podatkowej osób trzecich wykorzystywana była i jest obecnie pod rządami ordynacji podatkowej w sytuacjach, gdy zabraknie podatnika, gdy podatnik nie wykonuje ciążącego na nim zobowiązania we właściwy sposób i we właściwym terminie, a także gdy majątek podatnika w wyniku wszczętej egzekucji okazuje się być niewystarczającym. Uzasadnieniem odpowiedzialności osób trzecich za zobowiązania podatkowe jest ekonomiczny ich związek z podatnikiem przejawiający się uzyskiwaniem przez osobę trzecią korzyści z dochodu czy majątku podatnika. Odpowiedzialność osób trzecich za wykonanie zobowiązań podatkowych ma solidarny charakter, jednakże organy podatkowe mogą wydać decyzję o odpowiedzialności dopiero wówczas, gdy egzekucja do dochodu lub majątku podatnika okazuje się w części lub w całości bezskuteczna”.
Na gruncie prawa podatkowego odpowiedzialność osób trzecich wiąże się przede wszystkim ze stosunkami o charakterze majątkowym pomiędzy podmiotami które były pierwotnie zobowiązane do świadczenia. Na gruncie uregulowań zawartych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, zwana dalej Ordynacją podatkową zauważyć można, że odpowiedzialność za należności podmiotu, który był pierwotnie zobowiązany może „przejść” na osoby trzecie jedynie w określonych przypadkach. Ordynacja podatkowa zawiera numerus clausus przypadków, w których ustawa pozwala na przejęcie obowiązku odpowiedzialności podatkowej. Zgodnie z treścią art. 107 ordynacji podatkowej osoby trzecie odpowiadają całym swoim majątkiem solidarnie z następcą prawnym podatnika za przejęte przez niego zaległości podatkowe. Jeżeli dalsze przepisy nie stanowią inaczej, osoby trzecie odpowiadają również za: podatki niepobrane oraz pobrane, a niewpłacone przez płatników lub inkasentów; odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych; niezwrócone w terminie zaliczki naliczonego podatku od towarów i usług oraz za oprocentowanie tych zaliczek; koszty postępowania egzekucyjnego.
Osoba trzecia w świetle przepisów Ordynacji podatkowej to podmiot, który odpowiada solidarnie z podatnikiem całym swoim majątkiem za zaległości podatkowe podatnika.
Zakres podmiotowy odpowiedzialności osób trzecich wyznaczają przepisy Ordynacji podatkowej. Art. 107 § 1 Ordynacji podatkowej stanowi, że : W przypadkach i w zakresie przewidzianych w niniejszym rozdziale za zaległości podatkowe podatnika odpowiadają całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem również osoby trzecie. Z literalnej treści cytowanego przepisu wynika, że chodzi o zaległości podatkowe podatnika, w przypadku grupy VAT podatnikiem jest grupa VAT.
Zgodnie z treścią nowo dodanego do ustawy z dnia 11 marca 2004 r. art. 8e. wynika, że odpowiedzialność podatkowa członków grupy VAT w okresie posiadania statusu podatnika przez grupę VAT oraz po utracie przez tę grupę VAT tego statusu to członkowie grupy VAT odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania z tytułu podatku. Podmioty wchodzące w skład grup VAT będą solidarnie odpowiedzialnymi za jej zobowiązania z tytułu podatku od towarów i usług należne za okres funkcjonowania grupy VAT. Odpowiedzialność ta będzie występować również po zakończeniu funkcjonowania grupy VAT aż do upływu terminu przedawnienia.
Odpowiedzialność osób trzecich w przypadku grupy VAT ma tzw. charakter jednopoziomowy to znaczy nie znajdują tu zastosowania art. 115 (Odpowiedzialność podatkowa wspólnika) oraz 116 (Odpowiedzialność podatkowa członków zarządu spółek kapitałowych) Ordynacji podatkowej, ponieważ podatnikiem jest grupa VAT a nie wchodzące w skład grupy Spółki. Odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe ponosi grupa VAT.
Przepisy dotyczące grupy VAT miały wejść w życie z dniem 1 lipca 2022 r. Do Senatu trafiła uchwalona przez Sejm ustawa mająca przesunąć termin wejścia w życie przepisów dotyczących grupy VAT na 2023 r.
Martyna Betiuk
Młodszy Konsultant Podatkowy
tel. 22 517 30 60 wew. 109
