Odszkodowania podlegające opodatkowaniu 70% zryczałtowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych

Zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 15 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (zwana dalej „ustawą z dnia 26 lipca 1991 r.”) od dochodów (przychodów) pobiera się zryczałtowany podatek dochodowy z tytułu odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji, jeżeli zobowiązaną do zapłaty odszkodowania jest spółka, w której Skarb Państwa, jednostka samorządu terytorialnego, związek jednostek samorządu terytorialnego, państwowa osoba prawna lub komunalna osoba prawna dysponują bezpośrednio lub pośrednio większością głosów na zgromadzeniu wspólników albo na walnym zgromadzeniu, w tym także na podstawie porozumień z innymi osobami, w części, w której wysokość odszkodowania przekracza wysokość wynagrodzenia otrzymanego przez podatnika z tytułu umowy o pracę lub umowy o świadczenie usług wiążącej go ze spółką w okresie sześciu miesięcy poprzedzających pierwszy miesiąc wypłaty odszkodowania – w wysokości 70% tej części należnego odszkodowania.

Zgodnie z powyższym przepisem, aby wypłata świadczenia była objęta jego dyspozycją, muszą być spełnione łącznie trzy przesłanki:

• przychód powinien zostać osiągnięty przez podatnika z tytułu odszkodowania przyznanego na podstawie przepisów o zakazie konkurencji;
• zobowiązanym do zapłaty odszkodowania jest spółka, w której Skarb Państwa, jednostka samorządu terytorialnego, związek jednostek samorządu terytorialnego, państwowa osoba prawna lub komunalna osoba prawna dysponują bezpośrednio lub pośrednio większości głosów na zgromadzeniu wspólników albo na walnym zgromadzeniu, w tym także na podstawie porozumień z innymi osobami;
• przychód powinien przekraczać wysokość wynagrodzenia otrzymanego przez podatnika z tytułu umowy o pracę lub umowy o świadczenie usług wiążącej go ze spółką w okresie sześciu miesięcy poprzedzających pierwszy miesiąc wypłaty odszkodowania i tylko nadwyżką nad tą kwotą podlega opodatkowaniu.

Z powyższego wynika, że wysokość odszkodowania porównuje się z wysokością wynagrodzenia otrzymanego z tytułu umowy o świadczenie usług wiążącej podatnika ze spółką w okresie sześciu miesięcy poprzedzających pierwszy miesiąc wypłaty odszkodowania. Organy podatkowe uznają, że:

Przykładowo:

W interpretacji indywidualnej z dnia 27 maja 2019 r. (0112-KDIL3-1.4011.124.2019.1.AG) DKIS podkreślił, że:

„(…) Z zacytowanego przepisu art. 30 ust. 1 pkt 15 wynika, że od odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji pobiera się zryczałtowany podatek dochodowym od osób fizycznych w wysokości 70%. Pobór podatku według tej stawki następuje wówczas, gdy kwota wypłaconego odszkodowania przekroczy wysokość wynagrodzenia otrzymanego przez podatnika z tytułu umowy o pracę lub umowy o świadczenie usług wiążącej go ze spółką w okresie sześciu miesięcy poprzedzających pierwszy miesiąc wypłaty odszkodowania.

Zgodnie z literalnym brzmieniem tego przepisu, aby wypłata świadczenia była objęta jego dyspozycją, muszą być spełnione łącznie trzy przesłanki:

przychód powinien zostać osiągnięty przez podatnika z tytułu odszkodowania przyznanego na podstawie przepisów o zakazie konkurencji;

zobowiązanym do zapłaty odszkodowania jest spółka, w której Skarb Państwa, jednostka samorządu terytorialnego, związek jednostek samorządu terytorialnego, państwowa osoba prawna lub komunalna osoba prawna dysponują bezpośrednio lub pośrednio większości głosów na zgromadzeniu wspólników albo na walnym zgromadzeniu, w tym także na podstawie porozumień z innymi osobami;

przychód powinien przekraczać wysokość wynagrodzenia otrzymanego przez podatnika z tytułu umowy o pracę lub umowy o świadczenie usług wiążącej go ze spółką w okresie sześciu miesięcy poprzedzających pierwszy miesiąc wypłaty odszkodowania i tylko nadwyżką nad tą kwotą podlega opodatkowaniu.

(…)

Zauważyć należy, że sześciomiesięczny okres wskazany w art. 30 ust. 1 pkt 15 ww. ustawy należy rozumieć jako okres sześciu miesięcy kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio pierwszy miesiąc wypłaty odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji.”

