Opłata od sprzedaży napojów alkoholowych w opakowaniach jednostkowych o pojemności nieprzekraczającej 300 ml

     W niniejszym artykule autorka omówiła błędy prawne i legislacyjne opłaty od sprzedaży napojów alkoholowych w opakowaniach jednostkowych o pojemności nieprzekraczającej 300 ml.

     W dniu 25 sierpnia 2020 r. Prezydent RP podpisał ustawę z dnia 14 lutego 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z promocją prozdrowotnych wyborów konsumentów¹, która m.in. wprowadza nowe daniny publiczne:

1. opłatę od sprzedaży napojów alkoholowych w opakowaniach jednostkowych o pojemności nieprzekraczającej 300 ml (art. 2 ww. ustawy);
2. opłaty dotyczące napojów zawierających określone substancje słodzące i psychoaktywne (art. 7 ww. ustawy).

     Podstawowym zarzutem formułowanym wobec tej ustawy jest rażąca retroaktywność wprowadzenia tych danin, zgodnie bowiem z art. 13 ustawy z dnia 14 lutego 2020 r. przepisy te miały wejść w życie z dniem 1 lipca 2020 r. Okoliczność ta jest oczywistym naruszeniem konstytucyjnych zasad stanowienia przepisów podatkowych, w tym zasady lex retro non agit. Co prawda na mocy art. 19 ustawy z dnia 24 lipca 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zapewnienia funkcjonowania ochrony zdrowia w związku z epidemią COVID-19² przesunięto termin wejścia w życie tych danin na dzień 1 stycznia 2021 r., lecz dokonano tego w sposób wyjątkowo wręcz wadliwy. Ustawa nowelizująca dzień wejścia w życie przepisów (ustawa z dnia 24 lipca 2020 r.) została opublikowana w Dzienniku Ustaw w tym samym dniu co ustawa podstawowa (ustawa z dnia 14 lutego 2020 r.). Skutkuje to podwójną wadliwością konstytucyjną ewentualnego wprowadzenia tych danin, ponieważ wadliwy przepis bazowy zostaje zmieniony w sposób, który również narusza normy konstytucyjne, w tym zwłaszcza zasady przyzwoitej legislacji. Powyższe zasady wielokrotnie były przedmiotem orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego.

     Przepis art. 9² ust. 11 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi³ wskazuje, że opłata za zezwolenie, o którym mowa w art. 9 ust. 1 lub 2, dla przedsiębiorcy zaopatrującego przedsiębiorcę posiadającego zezwolenie na sprzedaż detaliczną napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży w napoje alkoholowe w opakowaniach jednostkowych o ilości nominalnej napoju nieprzekraczającej 300 ml wynosi dodatkowo 25 zł za każdy pełny litr 100% alkoholu w tych opakowaniach. Opłatę tę wnosi się również w przypadku dokonywania czynności, o których mowa w art. 9² ust. 8-10 tej ustawy, w stosunku do napojów alkoholowych w opakowaniach jednostkowych o ilości nominalnej napoju nieprzekraczającej 300 ml.

     Obowiązek wniesienia powyższej opłaty powstaje w momencie zaopatrzenia w napoje alkoholowe w opakowaniach jednostkowych o ilości nominalnej napoju nieprzekraczającej 300 ml.

     Przepis art. 9² ust. 16 ustawy z dnia 26 października 1982 r. stanowi, że organem właściwym w sprawie opłaty w części, o której mowa w ust. 11, jest naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na miejsce zamieszkania albo siedzibę przedsiębiorcy posiadającego zezwolenie, o którym mowa w art. 9 ust. 1 lub 2.

Przedsiębiorca posiadający takie zezwolenie jest obowiązany, odrębnie w odniesieniu do każdego zezwolenia, do:

1. złożenia w postaci elektronicznej informacji, opatrzonej podpisem kwalifikowanym, według wzoru, o którym mowa w art. 9² ust. 30, organowi, o którym mowa w ust. 16, za pośrednictwem systemu informatycznego ministra właściwego do spraw finansów publicznych,
2. obliczenia i wniesienia na rachunek właściwego urzędu skarbowego opłaty w wysokości, o której mowa w art. 9² ust. 11

• do końca miesiąca następującego po zakończeniu półrocza.

Powyższa opłata w części stanowi w wysokości:

1. 50% dochód gmin, na których terenie jest prowadzona sprzedaż napojów alkoholowych;
2. 50% przychód Narodowego Funduszu Zdrowia.