Z kolei, w interpretacji indywidualnej z dnia 10 maja 2018 r. (0114-KDIP3-3.4011.134.2018.1.JK3) DKIS stwierdził, iż:

„(…) Sześciomiesięczny okres wskazany w art. 30 ust. 1 pkt 15 ustawy PIT należy rozumieć jako okres sześciu miesięcy kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio pierwszy miesiąc wypłaty odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji. Bez znaczenia pozostaje fakt, czy Spółka w każdym z tych miesięcy wypłacała wynagrodzenie Członkowi Zarządu. Zatem należy zgodzić się z Wnioskodawcą, że jeżeli pierwsza wypłata odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji nastąpiła w styczniu 2018 r., to za okres sześciu miesięcy poprzedzających wypłatę odszkodowania – w myśl art. 30 ust. 1 pkt 15 ustawy – należy uznać okres od lipca 2017 r. do grudnia 2017 r.

Ponadto należy zgodzić się z Wnioskodawcą, że skoro w ww. okresie nie dokonywano wypłat wynagrodzeń na rzecz byłego członka zarządu, to przy wypłacie odszkodowania pełną kwotę odszkodowania należy traktować jako kwotę przekraczającą limit ustawowy, od której Wnioskodawca miał obowiązek pobrać zryczałtowany podatek w wysokości 70% należnego odszkodowania i odprowadzić go na rachunek urzędu skarbowego.”

Na temat spełnienia przesłanek w zakresie art. 30 ust. 1 pkt 15 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. istnieje bogate orzecznictwo sądów administracyjnych. Przykładowo:

Zgodnie z wyrokiem NSA z dnia 27 stycznia 2021 r. (sygn. II FSK 2660/18) sąd stwierdził, iż: „W art. 30 ust. 1 pkt 15 u.p.d.o.f. wysokość limitu określono jednakowo dla osób zatrudnionych na podstawie stosunku pracy i świadczących usługi zarządzania na podstawie umów cywilnoprawnych. W obu wypadkach odniesiono jego wysokość do wysokości wynagrodzenia. Uznanie, że wynagrodzenie z tytułu umowy oświadczenie usług obejmuje także inne składniki poza tymi powiązanymi z wynagrodzeniem za wykonane czynności powodowałoby nieusprawiedliwone zróżnicowanie zasad opodatkowania odszkodowania przyznanego na podstawie przepisów o zakazie konkurencji.”.

Z kolei, zgodnie z wyrokiem NSA z dnia 3 marca 2020 r. (sygn. II FSK 1518/18) sąd stwierdził, że: „Dysponowanie bezpośrednio lub pośrednio większością głosów na zgromadzeniu wspólników albo na walnym zgromadzeniu w rozumieniu art. 30 ust. 1 pkt 15 u.p.d.o.f. jest równoznaczne z posiadaniem bezwzględnej większości głosów (50% plus 1 głos) w ogólnej liczbie głosów istniejących w danym podmiocie. Musi być to zatem większość przysługująca prawnie, a nie jedynie faktycznie. Tylko takie rozumienie tego pojęcia można zweryfikować, a odmienna wykładnia pozostawia organom dużą swobodę interpretacyjną, co w przypadku interpretacji przepisów prawa podatkowego może prowadzić do naruszenia wyrażonej w art. 217 Konstytucji RP zasady określoności przepisów prawa podatkowego.”

Natomiast zgodnie z wyrokiem NSA z dnia 25 maja 2021 r. (sygn. II FSK 3593/18) sąd stwierdził, że: „Przez „zgromadzenie”, o którym mowa w art. 30 ust. 1 pkt 15 u.p.d.o.f., należy rozumieć organ spółki kapitałowej, podmiot, który dysponuje przewagą głosów obliczonych w stosunku do całkowitej liczby głosów przysługujących z wszystkich praw, ustalaną w oparciu o sformalizowane kryteria – dokumenty statuujące ustrój spółki. Wykluczyć należy natomiast, aby większość w rozumieniu analizowanego przepisu przysługiwała mu wówczas, gdy jedynie z uwagi na okoliczności faktyczne na danym zgromadzeniu będzie posiadał najwięcej głosów spośród obecnych. Dysponowanie bezpośrednio lub pośrednio większością głosów na zgromadzeniu wspólników albo na walnym zgromadzeniu w rozumieniu art. 30 ust. 1 pkt 15 u.p.d.o.f. jest równoznaczne z posiadaniem bezwzględnej większości głosów (50% plus 1 głos) w ogólnej liczbie głosów istniejących w danym podmiocie. Musi być to zatem większość przysługująca prawnie, a nie jedynie faktycznie.”

 

 

Wróć do spisu treści serwisu