     Podstawowa wadliwość powyższych przepisów związana jest ze zbyt wąskim uregulowaniem zakresu podmiotowego jednostek zobowiązanych do uiszczenia opłaty od sprzedaży napojów alkoholowych w opakowaniach jednostkowych o pojemności nieprzekraczającej 300 ml (art. 9² ust. 11 ustawy z dnia 26 października 1982). Zgodnie z nowym brzmieniem wspomnianego przepisu opłata za zezwolenie, o którym mowa w art. 9 ust. 1 lub 2, dla przedsiębiorcy zaopatrującego przedsiębiorcę posiadającego zezwolenie na sprzedaż detaliczną napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży w napoje alkoholowe w opakowaniach jednostkowych o ilości nominalnej napoju nieprzekraczającej 300 ml wynosi dodatkowo 25 zł za każdy pełny litr 100% alkoholu w tych opakowaniach. Opłatę tę wnosi się również w przypadku dokonywania czynności, o których mowa w art. 9² ust. 8-10 przywołanej ustawy, w stosunku do napojów alkoholowych w opakowaniach jednostkowych o ilości nominalnej napoju nieprzekraczającej 300 ml.

     Zauważyć przy tym należy, że zgodnie z art. 2¹ pkt 7 ustawy z dnia 26 października 1982 r. przez obrót hurtowy napojami alkoholowymi rozumie się zakup napojów alkoholowych w celu dalszej ich odprzedaży przedsiębiorcom posiadającym właściwe zezwolenia. Ponadto przepis art. 9 ust. 1 tej ustawy stanowi, że obrót hurtowy w kraju napojami alkoholowymi o zawartości powyżej 18% alkoholu może być prowadzony tylko na podstawie zezwolenia wydanego przez ministra właściwego do spraw gospodarki. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 9 ust. 2 tej ustawy obrót hurtowy w kraju napojami alkoholowymi o zawartości do 18% alkoholu może być prowadzony tylko na podstawie zezwolenia wydanego przez marszałka województwa. Wydawanie zezwoleń i decyzji wprowadzających zmiany w tych zezwoleniach, a także duplikatów tych zezwoleń należy do zadań własnych województw.

     Przepis art. 9² ust. 8 ustawy z dnia 26 października 1982 r., w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 14 lutego 2020 r., stanowi, że opłatę za zezwolenie, o którym mowa w art. 9¹ ust. 1 pkt 3, dla przedsiębiorców uprawnionych do wyrobu lub rozlewu napojów spirytusowych w ilości do 10 tys. litrów 100% alkoholu rocznie ustala się stosownie do deklarowanego rocznego obrotu własnymi wyrobami. W myśl art. 9² ust. 9 opłata za zezwolenie na wyprzedaż posiadanych zapasów napojów alkoholowych o zawartości do 18% alkoholu wynosi 1000 zł. Zgodnie natomiast z art. 9² ust. 10 opłata za zezwolenie na wyprzedaż napojów alkoholowych o zawartości powyżej 18% alkoholu jest pobierana w zależności od liczby litrów 100% alkoholu, zgłoszonej we wniosku, proporcjonalnie do wysokości opłaty określonej w ust. 6.

     Z powyżej przytoczonych przepisów wynika, że nabywanie wyrobów alkoholowych z zagranicy (w tym dokonywanie wewnątrzwspólnotowego nabycia oraz importu napojów alkoholowych na terytorium kraju) przez przedsiębiorców odprzedających te towary konsumentom (sprzedaż detaliczna) wyłączone zostanie z zakresu przedmiotowego omawianej opłaty. Nowa opłata od sprzedaży napojów alkoholowych w opakowaniach jednostkowych o pojemności nieprzekraczającej 300 ml, o której mowa w art. 9² ust. 11 ustawy z dnia 26 października 1982 r., będzie miała zastosowanie wyłącznie w przypadku obrotu napojami alkoholowymi dokonywanego na terytorium Polski przez przedsiębiorcę zarejestrowanego i prowadzącego działalność na terytorium kraju jako hurtownik (sprzedaż innym przedsiębiorcom, w tym detalistom).

     Taka regulacja skutkować będzie zatem dyskryminacją polskich hurtowników. W praktyce doprowadzi do zaburzenia równowagi konkurencyjnej, a także do sztucznych przekształceń w ramach istniejących łańcuchów dostaw.

     Oprócz tego należy również zwrócić uwagę na fakt, że sposób uregulowania omawianych przepisów w praktyce nie pozwala na wyznaczenie adresatów obowiązków, zakresu przedmiotowego, a przede wszystkim podstawy opodatkowania (m.in. w związku z użyciem takich pojęć, jak np. „napój”, „dodatek”).

     Powyższe skutkować będzie wieloma wątpliwościami co do interpretacji i zakresu stosowania omawianych norm.

 

Przypisy:

¹     Dz.U. poz. 1492, dalej ?ustawa z dnia 14 lutego 2020 r.?.

²     Dz.U. poz. 1493. Ustawa ta została podpisana przez Prezydenta RP i ogłoszona w Dzienniku Ustaw w tym samym dniu co ustawa z dnia 14 lutego 2020 r.

³     Tekst jednolity Dz.U. z 2019 r. poz. 2277, dalej ?ustawa z dnia 26 października 1982 r.?.

 

 

Wróć do spisu treści serwisu